Σάβαττο, 10 Απριλίου 2004
Πώς θα περιγράφατε το κλίμα που συναντήσατε στην Κύπρο σχετικά με το Σχέδιο Ανάν;
Είναι ένα κλίμα δημιουργικoύ προβληματισμού. Ο κυπριακός λαός καλείται να πάρει μία κρίσιμη απόφαση. Στις συνομιλίες που είχα τόσο με τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο όσο και με άλλους ηγέτες των πολιτικών δυνάμεων, κοινή ήταν η αντίληψη πως η νηφαλιότητα και η σύνεση αποτελούν σήμερα απαραίτητες προϋποθέσεις για τις αποφάσεις αναφορικά με το Σχέδιο. Χωρίς περιττές εντάσεις και καταστροφολογίες. Εξυπακούεται πως θα στηρίξουμε την απόφαση που θα πάρουν οι Ελληνοκύπριοι, γιατί πρώτα-πρώτα τους αφορά άμεσα , αλλά και γιατί θα είναι προϊόν ώριμης και βασανιστικής σκέψης. Στόχος μας, όπως έχω πει, δεν πρέπει να είναι μόνο το αύριο, αλλά και το μεθαύριο της Κύπρου.
Πέρα από συναισθηματισμούς, το Σχέδιο Ανάν είναι κατά την εκτίμηση σας λειτουργικό;
Η κρίση στο ζήτημα της λειτουργικότητας δεν είναι θέμα συναισθήματος. Είναι όμως και θέμα προσμέτρησης άλλων παραγόντων πέρα από τα κείμενα. Όπως από το αν θα υπάρξει και από την τουρκοκυπριακή πλευρά πραγματική βούληση για να πετύχει. Η ευρωπαϊκή προοπτική είναι πάντως ένας παράγοντας που κάτω από τέτοιες συνθήκες λογικά θα άρει ορισμένες δυσλειτουργικότητες. Είναι πάντως ξεκάθαρο πως το τελευταίο Σχέδιο είναι ένα συμβιβαστικό κείμενο και υπάρχουν σημεία που θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά. Η Ελληνική Κυβέρνηση θα κάνει στον κατάλληλο χρόνο την εκτίμησή της.
Η μη αποδοχή του «Σχεδίου Ανάν» με ευθύνη της ελληνοκυπριακής πλευράς μπορεί να οδηγήσει σε αναγνώριση του ψευδοκράτους;
Δεν είναι σώφρον να αποκλείσουμε τέτοια, μεμονωμένα όμως, ενδεχόμενα. θα έχουμε αναταράξεις. Όμως, είναι σημαντικό να επιτρέψουμε στον κυπριακό λαό να εκφράσει την κρίση του, χωρίς κινδυνολογία και εκβιαστικά διλήμματα, τα οποία μάλιστα μπορεί να οδηγήσουν και στα αντίθετα αποτελέσματα. Ο κυπριακός λαός έχει ένα Σχέδιο μπροστά του κι είμαι βέβαιος πως τα ζυγίζει όλα.
Πόσο θα επηρεάσει μια ενδεχόμενη απόρριψη του Σχεδίου τις ελληνοτουρκικές σχέσεις;
Έχουμε ξεκαθαρίσει ότι η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να εργάζεται για την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Έχουμε μια καλή συνεργασία με τη σημερινή κυβέρνηση του κ. Ερντογάν και, όπως γνωρίζετε, οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Τουρκίας έχουν μια σταθερή σχέση. Στηρίζουμε την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και οι θέσεις μας έχουν εκφραστεί πολλές φορές. Θέλουμε μια πραγματικά ευρωπαϊκή Τουρκία , έναν Ευρωπαίο γείτονα στ΄ανατολικά μας σύνορα.
Πόσο θα επηρεάσει τις εξελίξεις το οριστικό «όχι» του Προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου;
Ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος δεν είναι μόνο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και μια προσωπικότητα με μεγάλη μάλιστα αποδοχή. Η θέση του είναι καθαρή και εκφράζει την εκτίμησή του. Αυτό πρέπει να είναι σεβαστό από όλους. Από ‘κει και πέρα, θα τοποθετηθούν και οι πολιτικές δυνάμεις και ο κυπριακός λαός θα αποφασίσει μόνος του.
Η αντιπολίτευση τοποθετήθηκε πάνω στο σχέδιο Ανάν. Η κυβέρνηση γιατί δεν τοποθετείται; To ΠΑΣΟΚ σας κατηγορεί για ανυπαρξία πολιτικής.
Ρόλος μιας Κυβέρνησης δεν είναι να προλαβαίνει τα δελτία ειδήσεων, αλλά τις εξελίξεις. Η τοποθέτηση δεν είναι αυτοσκοπός. Πρέπει να εξυπηρετεί το εθνικό συμφέρον.
Πότε θα είναι η κατάλληλη στιγμή για να τοποθετηθεί η κυβέρνηση πάνω στο Σχέδιο Ανάν;
Αυτό θα το κρίνει η Κυβέρνηση, με αίσθημα ευθύνης και συνεκτιμώντας όλα τα δεδομένα.
