Αθήνα, 13 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006
«Τα χθεσινά αποτελέσματα στο Λουξεμβούργο, ήταν ένα σήμα συναγερμού. Ένα αυστηρό μήνυμα και μια προειδοποίηση προς την Τουρκία για τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει.» δήλωσε ο Υφυπουργός Εξωτερικών κ. Γιάννης Βαληνάκης σε συνέντευξη που παραχώρησε στο ραδιοφωνικό σταθμό Αθήνα 9,84 και στο δημοσιογράφο κ. Βασίλη Πάικο.
Ο κ. Βαληνάκης επεσήμανε ότι: «Οι υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η Τουρκία είναι και πολλές και σαφείς και με δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα. Όλα τα θέματα ιδιαίτερου ελληνικού ενδιαφέροντος είναι μέσα, δηλαδή το Αιγαίο, το Κυπριακό, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία. Όλα αυτά έχουν καταγραφεί, είναι μέρος των προϋποθέσεων που έχουν τεθεί προς την Τουρκία και άρα η Τουρκία πρέπει στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων που ξεκίνησαν τώρα, να τα αντιμετωπίσει, να τα λύσει, να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, προκειμένου να ενταχθεί κάποια μέρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων αυτών», είπε ο κ. Βαληνάκης, «έχουμε 35 κεφάλαια στα οποία έχει χωριστεί το κοινοτικό κεκτημένο και στα οποία κάθε φορά γίνεται πρώτα η τεχνική προετοιμασία και εξηγείται στην Τουρκία ποιες είναι αυτές οι υποχρεώσεις. Στη συνέχεια απαντάει η Τουρκία για την κατάσταση που επικρατεί για τον τομέα αυτόν στην χώρα. Από εκεί και πέρα μπαίνουν, είτε για το άνοιγμα του κεφαλαίου είτε κυρίως για το κλείσιμο του κάθε κεφαλαίου, συγκεκριμένοι όροι, πολύ εξειδικευμένοι στους οποίους πρέπει να ανταποκριθεί. Συνεπώς υπάρχει ένα χρονοδιάγραμμα. Ανοίγει ένα κεφάλαιο και προκειμένου να κλείσει αυτό το κεφάλαιο, πρέπει η Τουρκία μέχρι το τέλος των διαπραγματεύσεων του κεφαλαίου, να έχει ανταποκριθεί στους συγκεκριμένους ειδικότερους όρους».
Αναφερόμενος στη λεγόμενη δήλωση του Σεπτεμβρίου του 2006, ο Υφυπουργός εξήγησε ότι: «έβαλε ένα χρονικό όριο, μέχρι το τέλος αυτής της χρονιάς, προκειμένου η Τουρκία να προχωρήσει στη διαδικασία της επικύρωσης και της εφαρμογής κυρίως του πρωτοκόλλου της τελωνειακής ένωσης. Αυτό είναι μια πολύ σαφής δέσμευση που έχει αναλάβει η Τουρκία και όλοι ζητήσαμε, με την χθεσινή αυστηρή προειδοποίηση, να ανταποκριθεί χωρίς να βάζει από τη δική της μεριά όρους, όπως κάνει μέχρι σήμερα. Αυτό θα κριθεί από μία ειδική έκθεση που θα ετοιμάσει, όπως κάθε χρόνο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η οποία θα εκδοθεί τον Οκτώβριο. Όπως είπε και ο αρμόδιος Επίτροπος κ. Όλι Ρεν, θα είναι πολύ αυστηρή η Επιτροπή στην αξιολόγηση της Τουρκίας ως προς την τήρηση αυτών των υποχρεώσεων.»
Επισημαίνοντας τα δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα της διαδικασίας διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την Ε.Ε. ο κ. Βαληνάκης είπε ότι «είναι μια διαδικασία εξαιρετικά δύσκολη. Κάθε κεφάλαιο πρέπει να κλείνει εφόσον η Τουρκία έχει ανταποκριθεί στους ειδικότερους όρους που έχουν τεθεί στο πλαίσιο του κάθε κεφαλαίου. Και με τους όρους ακόμα δεν έχουμε τελειώσει, μέχρι την τελευταία ημέρα το κοινοτικό κεκτημένο εξελίσσεται.
