Συνέντευξη ΥΦΥΠΕΞ, κ. Γ. Βαληνάκη, στην εφημερίδα “ΕΞΠΡΕΣ” και τη δημοσιογράφο κα Μαρίνα Κουρμπέλα. (2004-11-16)
κα Μαρίνα Κουρμπέλα: Κύριε Υπουργέ, το 2005 θα κυριαρχήσει το μεγάλο θέμα των Δημοσιονομικών Προοπτικών της Ένωσης 2007-2013. Πόσο έτοιμη είναι η Ελλάδα για τιςσχετικές διαπραγματεύσεις και το ύψος των κοινοτικών κονδυλίων για το Δ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (Δ΄ΚΠΣ); Γίνεται κάποιος ενδιελληνικός συντονισμός;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Αντιλαμβάνομαι ότι ο όρος “Δημοσιονομικές Προοπτικές” δεν γίνεται εύκολα αντιληπτός. Πρόκειται όμως για θέμα υψίστης σημασίας που μας αφορά άμεσα. Κάθε πολίτη ξεχωριστά αλλά και όλους μας, ως σύνολο. Πρόκειται ουσιαστικά για τους οικονομικούς πόρους που διεκδικούμε για την ανάπτυξη των περιφερειών της χώρας μας από το 2007 και μετά, κι ενώ βέβαια έχουμε μείνει πίσω στην οικονομική ανάπτυξη και στην ανταγωνιστικότητα. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια ιδιαίτερα κρίσιμη διαδικασία σε εξέλιξη. Δυστυχώς, χάθηκε πολύτιμος χρόνος και ευκαιρίες καθώς οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν εκμεταλλεύθηκαν επαρκώς τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις. Απωλέσαμε πόρους που δικαιούμασταν να εισπράξουμε την περίοδο 1994 – 1999, και παρουσιάζουμε μικρή απορροφητικότητα των πόρων που δικαιούμαστε για την περίοδο 2000-2006 κι ενώ είμαστε ήδη σχεδόν στο προτελευταίο έτος. Το πιο σημαντικό: οι πόροι δεν αξιοποιήθηκαν κατά τρόπο τέτοιο που να επιταχυνθεί η σύγκλιση των ελληνικών περιφερειών. Καλούμαστε τώρα να διεκδικήσουμε νέες χρηματοδοτήσεις σε μια Ευρώπη των 25, με 10 νέα κράτη μέλη που στην πλειονότητά τους είναι σε δυσμενέστερη οικονομική κατάσταση από εμάς. Το εγχείρημα είναι πολύ δύσκολο. Αλλά ως νέα κυβέρνηση θέσαμε τους στόχους και τις προτεραιότητες μας. Και η δημοσιονομικές προοπτικές είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα μας. Ένα τέτοιο εγχείρημα απαιτεί συνεργασία. Έχουμε ήδη κάνει προπαρασκευαστικές συζητήσεις και βρισκόμαστε σε συνεχή συντονισμό με το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Έχουμε “ρίξει” προτάσεις στο ευρωπαϊκό τραπέζι και μπορώ να πω ότι λάβαμε θετικά μηνύματα. Βολιδοσκοπήσαμε τις προθέσεις των Ευρωπαίων εταίρων μας. Ενεργητικά, διεκδικητικά και δυναμικά παλεύουμε για το maximum που μπορεί να διεκδικήσει η Ελλάδα για τα έτη 2007-2013.
