Εξοχώτατοι,
Κυρίες και κύριοι,
Είμαι πολύ χαρούμενος που συμμετέχω, εκ μέρους της Ελληνικής Κυβερνήσεως, στο πρώτο Forum της Συμμαχίας των Πολιτισμών, η οποία αποτελεί ένα σημαντικό και θετικό βήμα προς την ειρήνη και την διαπολιτισμική κατανόηση – ιδιαίτερα μεταξύ Δυτικών και Ισλαμικών κοινωνιών.
Αυτή είναι πράγματι, μια μεγάλη και εμπνευσμένη πρωτοβουλία: η πρωτεύουσα πρόκληση της καταπολέμησης του εξτρεμισμού και της ανάπτυξης της διαπολιτισμικής κατανόησης και συνεργασίας ορίζει την εποχή μας. Αυτή η πρόκληση θα πρέπει να μας ενθαρρύνει – εμάς, τους Λαούς της Βίβλου – να γίνουμε άνθρωποι της δράσης. Για αυτό το λόγο και ως μέλη της Ομάδας Φίλων της Συμμαχίας των Πολιτισμών, υποστηρίζουμε το Σχέδιο Υλοποίησης και είμαστε αποφασισμένοι να βοηθήσουμε, όσο περισσότερο γίνεται, τον Υψηλό Εκπρόσωπο να επιτύχει τους στόχους που έχει περιγράψει.
Η πολιτική της ενότητας είναι πρωταρχικής σημασίας στη διαδικασία της Συμμαχίας των Πολιτισμών, όπως και στις προσπάθειες της ΕΕ: σας θυμίζω ότι το 2008 είναι το Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου – αυτή τη χρονιά η Ευρώπη φιλοξενεί εκατοντάδες διαπολιτισμικές δραστηριότητες με έμφαση στο Διάλογο.
Για τους υποστηρικτές του εξτρεμισμού, του φονταμενταλισμού και της μισαλλοδοξίας, δεν υπάρχει διάλογος χωρίς δικαιοσύνη. Σκοπός μας είναι να εξηγήσουμε ότι δεν υπάρχει δικαιοσύνη χωρίς διάλογο. Αντλούμε έμπνευση από διάφορα παραδείγματα, όπως από την καθημερινή ζωή σε μέρη όπου Χριστιανοί, Εβραίοι και Μουσουλμάνοι επί αιώνες συνυπάρχουν ειρηνικά και ευημερούν, σεβόμενοι τη θρησκεία και τον πολιτισμό του καθενός για τη μοναδικότητα και τον πλούτο της παράδοσής τους.
Ας σκεφτούμε τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Η διαχρονική παγκόσμια απήχηση του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη αποτυπώνεται στα έργα διαφόρων λογίων του Ισλάμ και του Ιουδαϊσμού. Διανοούμενοι όπως ο Ραβίνος Mainonides καθώς και οι μουσουλμάνοι Al-Ghazali και İbn Khaldun μελέτησαν τα κείμενα των Ελλήνων φιλοσόφων και προσπάθησαν να εναρμονίσουν τα διδάγματά τους με τις διδαχές του Ιουδαϊσμού και του Ισλάμ. Η μετάφραση των κειμένων του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη στα Αραβικά και στα Εβραϊκά κατά τον 8ο αιώνα, έθεσε κατά κάποιον τρόπο τα θεμέλια μιας πρώιμης «Συμμαχίας των Πολιτισμών».
Έκτοτε, έχουμε προχωρήσει πολύ. Νέες μεταφράσεις είναι απαραίτητες: για κείμενα, αναπαραστάσεις, σύμβολα και μορφές προσέγγισης. Είναι βασικό να δοθεί έμφαση στην ανήσυχη σκέψη των νέων και στις προοπτικές της. Σε αυτό το πλαίσιο, η Συμμαχία μπορεί να συνεισφέρει στο να δοθεί περισσότερη έμφαση στις νέες γενιές.
Πριν από σχεδόν ένα μήνα, απευθυνόμενος στην Ομάδα Φίλων της Συμμαχίας των Πολιτισμών, στη Νέα Υόρκη, ο Υψηλός Εκπρόσωπος ανέφερε ότι η Συμμαχία γεννά υψηλές προσδοκίες χάρη στις τρεις παραμέτρους της: Ημερήσια Διάταξη, Προσέγγιση και Στόχους. Αυτές οι παράμετροι, όπως ανέφερε, αντιπροσωπεύουν μια μεγάλη ευκαιρία, όμως για να γίνουν ρεαλιστικοί θα πρέπει να μετατραπούν σε επιτεύγματα.