Σχετικά με ερώτηση του δημοσιογράφου για το εάν η ελλαδική διπλωματία αιφνιδιάστηκε από τις κινήσεις της κυπριακής ο κ. Βαληνάκης τόνισε: «δε θα έλεγα ότι αιφνιδιαστήκαμε, δεν είναι κίνηση αιφνιδιασμού και θεωρώ ότι είναι και σημαντικό να εξηγήσουμε προς όλους ότι η συνεργασία και η επικοινωνία είναι συνεχής με την κυπριακή πλευρά. Ορισμένες φορές εκ των πραγμάτων γίνεται κατανομή ρόλων. Όλοι θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι αυτό που μετράει είναι το αποτέλεσμα. Και το αποτέλεσμα που πετύχαμε στα κείμενα, είναι πολύ καλό συνολικά για την ελληνική πλευρά.»
Ειδικότερα για τη στάση της Κυπριακής Κυβέρνησης ο Υφυπουργός επεσήμανε ότι: «Δεν υπήρξε θέμα βέτο. Εκείνο που έγινε ήταν μια διαπραγμάτευση και αυτή η διαπραγμάτευση είναι συνεχής και εξελίσσεται καθημερινά, κάθε λεπτό, σε πολλά επίπεδα. Μιλάμε με τους εταίρους μας, είμαστε σε συνεχή επαφή με την Κυπριακή Δημοκρατία, μιλάμε με την Προεδρία, μιλάμε με την Επιτροπή. Συγκεκριμένα είχαμε τρία κείμενα ταυτόχρονα. Εκτός από το Κεφάλαιο 25 (για την έρευνα και την τεχνολογία), είχαμε και το Συμβούλιο Σύνδεσης που έγινε χτες και στο οποίο έχουμε περάσει πάρα πολύ καλές θέσεις, που είναι με σαφήνεια διατυπωμένες. Αναφέρονται στο τελευταίο επεισόδιο που έγινε στον αέρα και σας θυμίζω ότι με το κείμενο αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση καλεί την Άγκυρα να δεσμευτεί ότι θα απόσχει, για πρώτη φορά, από κάθε απειλή, όχι μόνο ενέργεια, αλλά και κάθε απειλή. Δηλαδή φωτογραφίζει το casus belli, από κάθε ενέργεια που θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις καλής γειτονίας με την Ελλάδα και λέει παρακάτω η Επιτροπή, στην παρέμβασή της προς την τουρκική πλευρά, ότι το πρόσφατο επεισόδιο στο Αιγαίο, που στοίχισε τη ζωή του Έλληνα πιλότου, έχει αρνητικές επιπτώσεις στις σχέσεις καλής γειτονίας. Δηλαδή πιο σαφές μήνυμα δεν μπορούσε να υπάρχει.»
«Συνεννοούμαστε σε κάθε στάδιο και σε κάθε επίπεδο με την Κυπριακή Δημοκρατία και θέλω να γίνει κατανοητό, ότι δεν υπάρχουν διαφορές απόψεων επί των στρατηγικών ζητημάτων. Μερικοί ξεχνούν ότι εδώ και δύο χρόνια πλέον, η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρα μιλάμε με την Κυπριακή Δημοκρατία σε όλα τα επίπεδα και με όλα τα θέματα. Η συνεννόηση είναι συνεχής και αρμονική» διευκρίνισε ο Υφυπουργός και συνέχισε «παρακολουθούσα ειδικότερα το θέμα των κειμένων που εξελίσσονταν στις διαπραγματεύσεις στο Συμβούλιο των Μονίμων Αντιπροσώπων, το λεγόμενο Coreper. Ήμασταν σε συνεχή επαφή και με άλλους εταίρους και βεβαίως, δεν χρειάζεται να το τονίζουμε κάθε φορά, με την Κυπριακή Δημοκρατία.»