κα Μαρίνα Κουρμπέλα: Προ ημερών στη Λισσαβόνα συναντηθήκατε με τους υπουργούς Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Ισπανίας και Πορτογαλίας, χωρών Συνοχής. Εντάσσεται η συνάντηση αυτή στο πλαίσιο δημιουργίας “συμμαχιών” ενόψει των διαπραγματεύσεων ;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Ακριβώς. Η συνάντηση αυτή εντάσσεται στη στρατηγική μας και πρόκειται για πρωτοβουλία που έπειτα από συζητήσεις με τους ομολόγους μου από την Ισπανία και την Πορτογαλία αναλάβαμε από κοινού. Χώρες που λάβαμε μεν μεγάλες χρηματοδοτήσεις αλλά οι περιφέρειες μας δεν ολοκλήρωσαν τις υποδομές και τις διαρθρωτικές εκείνες αλλαγές που χρειάζονται για να είναι ανταγωνιστικές. Στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης έχουμε κοινά συμφέροντα και κοινούς στόχους. Μετά τη διεύρυνση είμαστε πλέον οι “μεσαίοι” της Ένωσης που κινδυνεύουν να μείνουν πίσω μιας που η ΕΕ έχει πλέον “χωριστεί” -από οικονομικής και δημοσιονομικής πλευράς- σε δύο στρατόπεδα: των πλουσίων που διεκδικούν να σταματήσουν να συνεισφέρουν “υπέρμετρα” (όπως οι ίδιοι θεωρούν) και των “νέων φτωχών” που δεν είναι άλλοι από τα νέα μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας μετά τη διεύρυνση. Στην νέα αυτή πραγματικότητα επιδιώκουμε να συνασπιστούμε όλοι εκείνοι που υποστηρίζουμε τις προτάσεις της Επιτροπής, προκειμένου να διεκδικήσουμε περισσότερους πόρους για την Ευρώπη των 25. Κατ’ επέκταση και για ένα δίκαιο επιμερισμό του κόστους της τελευταίας διεύρυνσης. Ανησυχούμε ότι τα νέα μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας κινδυνεύουν να κατηγορηθούν στις συνειδήσεις των πολιτών μας ότι “κλέβουν το φαγητό” από το στόμα τους.
κα Μαρίνα Κουρμπέλα: Ποια είναι τα κοινά ενδιαφέροντα αυτών των τρίτων χωρών ;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Τα νέα κράτη μέλη σίγουρα έχουν πολλά να διδαχθούν από την πορεία των κρατών της “Συνοχής” όπως έχει επικρατήσει να αναφερόμαστε στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία. Βλέπετε υπάρχουν αρκετές ομοιότητες μεταξύ των δικών μας και των οικονομιών των νέων κρατών μελών που είναι κύρια αγροτικές ή στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στον πρωτογενή τομέα. Είναι έντονο το ενδιαφέρον τους, όπως και το δικό μας, να υπάρχουν επαρκείς πόροι για τη χρηματοδότηση περιφερειακών δράσεων και υποδομών, ώστε να επιτύχουν περιφερειακή σύγκλιση και συνοχή με το μέσο κοινοτικό όρο.
κα Μαρίνα Κουρμπέλα: Πώς διαγράφονται οι προοπτικές για ειδικές ρυθμίσεις σχετικά με τα ελληνικά νησιά;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Από την περίοδο υιοθέτησης από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του τρέχοντος δημοσιονομικού πλαισίου έως σήμερα, όπου διαπραγματευόμαστε τις νέες δημοσιονομικές προοπτικές, παρατηρείται μια σταδιακή αναγνώριση των ιδιαιτεροτήτων των νησιωτικών περιοχών. Υπάρχουν σημαντικές αναφορές στα κείμενα. Ανάμεσα στις περιφέρειες που υστερούν αναφέρονται τα ελληνικά νησιά, αλλά και τα αρχιπελάγη. Γίνεται επίσης αναφορά σε γεωγραφικά μειονεκτήματα στον υπό συζήτηση Γενικό Κανονισμό και τον κανονισμό του ΕΤΠΑ, με έμφαση στα νησιά, ορεινές ή αραιοκατοικημένες περιοχές, ενώ και στη Συνθήκη της Ε.Ε. γίνεται σαφής αναφορά στην οικονομική και κοινωνική συνοχή της Κοινότητας. Πρέπει να σας πω, πως η κυβέρνηση παρακολουθεί όλες αυτές τις εξελίξεις. Τονίζουμε σε κάθε ευκαιρία την ιδιαιτερότητα των νησιωτικών περιοχών, με στόχο την εξασφάλιση των περισσότερων δυνατών πόρων ώστε να αμβλυνθούν οι αρνητικές συνέπειες που έχει ο περιφερειακός χαρακτήρας και η απομόνωση των νησιών. Για εμάς, το ζήτημα των νησιών πρέπει ν’ αποτελέσει πανευρωπαϊκή προτεραιότητα.