Με δεδομένο ότι το Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών δεν καταλήγει σε δεσμευτική απόφαση, τι ελπίζετε να επιτευχθεί από αυτή τη συνάντηση;
Βασικός στόχος της εξωτερικής μας πολιτικής, ήδη όπως είχε εκτεθεί και από το κυβερνητικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας, είναι η εθνική συναίνεση και η ομοψυχία, ιδίως μάλιστα σε περιστάσεις όπως αυτή. Η κυβέρνηση το εννοεί και δεν μένει στα λόγια. Οι ελληνικές πολιτικές δυνάμεις, στις κρίσιμες εθνικές περιστάσεις, οφείλουν να κινούνται προς την ευρύτερη δυνατή συναίνεση, για το καλό του τόπου και του Ελληνισμού.
Μία Κύπρος χωρίς να έχει επιλυθεί το Κυπριακό δημιουργεί προβλήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση;
Ξέρετε τις αποφάσεις της ΕΕ. Στόχος όλων είναι η ένταξη μιας επανενωμένης Κύπρου. Σε περίπτωση που αυτό δεν γίνει κατορθωτό από το αποτέλεσμα των δημοψηφισμάτων, ολόκληρη η Κύπρος θα ενταχθεί την 1η Μαΐου στην ΕΕ. Ορισμένοι θα θελήσουν ίσως να θέσουν θέματα. Αλλά όλοι θα πρέπει να σεβαστούν το αποτέλεσμα.
Κατά την γνώμη σας το ευρωπαϊκό κεκτημένο ικανοποιείται με το Σχέδιο Ανάν;
Πετύχαμε ορισμένες πολύ ουσιαστικές βελτιώσεις στο Μπούργκενστοκ. Μπήκαν σαφέστερα όρια και οι μόνιμες παρεκκλίσεις έγιναν μεταβατικές περίοδοι. Όμως υπάρχουν και άλλα ουσιαστικά ζητήματα που διαφοροποιούν τα δικαιώματα των Κυπρίων σε σχέση με εκείνα των υπόλοιπων Ευρωπαίων.
Το Σχέδιο Ανάν είναι η τελευταία ευκαιρία για επίλυση του Κυπριακού;
Δεν μπορώ να δεχθώ ότι υπάρχουν τελευταίες ευκαιρίες για ειρήνη και συνεργασία. Είναι, βέβαια, η πρώτη φορά εδώ και πολύ καιρό που έχει δημιουργηθεί μια τέτοια δυναμική και ένα σχεδόν πλήρες σχέδιο. Είναι δύσκολο να υπάρξει ριζικά διαφορετικό σχέδιο στο προβλεπόμενο μέλλον. Όμως, στόχος μας πρέπει σε κάθε περίπτωση να είναι η επίλυση του προβλήματος. Ακόμη και στην περίπτωση ενός «όχι» στο δημοψήφισμα, θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε γι’αυτόν τον σκοπό.
Η κυβέρνηση τελικά προσήλθε στην Λουκέρνη ως διαπραγματευτής ή ως παρατηρητής;
Όπως προέβλεπε η συμφωνία της Νέας Υόρκης, η Ελλάδα και η Τουρκία προσέφεραν τη συνεργασία τους, στην προσπάθεια επίτευξης συμφωνίας. Η Ελλάδα δεν διαπραγματευόταν στην Λουκέρνη στη θέση της Ελληνοκυπριακής κοινότητας. Στήριζε, αλλά δεν είχε τον πρώτο ρόλο. Εκεί που ήμασταν διαπραγματευτές, δηλαδή ως εγγυήτρια δύναμη, στο θέμα της ασφάλειας, δεν υπήρξε δυστυχώς ανταπόκριση απ’ την Τουρκία που απέκρουσε όλες τις προτάσεις μας, αφού τα κείμενα του ΟΗΕ κάλυπταν πλήρως τις επιδιώξεις της.
Εσείς παλαιότερα είχατε ταχθεί υπέρ της διχοτόμησης;
Έχω επανειλημμένα πει ότι πιστεύω σε μια λύση ευρωπαϊκή για την Κύπρο, βασισμένη στη συνεννόηση και τη συνεργασία, σύμφωνη με τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Πριν από δεκαπέντε χρόνια, όταν δεν υπήρχε η ευρωπαϊκή προοπτική και ήταν ακόμη όρθιο το Τείχος του Βερολίνου, είχα εξετάσει ως καθηγητής το σενάριο στο οποίο αναφέρεστε, όπως και πολλά άλλα. Αυτά ήταν μέρος της δουλειάς μου. Εδώ και μερικά χρόνια είμαι στην πολιτική και εξυπακούεται ότι οι θέσεις που εκφράζω σήμερα είναι οι γνωστές θέσεις της Κυβέρνησης. Κατηγορηματικά, απορρίπτουμε τη διχοτόμηση.
