Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η σημερινή συζήτηση αποτελεί έμπρακτη απόδειξη του ενδιαφέροντος που η Βουλή επιδεικνύει, ιδίως τα τελευταία χρόνια, στον ευαίσθητο, πλην όμως κρίσιμο τομέα της κοινοβουλευτικής διπλωματίας. Bασική αποστολή της κοινοβουλευτικής διπλωματίας, ως γνωστόν, είναι, μεταξύ άλλων, η ενίσχυση των σχέσεων του ελληνικού Κοινοβουλίου με τα Κοινοβούλια άλλων χωρών, η προβολή της Χώρας μας και του πολιτισμού μας στο εξωτερικό και, ειδικότερα, στα ξένα Κοινοβούλια, καθώς και η ενημέρωση των ξένων Κοινοβουλίων και των Διεθνών Κοινοβουλευτικών Οργανισμών για τις θέσεις της χώρας μας στα διεθνή ζητήματα και, ειδικότερα, στα εθνικά μας θέματα.
Η επιτυχία του παραπάνω στόχου προϋποθέτει προπάντων τη στενή συνεργασία μεταξύ του Εθνικού Κοινοβουλίου και των μελών του, αφενός και της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Εξωτερικών, αφετέρου. Εδώ ακριβώς έγκειται και η σπουδαιότητα της σημερινής μας συζήτησης. Σ’ αυτό το πλαίσιο θα ήθελα ν’ αναφερθώ, συνοπτικά, σε ορισμένα κρίσιμα πεδία της εξωτερικής και ιδίως της ευρωπαϊκής πολιτικής της Χώρας μας.
Επιτρέψτε μου καταρχάς να ξεκινήσω την παρέμβαση μου στη σημερινή μας συζήτηση μ’ ένα πρόσφατο γεγονός, το οποίο σηματοδοτεί, κατά τη γνώμη μου, την απαρχή μιας νέας εποχής για την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Ι. Η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Μισό αιώνα από τη Συνθήκη της Ρώμης κάναμε, πριν λίγο καιρό, με την υιοθέτηση της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης ένα ουσιαστικό βήμα μπροστά, προς μια Ευρωπαϊκή Ένωση πιο δημοκρατική, υπεύθυνη, ανοιχτή, διαφανή και συμμετοχική, που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των Ευρωπαίων πολιτών. Η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη διαμορφώνει το θεσμικό πλαίσιο, εντός του οποίου μπορούμε να μεγιστοποιήσουμε τις ευκαιρίες και να ελαχιστοποιήσουμε τις απειλές από τις ταχύτατες οικονομικές, πολιτικές, τεχνολογικές και κοινωνικές αλλαγές. Έχουμε επιτέλους ένα πολιτικό συμβόλαιο για το μέλλον του κοινού ευρωπαϊκού οράματος. Η Ευρώπη ξαναμπαίνει σε κίνηση.
Θα ήθελα βέβαια να τονίσω ότι πίσω από τα μεγάλα οράματα και τις μεγάλες προσδοκίες δεν μπορεί παρά να βρίσκεται πολλή και συστηματική δουλειά, στρατηγικός σχεδιασμός, μεθοδικότητα, προσεκτικό κτίσιμο συναινέσεων και συμμαχιών. Η Ευρώπη των 27 δεν μπορεί να προχωρήσει διαφορετικά. Δεν είναι η Ευρώπη των 10, των 12 ή των 15. Η αναζήτηση σημείων ισορροπίας είναι σήμερα πιο δύσκολη παρά ποτέ. Σ’ αυτή την πραγματικότητα είναι χρέος όλων μας να αναγνωρίζουμε την πρόοδο που επετεύχθη με την Μεταρρυθμιστική Συνθήκη. Είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα μπρος.
Και κάθε βήμα της Ευρώπης προς τα μπρος, είναι και βήμα της Ελλάδας προς το μέλλον. Η Χώρα μας αποτελεί πλέον έναν ισχυρό και αξιόπιστο εταίρο στην Ευρώπη, αφοσιωμένο στην εκπλήρωση των κοινών στόχων που τίθενται στην Μεταρρυθμιστική Συνθήκη αλλά και στην προώθηση των ιδιαίτερων εθνικών προτεραιοτήτων που έχουμε θέσει.