κα Μαρίνα Κουρμπέλα: Κύριε Βαληνάκη, η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί την εφαρμογή αυστηρής πολιτικής για την αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης με τις συμφωνίες επανεισδοχής αλλά και των προσφύγων με την προώθηση “βιώσιμων λύσεων”. Ποια είναι η θέση της Ελλάδας στα δύο αυτά μεγάλα θέματα;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Είναι λογικό, οι γείτονες μας να “έλκονται” από την ΕΕ. Να διεκδικούν καλύτερη μοίρα, καλύτερη ποιότητα ζωής. Το φαινόμενο της λαθρομετανάστευσης αρχίζει ήδη να παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις για την ΕΕ. Και είναι αλήθεια ότι η Ένωση δεν έχει προχωρήσει πολύ για μια ολοκληρωμένη πολιτική αντιμετώπισης του φαινομένου. Στην Ελλάδα, το ζούμε καθημερινά, ιδιαίτερα δε στις νησιωτικές περιοχές όπου καραβιές ταλαιπωρημένων λαθρομεταναστών κυριολεκτικά “ξεβράζονται” στα ελληνικά παράλια. Όλοι έχουμε παρακολουθήσει από τις τηλεοράσεις μας τέτοιες σκηνές. Ζητούμενο είναι η πρόληψη και αυτό σημαίνει περισσότερη οργάνωση και περισσότερες περιπολίες στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.
κα Μαρίνα Κουρμπέλα: Υποστηρίζετε τη δημιουργία χώρων υποδοχής λαθρομεταναστών σε τρίτες χώρες όπως π.χ. σε χώρες της Αφρικής;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Όχι, κα Κουρμπέλα και αυτή είναι η επίσημη θέση της Ελλάδας. Υπάρχουν βέβαια χώρες στην ΕΕ που υποστηρίζουν κάτι τέτοιο. Εμάς όμως μας βρίσκει αντίθετους. Πιστεύω πραγματικά πως η δημιουργία τέτοιων κέντρων θα επαναφέρει συνειρμούς παγκοσμίως που θα είναι βλαπτικοί για την εικόνα και τα συμφέροντα της Ένωσης στον κόσμο. Με βάση και την ιστορία της, η Ευρώπη δεν πρέπει να γίνει δύναμη μονομέρειας κι απομονωτισμού.
κα Μαρίνα Κουρμπέλα: Πρόσφατα, κύριε Υπουργέ συζητήσατε στην Ισπανία αλλά και στην Πορτογαλία το θέμα της δημιουργίας Ευρωπαϊκής Ακτοφυλακής. Πόσο κοντά είναι η υλοποίηση της σχετικής δράσης και από πού θα χρηματοδοτείται;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Όπως ανέφερα προηγουμένως, τα ευρωπαϊκά σύνορά μας, είναι ακόμη “ευάλωτα”. Η δημιουργία Ευρωπαϊκής Ακτοφυλακής θεωρούμε ότι μπορεί να αποτελέσει μια “ευρωπαϊκή” απάντηση και να προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις σε πολλά σύγχρονα προβλήματα. Τα ζητήματα της λαθρομετανάστευσης, της λαθρεμπορίας, της εμπορίας ανθρώπων και της τρομοκρατίας δεν μπορεί να τ’ αντιμετωπίσει κανείς από μόνος του. Και πρέπει να σας πω πως η ίδια γνώμη διακατέχει σήμερα πολλούς εταίρους μας. Τα μηνύματα που παίρνουμε από τους εταίρους μας για σταδιακή συνεργασία προς τον στόχο για μια ευρωπαϊκή ακτοφυλακή είναι ενθαρρυντικά. Προσδοκώ – και σας βεβαιώνω πως εργαζόμαστε εντατικά πάνω στην ιδέα αυτή- ότι θα έχουμε σύντομα τις πρώτες εξελίξεις.