Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση στη σημερινή ημερίδα, η οποία αφορά ένα θέμα εξαιρετικά σημαντικό για τη χώρα μας: Το ζήτημα της νησιωτικής πολιτικής στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σήμερα, 50 δηλαδή χρόνια από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κυρίες και Κύριοι,
Αποτελεί πλέον κοινό τόπο ότι το ευρωπαϊκό εγχείρημα είναι μια συνεχής πορεία αλλαγής και προσαρμογής. Ο στόχος, όμως, είναι πάντοτε σταθερός. Είναι η ενίσχυση της ικανότητας της Ένωσης να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις προκλήσεις, ανανεώνοντας κάθε φορά και την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων πολιτών. Σήμερα, μετά από 50 χρόνια κοινής πορείας, το βασικό ερώτημα που καλούμαστε να απαντήσουμε είναι: Ποια Ευρώπη μπορεί να εξασφαλίσει μια νέα προοπτική ανάπτυξης;
Στο άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνας, στις 18 και 19 Οκτωβρίου 2007, τα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βρήκαμε ένα κοινό σημείο ισορροπίας. Και τούτο δεν ήταν καθόλου αυτονόητο. Προχωρήσαμε στην υιοθέτηση της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης. Μετά από δύο χρόνια εσωστρέφειας, ομφαλοσκόπησης και οραματικής αδράνειας, έχουμε στη διάθεσή μας ένα νέο πολιτικό συμβόλαιο για το μέλλον της Ευρώπης. Έχουμε επιτέλους ένα θεσμικό και πολιτικό πλαίσιο αναφοράς που θα μας επιτρέψει να ανασυγκροτήσουμε το ευρωπαϊκό όραμα στην κατεύθυνση περισσότερης, πιο δυναμικής, πιο αποτελεσματικής, πιο διαφανούς Ένωσης κρατών και πολιτών.
Η προσπάθεια που καταβλήθηκε υπήρξε τεράστια και ίσως μοναδική στη σύγχρονη ιστορία της Ένωσης. Για πρώτη φορά η διαβούλευση και ο προβληματισμός που αναπτύχθηκε άγγιξε την ουσία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και ενέπλεξε τους πολίτες και τους φορείς τους.
Η Ελλάδα, υπήρξε βασικός πρωταγωνιστής σε όλη τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης και αυτό έχει αναγνωριστεί από όλους. Οι στόχοι μας, οι φιλοδοξίες μας και τα συμφέροντά μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με το όραμα μιας ισχυρής, δημοκρατικής, με ενιαία φωνή και αποφασιστικό ρόλο Ευρώπης. Προς αυτή την κατεύθυνση εργαστήκαμε σκληρά. Είχαμε συνεχείς διαβουλεύσεις, αναλάβαμε πρωτοβουλίες, «χτίσαμε» συμμαχίες. Η διαπραγμάτευση ήταν δύσκολη. Δώσαμε τη μάχη μας για να διασφαλιστούν ζητήματα ιδιαίτερου ελληνικού ενδιαφέροντος, όπως η νησιωτικότητα, ο τουρισμός, η ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής, η ρήτρα αλληλεγγύης. Και τα καταφέραμε!
Κυρίες και Κύριοι,
Όπως γνωρίζετε, η κυβέρνηση έχει θέσει ως στρατηγικό στόχο την αξιοποίηση του ανεκτίμητου εθνικού κεφαλαίου της χώρας μας, της νησιωτικής μας επικράτειας, μέσα από ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η Ελλάδα, χώρα νησιωτική με μακρά ναυτική παράδοση, ισχυρή ναυτιλία, οικονομία και πολιτισμό άρρηκτα συνδεδεμένο με τη θάλασσα βρέθηκε από την πρώτη στιγμή στο επίκεντρο της χάραξης και της εφαρμογής της νέας πολιτικής για τη θάλασσα που διαμορφώνεται σήμερα. Μόλις τον περασμένο μήνα, δημοσιεύτηκε η τελική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την «Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική της Ε.Ε.», όπως αυτή διατυπώνεται στη συναφή Ανακοίνωση και στο συνοδευτικό «Σχέδιο Δράσης».