ΙΙ. Θέματα Διεύρυνσης Ε.Ε.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Με την υπογραφή της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης τερματίζονται οι θεσμικές εκκρεμότητες της τελευταίας διετίας και μας δίνεται πλέον την δυνατότητα να επιδιώξουμε την ανάταξη της χαμένης ισορροπίας μεταξύ εμβάθυνσης και διεύρυνσης. Στην Ελλάδα βέβαια έχουμε απαντήσει σε αυτό το ερώτημα: Και εμβάθυνση και διεύρυνση. Όπως υποστηρίζουμε σθεναρά τον στόχο μιας πιο πολιτικής Ευρώπης, έτσι έχουμε καταστήσει και στρατηγική επιλογή της εξωτερικής μας πολιτικής τη μετατροπή της γειτονιάς μας – της ΝΑ Ευρώπης – σε μια ευρωπαϊκή γειτονιά.
Για μας είναι σημαντικό να παραμείνουν οι χώρες των Δ. Βαλκανίων και η Τουρκία σε ευρωπαϊκή τροχιά. Η Ε.Ε. θα πρέπει να είναι συνεπής έναντι της ευρωπαϊκής προοπτικής των χωρών της περιοχής μας. Συγχρόνως, είμαστε άτεγκτοι στην αυστηρή τήρηση της «αρχής της αιρεσιμότητας» και τα υποψήφια κράτη μέλη θα πρέπει να ανταποκρίνονται στην εναρμόνιση με το εξελισσόμενο κοινοτικό κεκτημένο. Η διεύρυνση με τους αυστηρούς όρους «αιρεσιμότητας» που έχουμε θέσει μπορεί να προχωρήσει, όχι εις βάρος αλλά υπέρ του οράματος της μεγάλης, ισχυρής, ενωμένης Ευρώπης.
Γι’ αυτό και η υποστήριξή μας για την ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών των Δ. Βαλκανίων και της Τουρκίας υφίσταται μόνο στη βάση της πλήρους εφαρμογής και εκπλήρωσης των κριτηρίων και προαπαιτουμένων που έχουν τεθεί. Δηλαδή πλήρης συμμόρφωση σημαίνει και πλήρη ένταξη. Γι’ αυτό και δεν αντιμετωπίζουμε την διεύρυνση ως απειλή αλλά ως ιστορική πρόκληση, ως εργαλείο εξευρωπαϊσμού της ΝΑ Ευρώπης. Άρα, ως ευκαιρία για περισσότερη ασφάλεια, μεγαλύτερη συνεργασία, μόνιμη ανάπτυξη. Αυτό περιμένουμε βέβαια και από τις υποψήφιες χώρες.
Η Τουρκία πρέπει επιτέλους να αντιμετωπίσει την πορεία της προς την Ευρώπη ως τη μεγάλη της ευκαιρία. Την ευκαιρία της να διευρύνει την ποιότητα της δημοκρατίας στο εσωτερικό της σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Ευρώπης και να ενστερνιστεί συμπεριφορές σύγχρονης ευρωπαϊκής χώρας στις εξωτερικές της σχέσεις. Η έμπρακτη προσήλωση στις αρχές της καλής γειτονίας και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών στη βάση των αρχών του Διεθνούς Δικαίου αποτελεί προϋπόθεση sine qua non για την απόκτηση του ευρωπαϊκού διαβατηρίου από την γείτονα.
Ως προς τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, η δέσμευσή μας για την βαθμιαία ενσωμάτωσή τους στην ΕΕ παραμένει σταθερή, ανταποκρίνεται στις ελληνικές προσδοκίες και αφορά σε όλες τις χώρες χωρίς εξαιρέσεις. Η πορεία των χωρών αυτών προς την ΕΕ διέπεται από την τήρηση αυστηρής και δίκαιης αιρεσιμότητας
που περιλαμβάνει τα κριτήρια της Κοπεγχάγης και τα προαπαιτούμενα της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΔΣΣ). Βασικούς άξονες της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης αποτελούν η περιφερειακή συνεργασία και οι σχέσεις καλής γειτονίας. Την αιρεσιμότητα αυτή στηρίζει απαρέγκλιτα η χώρα μας, δεδομένου ότι σοβαρά εθνικά συμφέροντα σχετίζονται ή θα κριθούν στις επόμενες διευρύνσεις.
Σε ότι αφορά την ΠΓΔΜ, η Ελλάδα έχει αποδείξει έμπρακτα τη βούλησή της να συμβάλει στην εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης στο ζήτημα του ονόματος. Εναπόκειται τώρα στην γειτονική χώρα να καλύψει την απόσταση που της αναλογεί και ταυτόχρονα να εγκαταλείψει ενέργειες και πρακτικές αλυτρωτικής προπαγάνδας, αποδεικνύοντας έμπρακτα ότι ακολουθεί πολιτική καλής γειτονίας. Μόνο έτσι θα μπορέσει να προχωρήσει προς τους ευρωατλαντικούς θεσμούς.
