Το Σύνταγμα, το μακρύτερο άλμα της Ευρώπης
Κυριακή, 27 Ιουνίου 2004
Απ’ την περασμένη εβδομάδα, η Ευρώπη, για πρώτη φορά στην ιστορία, έχει στα χέρια της ένα Σύνταγμα για όλους τους πολίτες της.
Πρόκειται σίγουρα για ένα ιστορικό κατόρθωμα. Η σημασία του θ’ αναδειχθεί περισσότερο, στην πορεία του χρόνου. Μετά την επικύρωση του απ’ τα κράτη-μέλη, η Ευρώπη μπορεί να εξελιχθεί σε μια πολιτική δύναμη, ισάξια με όλες τις άλλες μεγάλες δυνάμεις του πλανήτη. Είναι ένα επίτευγμα για όλη την Ευρώπη. Ένα επίτευγμα για την Ελλάδα.
Είναι επίτευγμα για όλους μας, κυρίως, επειδή επιταχύνει το όραμα μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης. Μια Ευρώπης των λαών, αντί μιας Ευρώπης των κρατών. Είναι ίσως μάλιστα, το μακρύτερο άλμα, σε μια συνεχή πορεία βημάτων προς αυτή την κατεύθυνση, απ’ την Συνθήκη Άνθρακα και Χάλυβα μέχρι σήμερα.
Στόχος της Ελληνικής Κυβέρνησης υπήρξε η άμεση – και θετική για εμάς – ολοκλήρωση της μακράς διαδικασίας που ξεκίνησε απ’ τη Συνέλευση. Το Σύνταγμα ήταν μια τολμηρή ιδέα, της οποίας η εποχή είχε φτάσει. Η δυναμική που δημιουργήθηκε καθιστούσε την συμφωνία για το Σύνταγμα, απαραίτητη, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις λειτουργικότητας της νέας Ευρώπης που έχει δημιουργηθεί. Αλλά κυρίως, στις προσδοκίες των Ευρωπαίων πολιτών για μια Ευρώπη με περισσότερη δημοκρατία κι ισχυρότερο ρόλο.
Αν κατορθώναμε ένα και μόνο πράγμα απ’ όλα όσα συμφωνήθηκαν με το νέο Σύνταγμα, όλοι θα μιλούσαν για ένα τεράστιο ιστορικό βήμα. Τώρα που τα πετύχαμε όλα μαζί, πάντα υπάρχουν μερικοί που λένε πως δεν πετύχαμε αρκετά.
Αυτό είναι λάθος.
Με τη συμφωνία μας για το Σύνταγμα, συμφωνήσαμε πρώτ’ απ’ όλα, σε κοινές αξίες. Συμφωνήσαμε και καταγράψαμε σ’ ένα ενιαίο κείμενο αξίες που ήδη μοιραζόμαστε με τους Ευρωπαίους. Και το κάναμε μ’ εύληπτο και κατανοητό τρόπο, για όλους τους Έλληνες. Οι ευρωπαϊκές αξίες δεν βρίσκονται πλέον διάσπαρτες σε σελίδες, μνημεία και ζωγραφικούς πίνακες: είναι μέρος ενός ενιαίου κειμένου. Αντιπροσωπευτικές για όλους. Προσβάσιμες σε όλους. Δεσμευτικές για όλους.
Με την συμφωνία μας για το Σύνταγμα, απλουστεύσαμε τις πράξεις και τις διαδικασίες λειτουργίας της Ένωσης, που ίσχυαν μέχρι σήμερα. Υποκαταστήσαμε όλες τις ισχύουσες συνθήκες.
Με τη συμφωνία μας για το Σύνταγμα, διευκολύναμε την λήψη των αποφάσεων. Φέρνουμε στο προσκήνιο μια Ευρώπη που μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική. Χωρίς όμως να είναι ισοπεδωτική για τα εθνικά μας συμφέροντα.
Με τη συμφωνία μας για το Σύνταγμα, ενισχύουμε την κοινωνική διάσταση της Ευρώπης. Η κοινωνική ισότητα και πρόοδος, η ανεκτικότητα, η αλληλεγγύη, η καταπολέμηση της φτώχειας, η ισότητα των φύλων είναι πλέον το βλέμμα κάθε πολιτικής που οραματιζόμαστε. Κατοχυρώνεται το δικαίωμα υποβολής απευθείας αιτήματος απ’ τους πολίτες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ενσωματώνεται η Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Τα δικαιώματα των πολιτών αποκτούν συνταγματική κατοχύρωση.
Με τη συμφωνία μας για το Σύνταγμα, η Ελλάδα πετυχαίνει πολλά για τις νησιωτικές κι ακριτικές περιοχές της. Αναγνωρίζεται ο τουρισμός ανάμεσα στις υποστηρικτικές πολιτικές της Ένωσης. Γίνεται δεσμευτική η ανάπτυξη «όλων» των νησιωτικών, συνοριακών κι ορεινών περιοχών της Ένωσης – κι όχι «μερικών», όπως προβλεπόταν παλαιότερα. Προβλέπεται η παροχή βοήθειας και συνδρομής, ακόμη και με στρατιωτικά μέσα, απ’ τα συμμετέχοντα κράτη-μέλη, προς όποιο απ’ αυτά δεχθεί ένοπλη επίθεση.
Με τη συμφωνία μας για το Σύνταγμα, η Ευρώπη αποκτά ακόμη μεγαλύτερο διεθνές βάρος. Η Ένωση αποκτά μόνιμο Πρόεδρο κι Υπουργό Εξωτερικών. Δημιουργείται μια ξεκάθαρη δυναμική εμβάθυνσης της στρατιωτικής συνεργασίας. Καθιερώνεται ενιαία διεθνής νομική προσωπικότητα.
Η Ευρώπη που δημιουργείται με βάση το Σύνταγμα αυτό, δεν έχει το ιστορικό της αντίστοιχο σε καμιά εποχή. Αλλά απ’ την άλλη, κι η Ευρώπη είναι μοναδική.
Τα κράτη-μέλη τώρα, καλούνται να αποφασίσουν χωριστά.
Για εμάς, το Σύνταγμα, που έχει ακόμη μια κρίσιμη πορεία πριν την τελική του εφαρμογή, δεν είναι το τέλος του δρόμου. Αλλά ένας γερός επιταχυντής εξελίξεων. Θα προωθήσει ακόμη περισσότερο τα εθνικά μας συμφέροντα. Θα δράσει ενάντια στους παράγοντες αστάθειας στην ευρύτερη περιοχή μας. Θα ωφελήσει την διεθνή θέση της χώρας. Θα φέρει πολύ κοντύτερα την Ευρώπη που θέλουμε. Το πώς θ’ αξιοποιήσουμε στο μέλλον αυτές τις δυνατότητες, εξαρτάται απ’ την συνεχή μας δέσμευση στο όραμα αυτής της Ευρώπης.