Συμφωνούμε απολύτως με αυτή την προσέγγιση και είμαστε βέβαιοι ότι η Συμμαχία των Πολιτισμών, υπό την ηγεσία του, θα είναι ικανή να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις προκλήσεις του σημερινού παγκοσμιοποιημένου και πολύπλοκου κόσμου.
Η Ελλάδα θα καταβάλει κάθε προσπάθεια προκειμένου να κατοχυρώσει ότι η εθνική μας ατζέντα θα είναι πλήρης από ρεαλιστικούς στόχους που θα μπορούσαν να συμβάλλουν αποφασιστικά στους τομείς της πολιτισμικής πολυμορφίας, της ανοχής, της προαγωγής και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των ανταλλαγών μεταξύ των νέων, της κοινωνικής συνοχής και όλων των άλλων τομέων στους οποίους θα μπορούμε να εστιάσουμε, με στόχο την προώθηση της διαπολιτισμικής κατανόησης. Όντως, η Ελλάδα έχει ήδη προωθήσει προγράμματα και πρακτικές για να εφαρμόσει αυτούς τους στόχους. Ενδεικτικά, στο Υπουργείο Παιδείας, υφίσταται Γενική Γραμματεία με αποκλειστικό αντικείμενο την προώθηση διαπολιτισμικών προγραμμάτων που είναι ιδιαίτερα επιτυχημένα. Έστω και σε μικρή ηλικία, οι μαθητές γνωρίζουν άλλους πολιτισμούς και θρησκείες. Κάθε σχολείο έχει ένα πίνακα των κύριων εορτών των μεγαλύτερων θρησκειών προκειμένου οι δάσκαλοι να επεξηγούν την σημασία τους.
Η Ελλάδα – όντας ταυτόχρονα Μεσογειακή και Ευρωπαϊκή χώρα – είναι προσηλωμένη στην προαγωγή και ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών και λαών. Ουσιαστικά, λόγω της συνεχούς επικοινωνίας και συνύπαρξης με άλλους πολιτισμούς – αποτέλεσμα, κυρίως, των εμπορικών και θαλασσίων δραστηριοτήτων, στις οποίες οι Έλληνες διέπρεψαν διαχρονικά – υπάρχει βαθειά κατανόηση των άλλων πολιτισμών. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που έχει διαμορφώσει το χαρακτήρα και την ταυτότητά μας.
Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι που ο Υψηλός Εκπρόσωπος κ. Sampaio αποδίδει έμφαση στην Μεσόγειο ως ένα από τα σημεία ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για τη Συμμαχία. Θα είναι όντως απαραίτητο να συντονίσουμε το έργο των πολλών οργανισμών που είναι ενεργοί σε αυτό τον χώρο. Η Ελλάδα έχει υπάρξει ένας σημαντικός παράγοντας σε αυτό το χώρο και παραμένει προσηλωμένη στην βελτίωση του Διαπολιτισμικού Διαλόγου, συμπεριλαμβανομένων των διαθρησκευτικών θεμάτων μεταξύ των Χριστιανικών και Μουσουλμανικών κοινωνιών. Είναι όντως σημαντικό να εμπλακούν θρησκευτικοί ηγέτες που είναι παρόντες και ενεργοί στην περιοχή και διεθνώς. Σε διαφορετικό πλαίσιο, αλλά με τον ίδιο σκοπό, θα φιλοξενήσουμε την άνοιξη μία συνάντηση των Υπουργών Πολιτισμού στο πλαίσιο της Ευρωμεσογειακής Συνεργασίας.
Πριν ολοκληρώσουμε, θα ήθελα να εκφράσω την αποφασιστικότητα της χώρας μου να παραμείνει προσηλωμένη στην παγκόσμια εκστρατεία για πρόοδο και συνακόλουθη γεφύρωση των διαφορών, προαγωγή ουσιαστικού διαλόγου και επικράτηση της ειρήνης στον κόσμο. Θα πρέπει ωστόσο να προσέξουμε, να μην επιδεινώνουμε τα προβλήματα όταν αναλαμβάνουμε οποιαδήποτε δράση. Θα πρέπει λοιπόν να μελετήσουμε προσεκτικά τις πρωτοβουλίες μας και να είμαστε σε συνεχή επαφή με τους ανθρώπους που θέλουμε να βοηθήσουμε.
Καταλήγοντας, θα ήθελα να καλωσορίσω το Πρώτο Ετήσιο Φόρουμ της Συμμαχίας των Πολιτισμών (και το Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου), ως ένα αληθινό ξεκίνημα.
Σας ευχαριστώ.