III. Μεσόγειος – Ευρωμεσογειακή Συνεργασία
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Για το Υπουργείο Εξωτερικών και την Κυβέρνηση συνολικά η Μεσόγειος αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα. Αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της ΕΕ, όπως η δημιουργία της «ομάδος της ελιάς» – τα Μεσογειακά κράτη μέλη της ΕΕ – αναβαθμίζουμε τη συμμετοχή μας και την παρουσία μας στην Ευρω-μεσογειακή Συνεργασία με συγκεκριμένες προτάσεις και ιδέες, και προετοιμαζόμαστε συστηματικά για να βρεθούμε στον πυρήνα οποιασδήποτε νέας πρωτοβουλίας και να συνδιαμορφώσουμε στρατηγικές προτεραιότητες και πολιτικές, έτσι ώστε μετά από αδράνεια πολλών χρόνων να ξαναστρέψουμε το βλέμμα των Ελλήνων επιχειρηματιών προς την Μεσόγειο και να εκμεταλλευτούμε επιτέλους με επιθετικό τρόπο τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της ελληνικής παραγωγικής διαδικασίας όπως, ο τουρισμός και οι θαλάσσιες μεταφορές.
Στις 5 και 6 Νοεμβρίου, στη Λισσαβόνα έλαβε χώρα η 9η Σύνοδος των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωμεσογειακής Συνεργασίας. Η Σύνοδος ήταν ιδιαιτέρως σημαντική, καθώς αξιολογήθηκε η πρόοδος που έχει συντελεστεί ως προς την εφαρμογή του πενταετούς προγράμματος δράσης που υιοθετήθηκε στη Βαρκελώνη το 2005. Μεταξύ των θεμάτων που συζητήθηκαν ήταν το Παλαιστινιακό, το ζήτημα της λαθρομετανάστευσης, η ενέργεια, το περιβάλλον, οι μεταφορές, ενώ επιβεβαιώθηκε η απόφαση για δημιουργία ενός Ευρωμεσογειακού Χώρου Ανώτατης εκπαίδευσης.
Μεσογειακή Ένωση
Σε ό,τι αφορά την πρόταση του Γάλλου Προέδρου, Νικολά Σαρκοζί, για τη δημιουργία μιας Μεσογειακής Ένωσης, κάθε πρωτοβουλία που στοχεύει σε στενότερη συνεργασία και είναι προσανατολισμένη προς την επίτευξη απτών αποτελεσμάτων είναι ευπρόσδεκτη. Υπό τρεις, βεβαίως, προϋποθέσεις: Πρώτον, θα ενισχύει περαιτέρω τους δεσμούς μεταξύ των χωρών της Μεσογείου και θα ανοίγει δρόμους για κοινές δράσεις και πρωτοβουλίες. Δεύτερον, δεν θα υπονομεύει το σημαντικό θεσμικό και πολιτικό κεκτημένο της Διαδικασίας της Βαρκελώνης, αλλά θα καλύπτει τα κενά που ενδεχομένως υπάρχουν και τρίτον δεν θα λειτουργεί ως υποκατάστατο της ευρωπαϊκής προοπτικής των χωρών της περιοχής μας.
ΙV. Θαλάσσια πολιτική – χρηματοδότηση νησιωτικών και παράκτιων περιοχών
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Στο πλαίσιο της νέας ευρωπαϊκής πολιτικής για τη θάλασσα, βασικός μας στόχος είναι να φέρουμε τις ανάγκες και τις προοπτικές των παράκτιων περιοχών και των νησιών μας, ιδιαιτέρως των απομακρυσμένων, στην «καρδιά» του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Να μπορέσουν να μετουσιωθούν σε ένα ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό πλαίσιο πολιτικής που θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα της ανάπτυξης, των φυσικού και πολιτιστικού αποθέματος και, κυρίως, τη βελτίωση της καθημερινής ζωής των πολιτών που ζουν και εργάζονται κοντά στην θάλασσα. Η στρατηγική μας περιλαμβάνει:
Πρώτον, την εξασφάλιση και αξιοποίηση των απαιτούμενων πόρων προς αυτήν την κατεύθυνση. Θα σας θυμίσω ότι η Ελλάδα κατάφερε, μέσα από σκληρές διαπραγματεύσεις, να εξασφαλίσει για την περίοδο 2007 – 2013 χρηματοδότηση ύψους περίπου 25 δις Ευρώ σε σημερινές τιμές. Στο πλαίσιο αυτό, πρωταγωνιστικός είναι ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας από το οποίο η Ελλάδα για την περίοδο 2007-2013 θα λάβει 186 εκ. Ευρώ, ενώ σημαντική είναι η συνεισφορά του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, κυρίως για την ανάπτυξη υποδομών (πχ. λιμένων) αλλά και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου για την καλύτερη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού μας, ιδιαίτερα των γυναικών και των νέων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι μετά από ελληνική πρωτοβουλία καταφέραμε να διατηρηθεί η δυνατότητα χρηματοδότησης υποδομών για τις περιφέρειες του Στόχου 2 (Νότιο Αιγαίο και Στερεά Ελλάδα).
