12-11-2007
Όταν πριν από δώδεκα χρόνια υπογραφόταν η Ενδιάμεση Συμφωνία με τα Σκόπια, ήταν σαφές πως επρόκειτο για μια κατάσταση προσωρινή. Από την ίδια τη φύση της η Συμφωνία αυτή ωθούσε τα δύο μέρη σε μία τελική διευθέτηση της εκκρεμότητας του ονόματος. Δυστυχώς, όμως, χάθηκε πολύτιμος χρόνος, χωρίς το θέμα να τεθεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις με την ένταση και τον τρόπο που απαιτείτο, ως ένα διεθνές δηλαδή ζήτημα, μία διεθνής υποχρέωση των Σκοπίων που έπρεπε οπωσδήποτε να υλοποιηθεί. Στάλθηκε, έτσι, το λάθος μήνυμα και προς την άλλη πλευρά και προς τη διεθνή κοινότητα. Η παράταση της ακινησίας επελέγη ως συνειδητή στρατηγική από την άλλη πλευρά καθώς δεν έβλεπε και το λόγο να επιδείξει καλή διάθεση.
Από το 2004 η κυβέρνηση της ΝΔ κατέβαλε συστηματικές προσπάθειες, ώστε το θέμα να απεγκλωβιστεί από το τέλμα στο οποίο είχε περιέλθει τα προηγούμενα χρόνια. Εξηγήσαμε ότι η Ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας αυτής θα περνούσε υποχρεωτικά από την επίλυση του ζητήματος. Επιδιώξαμε, επίσης, την επανενεργοποίηση της διαδικασίας στα Ηνωμένα Έθνη, καθιστώντας σαφές πως έχουμε την πολιτική βούληση για έναν ουσιαστικό και όχι προσχηματικό διάλογο, προκειμένου να εξευρεθεί μια αμοιβαία αποδεκτή λύση στο θέμα του ονόματος. Ένα πρόβλημα διεθνές, που αφορά στις σχέσεις καλής γειτονίας και στην περιφερειακή σταθερότητα. Έτσι, παρά τις συσσωρευμένες δυσκολίες, καταφέραμε – με τελευταίο παράδειγμα την πρόσφατη απόφαση των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ – το θέμα να αναδειχθεί στο πλαίσιο των υποχρεώσεων για καλή γειτονία, που κάθε υποψήφια χώρα οφείλει να σέβεται, προκειμένου να ενταχθεί στους ευρωατλαντικούς θεσμούς. Το Συμβούλιο επισήμανε την ανάγκη να βρεθεί λύση στο θέμα του ονόματος και ζήτησε από τα Σκόπια νέα αλλά και εποικοδομητική προσπάθεια έτσι ώστε να βρεθεί αμοιβαία αποδεκτή λύση με την Ελλάδα, προκειμένου να υπάρξουν σχέσεις καλής γειτονίας.
Το ζήτημα έχει εισέλθει σε μία κρίσιμη καμπή, με την Ελλάδα να είναι ξεκάθαρα η πλευρά που επιθυμεί την εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης. Η χώρα μας ακολουθεί εποικοδομητική αλλά και αποφασιστική στάση. Δεν κάνουμε διάλογο για το διάλογο, αλλά για να επιλύσουμε ένα πρόβλημα με διεθνείς και περιφερειακές διαστάσεις. Διότι, αν το ζητούμενο ήταν απλά το πώς θα αποκαλεί η Ελλάδα την ΠΓΔΜ, δεν θα χρειάζονταν ούτε αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ούτε δεκαπενταετείς διαπραγματεύσεις υπό τον Προσωπικό Απεσταλμένο του Γενικού Γραμματέα των Η.Ε. Οι διαπραγματεύσεις αυτές αφορούν, λοιπόν, στο ζήτημα της ονομασίας της γειτονικής χώρας και μάλιστα διεθνώς. Αυτό είναι το αντικείμενο τους, και όχι βέβαια ο τρόπος με τον οποίο η Ελλάδα θα αποκαλεί την ΠΓΔΜ σε διμερές επίπεδο.
Από την μέχρι σήμερα αδιάλλακτη στάση της σκοπιανής κυβέρνησης, όπως εκδηλώνεται με σειρά αντιπαραγωγικών ενεργειών και αποφάσεων, φαίνεται πως δεν γίνεται ακόμα αντιληπτό ότι κάθε πλήγμα στις σχέσεις καλής γειτονίας, υποσκάπτει την ίδια την ευρωατλαντική πορεία των Σκοπίων.
Στο βαθμό που τα Σκόπια επιδεικνύουν είτε ανεπάρκεια είτε αδιαφορία να συνεισφέρουν στην επίλυση ενός προβλήματος, όπως επιβάλλουν οι σχετικές αποφάσεις του ΟΗΕ, σημαίνει πως δεν θέλουν και δεν μπορούν να συμμετάσχουν στον ευρωπαϊκό πολιτικό πολιτισμό. Όσο περισσότερο τα Σκόπια περιφρονούν τις συμμαχικές αξίες και τις αξίες της συναίνεσης και της συνεργασίας τόσο απομακρύνεται ο στόχος τους για ένταξη στους ευρωατλαντικούς θεσμούς. Πόσο μάλλον όταν οι επιδόσεις τους σε σειρά και άλλων κρίσιμων τομέων είναι ήδη πολύ κατώτερες των υποχρεώσεων τους.
Η κυβέρνηση των Σκοπίων πρέπει να κατανοήσει, και το έχουμε καταστήσει και εμείς σαφές, ότι η Ευρώπη δε μπορεί να αποδεχθεί στους κόλπους της κράτη που δεν έχουν συναινετική διάθεση και περνούν με αβασάνιστη ευκολία την «κόκκινη γραμμή» της εριστικότητας. Η πόρτα των ευρωατλαντικών θεσμών είναι εξ ορισμού κλειστή όταν ακολουθείται η πολιτική της όξυνσης, γυρνώντας προς τα πίσω το ρολόι της ιστορίας των Βαλκανίων.
Είναι πιστεύω πλέον σαφές, ότι το θέμα του ονόματος δεν αποτελεί μια «παραξενιά», μια αντίδραση «εθνικιστικού» ή «συναισθηματικού» παροξυσμού. Η Ελλάδα είναι μια σύγχρονη φιλελεύθερη δημοκρατία, κράτος-μέλος της ΕΕ. Έχει από καιρού εγκαταλείψει τις τυφλές συγκρουσιακές λογικές άλλων εποχών. Το θέμα του ονόματος, είναι για την Ελλάδα ξεκάθαρα πολιτικό, η μη επίλυση του οποίου έρχεται σε κάθετη αντίθεση με όλα όσα πιστεύουμε για το πως πρέπει να προχωρήσουν οι σχέσεις μεταξύ των κρατών της περιοχής και για το ποιο πνεύμα πρέπει να διέπει μια υποψήφια προς ένταξη χώρα.
Η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ πρέπει να αντιληφθεί ότι τώρα είναι η στιγμή για επίλυση του ζητήματος, τώρα είναι η στιγμή για να αποδείξει, ότι μπορεί να ξεπεράσει τις αγκυλώσεις του χθες. Τα Σκόπια έχουν να διαλέξουν ανάμεσα σε μια παραληρηματική βαλκανική εριστικότητα και στο κοινό ευρωπαϊκό όραμα. Η στάση τους στο θέμα του ονόματος είναι και η «Λυδία λίθος», όχι μόνο για το πώς αντιλαμβάνονται οι ίδιοι το παρελθόν τους, αλλά κυρίως για το πως επιθυμούν να διαμορφώσουν το μέλλον τους.