Η πρόσφατη Ανακοίνωση αποτελεί την κατάληξη μιας μακράς διεργασίας, κατά τη διάρκεια της οποίας υπεβλήθησαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή περισσότερες από τετρακόσιες ενενήντα (490) συνεισφορές κρατών-μελών, μη κυβερνητικών οργανισμών, ενδιαφερομένων φορέων, ακαδημαϊκών κλπ., μεταξύ των οποίων και η ελληνική συνεισφορά. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ελληνική πρόταση έτυχε θετικών σχολίων τόσο από τους κύκλους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και από τους εκπροσώπους ναυτιλιακών διοικήσεων άλλων κρατών. Επιπλέον, η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα, με την εξαίρεση της Γερμανικής Προεδρίας, που διοργάνωσε ειδική υπουργική διάσκεψη με τη συμμετοχή των Υπουργών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων των κρατών μελών στη Ρόδο τον περασμένο Απρίλιο.
Κατά τις εργασίες της Διάσκεψης, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε πολύ σημαντικές διαστάσεις της Πράσινης Βίβλου και δεν σας κρύβω ότι το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στις ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι παράκτιες και ιδίως οι νησιωτικές περιοχές. Εμείς, επιμείναμε για μια ακόμη φορά στο ζήτημα της στήριξης των νησιών, περιοχών που είναι πιο ευάλωττες από άλλες ευρωπαϊκές περιφέρειες. Τα νησιά δέχονται πιο πολλές πιέσεις, που θέτουν σε κίνδυνο την οικονομική και κοινωνική τους συνοχή από την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, την προστασία από παράνομες δραστηριότητες έως τη μείωση του πληθυσμού λόγω έλλειψης επαρκών θέσεων εργασίας.
Τα αποτελέσματα των εργασιών ήταν πράγματι ενθαρρυντικά, καθώς μεγάλο μέρος των προβληματισμών και των προτάσεών μας ενσωματώθηκε στη «Γαλάζια Βίβλο» (“Blue Book”) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ευρωπαϊκή Θαλάσσια Πολιτική, καθώς και το Σχέδιο Δράσης (“Action Plan”) με αναλυτικό πρόγραμμα εργασιών για τα επόμενα έτη. Η πολιτική αυτή πρόκειται να συζητηθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου 2007, όπου και αναμένεται υιοθέτηση Συμπερασμάτων για την Ευρωπαϊκή Πολιτική για τη Θάλασσα.
Η Ανακοίνωση και το Σχέδιο Δράσης καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως οι θαλάσσιες μεταφορές, η ανταγωνιστικότητα των ναυτιλιακών επιχειρήσεων, η απασχόληση, η επιστημονική έρευνα, η αλιεία, η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και περιλαμβάνουν σειρά συγκεκριμένων μέτρων, τα οποία θα ληφθούν κατά τη διάρκεια της θητείας της σημερινής Επιτροπής.
Επιπλέον, το Σχέδιο Δράσης έχει σαφείς αναφορές και σε άλλους επιμέρους τομείς πολιτικής, όπως για παράδειγμα η διασύνδεση μεταξύ ενεργειακής πολιτικής της Ε.Ε. και νέας Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής. Ενώ λοιπόν η διαχείριση των συναφών με τη θάλασσα δραστηριοτήτων αντιμετωπιζόταν μέχρι σήμερα μάλλον αποσπασματικά, τώρα με την Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εισάγεται ένα νέο πλαίσιο διακυβέρνησης, το οποίο βασίζεται στην οριζόντια και διατομεακή προσέγγιση των σχετικών με τη θάλασσα θεμάτων. Μια νέα «Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική» θα αλλάξει τον τρόπο, με τον οποίο χαράσσεται η πολιτική και λαμβάνονται οι αποφάσεις στον ευρύτερο χώρο της θάλασσας.