Δεύτερον, την ανάληψη πολιτικών πρωτοβουλιών και τη δυναμική παρουσία στα ευρωπαϊκά και διεθνή fora με συναφές αντικείμενο. Πολύ χαρακτηριστικά παραδείγματα:
(α) Η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα, με την εξαίρεση της Γερμανικής Προεδρίας, που διοργάνωσε Ειδική Υπουργική Διάσκεψη για τη νέα Ευρωπαϊκή Πολιτική για τη Θάλασσα με τη συμμετοχή των Υπουργών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων των κρατών μελών στη Ρόδο τον Απρίλιο του 2007, όπου στο επίκεντρο βρέθηκαν τα ειδικά ζητήματα των νησιών. Τα αποτελέσματα των εργασιών ήταν πράγματι ενθαρρυντικά, καθώς μεγάλο μέρος των προβληματισμών και των προτάσεών μας ενσωματώθηκε στη «Γαλάζια Βίβλο» (“Blue Book”) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ευρωπαϊκή Θαλάσσια Πολιτική.
(β) η ελληνική πρόταση στο πλαίσιο της Άτυπης Υπουργικής Διάσκεψης για τη χωρική συνοχή και την Περιφερειακή Πολιτική, που πραγματοποιήθηκε στις 23 και 24 Νοεμβρίου 2007 στις Αζόρες της Πορτογαλίας, όπου η Ελλάδα πέτυχε την υιοθέτηση πρότασης για τη μελέτη και παρουσίαση ειδικών προτάσεων για τα νησιά.
V. Προξενική πολιτική
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Το Υπουργείο Εξωτερικών έχει διαμορφώσει και εφαρμόζει μια νέα προξενική πολιτική, στοχεύοντας στην καλύτερη εξυπηρέτηση των Ελλήνων που βρίσκονται στο εξωτερικό, είτε ως τουρίστες, είτε ως μονίμως διαμένοντες, καθώς και στη διευκόλυνση της ροής των ξένων επισκεπτών προς τη Χώρα μας.
Απαραίτητο εργαλείο για την υλοποίηση αυτών των στόχων είναι ο εξορθολογισμός και η αναβάθμιση των προξενικών αρχών της Χώρας μας σε όλο τον κόσμο, με την ταυτόχρονη λήψη μέτρων για τη βελτίωση της κτιριακής και τεχνολογικής υποδομής των Αρχών μας αλλά και την συνολική αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών. Και τούτο διότι πιστεύουμε ότι οι προξενικές μας αρχές είναι η εικόνα της Ελλάδας στον υπόλοιπο κόσμο. Θέλουμε λοιπόν μια εικόνα σύγχρονη, δυναμική και ελκυστική.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Σήμερα η προξενική μας πολιτική αποδίδει καρπούς, χάρις στη συγκροτημένη, στρατηγικής σημασίας, πολιτική θεωρήσεων την οποία διαμορφώσαμε και εγκαινιάσαμε πριν τριάμισι περίπου χρόνια. Χωρίς να παραβλέπονται οι υποχρεώσεις της Χώρας μας ως Κ-Μ της Συμφωνίας Schengen, επιδιώκουμε να αξιοποιήσουμε κάθε δυνατότητα που παρέχεται από το κεκτημένο Schengen, προκειμένου να διευκολυνθεί η ροή των ξένων επισκεπτών προς την Ελλάδα.
Με τις συντονισμένες δράσεις μας, επιτύχαμε την έκδοση θεώρησης εντός, το πολύ, 72 ωρών, από τη στιγμή που θα παραληφθούν τα πλήρη δικαιολογητικά των αιτούντων. Είναι ένας από τους καλύτερους χρόνους μεταξύ όλων των ευρωπαϊκών χωρών. Κι εδώ πρέπει να συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα, με περιορισμένους οικονομικούς πόρους και περιορισμένη διαθεσιμότητα ανθρώπινου δυναμικού.
Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι η έκδοση θεώρησης από τις προξενικές μας αρχές στη Ρωσία πραγματοποιείται το πολύ εντός 48 ωρών. Είναι, βάσει επίσημων στοιχείων, ο ταχύτερος χρόνος μεταξύ όλων των ευρωπαϊκών χωρών τη στιγμή που, βασικές ανταγωνίστριες χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία χορηγούν θεώρηση το νωρίτερο σε 3 ημέρες, ενώ η Γαλλία και η Γερμανία εκδίδουν θεώρηση σε 3-5 ημέρες. Πρόκειται για πρωτιά στρατηγικής σημασίας, που αποδεικνύει ότι η προσπάθειά μας φέρνει χειροπιαστά και μετρήσιμα αποτελέσματα.
Χαρακτηριστική όμως είναι και η περίπτωση του Βελιγραδίου, όπου, με την εφαρμογή από το Μάιο του 2006 συστήματος τηλεφωνικού καθορισμού της ημερομηνίας και ώρας, καθώς και υποβολής των αιτημάτων χορήγησης βίζας (call center) πετύχαμε εξαιρετικά αποτελέσματα στη βελτίωση της εξυπηρέτησης των Σέρβων πολιτών που επιθυμούν να εισέλθουν στη χώρα μας.
Με την ίδια στρατηγική στόχευση πετύχαμε την αναβάθμιση του Προξενείου της Σμύρνης σε Γενικό Προξενείο από τον Αύγουστο του 2007, διευρύνοντας ουσιαστικά τις δυνατότητες εξυπηρέτησης Τούρκων πολιτών που επιθυμούν να επισκεφθούν τη χώρα μας, καταγράφοντας αύξηση στη χορήγηση θεωρήσεων κατά 84% συγκρίνοντας τα στοιχεία του Αυγούστου 2007 με τα αντίστοιχα του 2006.
Όσον αφορά στην ενίσχυση της προξενικής παρουσίας της Ελλάδας στη μεγάλη και αναδυόμενη τουριστική αγορά της Κίνας, επισημαίνεται η ζωτικής σημασίας αναβάθμιση του Προξενικού Γραφείου Πεκίνου, η λειτουργία του νέου πρότυπου Γενικού Προξενείου στη Σαγκάη, καθώς και η ίδρυση του νέου Γενικού Προξενείου στην πόλη Γκουανγκζού (Καντόνα).
Τέλος, ένα δείγμα αυτής της νεωτερικής προσέγγισης στην προξενική μας πολιτική, είναι η από 1ης Οκτωβρίου 2007, έναρξη λειτουργίας της Πρεσβείας μας στη Μανίλα των Φιλιππίνων, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των υποθέσεων της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας.
Απ’ όσα ανέφερα νομίζω καθίσταται σαφές ότι ως Υπουργείο Εξωτερικών επιθυμούμε το πρόσωπο της χώρας μας στο εξωτερικό να αντανακλά το σύγχρονο μεταρρυθμιστικό βηματισμό που ακολουθεί η ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια.
VI. Επίλογος
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Σήμερα αναγνωρίζεται πλέον ότι η Χώρα μας αποτελεί έναν ισχυρό και αξιόπιστο εταίρο στην Ευρώπη. Επιπλέον, με την εξωτερική πολιτική που ασκούμε ενισχύουμε τη φωνή της Ελλάδας διεθνώς. Η Χώρα μας κινείται με αυτοπεποίθηση και συμβάλλει ενεργά στη διεθνή ανάπτυξη και σταθερότητα, προωθώντας έτσι παράλληλα τη δική της ανάπτυξη, τη δική της ανταγωνιστικότητα.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Σήμερα, έχουμε όλοι αυξημένη ευθύνη. Οφείλουμε να αγωνιστούμε προκειμένου να απαντήσουμε στις προκλήσεις και ν’ αξιοποιήσουμε στο έπακρο τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Η επισήμανση αυτή δεν αποτελεί σύνθημα. Είναι δέσμευση για την οποία οφείλουμε να δουλέψουμε υπεύθυνα και παραγωγικά, ξεπερνώντας νοοτροπίες του χθες κι ανοίγοντας δρόμους προς το Αύριο. Προς αυτή την κατεύθυνση ο ρόλος των Ομάδων Φιλίας του Ελληνικού Κοινοβουλίου είναι αυτονόητα κρίσιμος.
Ευχαριστώ πολύ»