Με τον τρόπο αυτό οι ανάγκες και οι προοπτικές των παράκτιων περιοχών και των νησιών μας, ιδιαιτέρως των απομακρυσμένων, μεταφέρονται πραγματικά στην καρδιά του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και μπορούν να μετουσιωθούν σε ένα ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό πλαίσιο πολιτικής που θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα της ανάπτυξης, των φυσικού και πολιτιστικού αποθέματος και, κυρίως, τη βελτίωση της καθημερινής ζωής των πολιτών που ζουν και εργάζονται κοντά στην θάλασσα.
Για τη χώρα μας, η νέα Θαλάσσια Πολιτική πρέπει να αποτελέσει το μηχανισμό αντιμετώπισης των ζητημάτων, τα οποία προκύπτουν από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των απομακρυσμένων και νησιωτικών περιοχών και κυρίως των μικρών νήσων. Στο πλαίσιο της νέας πολιτικής επιδιώκουμε την ανάδειξη καλών πρακτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πρακτικών που συμβάλλουν στην εξασφάλιση της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας. Επιπλέον, συμμετέχουμε ενεργά για την κατάρτιση ενός αποτελεσματικού δημοσιονομικού σχεδιασμού, ιδιαιτέρως εν όψει της αναθεώρησης του προϋπολογισμού της ΕΕ, ώστε να διαμορφωθεί ένα νέο χρηματοδοτικό πλαίσιο ήδη διατιθέμενων ή νέων πόρων, για τις παράκτιες και τις νησιωτικές περιοχές.
Στο πλαίσιο αυτό, αξίζει να τονισθεί ότι η Ελλάδα κατάφερε, μέσα από σκληρές διαπραγματεύσεις, να εξασφαλίσει για την περίοδο 2007 – 2013 χρηματοδότηση ύψους περίπου 25 δις ευρώ σε σημερινές τιμές.
Επιπλέον, η χώρα μας, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος, που αφορά το Ν. Αιγαίο, έχει πετύχει με την Επιτροπή τη συνέχιση της χρηματοδότησης των υποδομών, των περιοχών του στόχου 2, ενώ ιδιαίτερα αυξημένες θα είναι για την περιοχή του Ν. Αιγαίου και οι χρηματοδοτήσεις από το Ταμείο Συνοχής.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω ότι η Ελλάδα προσεγγίζει με ιδιαίτερα θετικό πνεύμα όλες εκείνες τις δράσεις, που σχετίζονται με ζητήματα κρίσιμης αναπτυξιακής σημασίας.
Τούτο αποδεικνύει άλλωστε και η ελληνική πρόταση στο πλαίσιο της Άτυπης Υπουργικής Συνάντησης για τη χωρική Συνοχή και την Περιφερειακή Πολιτική, που πραγματοποιήθηκε στις 23 και 24 Νοεμβρίου στις Αζόρες της Πορτογαλίας. Η ελληνική αυτή πρόταση που παρουσίασε ο αρμόδιος Υφυπουργός κ. Παπαθανασίου περιλαμβάνει τον συντονισμό για το διάστημα 2008 – 2011 μιας ιδιαίτερα σημαντικής δράσης για τα νησιά της Ευρώπης, προκειμένου να προωθηθούν οι κατάλληλες λύσεις στα προβλήματά τους, στηρίζοντας παράλληλα την ανάπτυξή τους με βάση τα ανταγωνιστικά τους πλεονεκτήματα.
Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι η συστηματική προσπάθεια, ο παραγωγικός συντονισμός, η ορθή επιλογή μέσων και στόχων είναι το στρατηγικό πλαίσιο μέσα από το οποίο καλούμαστε να δημιουργήσουμε ευκαιρίες και να τις αξιοποιήσουμε αποτελεσματικά.
Μια επιτυχής νησιωτική πολιτική, είναι μια ολοκληρωμένη πολυεπίπεδη πολιτική, μια πολιτική που να επιτρέπει την ενσωμάτωση της νησιωτικής διάστασης στις επιμέρους πολιτικές σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σας ευχαριστώ πολύ