Αναφερόμενος στην πρόσφατη επίσκεψη της Υπ. Εξωτερικών στην Κωνσταντινούπολη ο Υφυπουργός δήλωσε: Κάθε επίσκεψη στην Τουρκία, κάθε επαφή με την τουρκική πλευρά, έχει οπωσδήποτε τους κινδύνους της, αλλά βεβαίως ταυτόχρονα συνιστά και μια ευκαιρία για να προωθήσουμε τα συμφέροντά μας και την εξομάλυνση των σχέσεων μας. Δεν υπάρχει τίποτα στην πολιτική και μάλιστα και στην εξωτερική πολιτική, χωρίς κάποιο ρίσκο. Από την άλλη μεριά, ακριβώς αυτό το ρίσκο ήταν υπολογισμένο, με την έννοια ότι θέλουμε να δούμε τη συνεννόηση με την Τουρκία να γίνεται καλύτερη, να βελτιώνονται οι διμερείς μας σχέσεις και να περάσουμε και το μήνυμα στην Τουρκία, ότι είμαστε κι εμείς ένας από τους κριτές, ανάμεσα στους 25, που θα κρίνουν την πορεία της προς την Ευρώπη, κατά τον ίδιο τρόπο όπως και η Κύπρος είναι κριτής. Η στρατηγική μας, είναι να προωθούμε τα συμφέροντά μας και ταυτόχρονα να εξασφαλίζουμε μια σχέση με ήρεμα νερά, μια σχέση εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών προβλημάτων ώστε να δημιουργείται ένα περιβάλλον ασφάλειας για τους πολίτες μας, ειδικά στο Αιγαίο και στις ακριτικές περιοχές.
Αναφορικά με το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ο κ. Βαληνάκης είπε ότι: «κυρίως το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο, που για εμάς είναι το κεντρικό, συζητιέται στο διάλογο το λεγόμενο των διερευνητικών επαφών. Είναι μια απόρρητη διαδικασία, γιατί έχει έτσι συμφωνηθεί ότι μπορεί να είναι πιο παραγωγικός ο διάλογος. Υπάρχει πάντα η προοπτική του Δικαστηρίου της Χάγης, ως δυνατότητα, η οποία θα κριθεί κατά τη συγκεκριμένη στιγμή και είναι γνωστό ότι προκειμένου να φτάσουμε στο Διεθνές Δικαστήριο χρειάζεται συνυποσχετικό, άρα χρειάζεται και η συμφωνία της Άγκυρας. Γι’ αυτό γίνεται αυτός ο διερευνητικός διάλογος και οι διερευνητικές επαφές. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν και μια σειρά από άλλα θέματα που είναι εστίες τριβής ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία, όπως για παράδειγμα οι τελευταίες αερομαχίες που στοίχισαν τη ζωή ενός Έλληνα πιλότου. Αυτό είναι ένα ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί μαζί με όλα τα άλλα, στο πλαίσιο της σταδιακής αυτής εξομάλυνσης. Μιλάμε για μια βελτίωση του κλίματος, για μια αύξηση των δυνατοτήτων εμπιστοσύνης της μιας προς την άλλη πλευρά. Ήταν σαφές ότι προέκυψε ένα καλύτερο πλαίσιο από το χειρισμό που έγινε από την ελληνική και την τουρκική πλευρά, κατά τη διάρκεια της τελευταίας κρίσης. Δείχνει ότι ωριμάζουν τα πράγματα, για να μην ξεφεύγουμε αχαλίνωτα προς κλιμακώσεις που μπορεί να δημιουργήσουν κινδύνους. Και, βεβαίως, έχει τεθεί το ευρωπαϊκό πλαίσιο μέσα στο οποίο η Τουρκία οφείλει να λύσει τα ζητήματα με την Ελλάδα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχει εγκαταλειφθεί και το διμερές πλαίσιο.
Ερωτώμενος για τα θέματα του Οικουμενικό Πατριαρχείου ο Υφυπουργός δήλωσε: «Η Ελληνική Κυβέρνηση στηρίζει με θέρμη το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τον οικουμενικό του ρόλο. Στο πλαίσιο των κειμένων που όλοι έχουμε διαβάσει και είναι πλέον υποχρεώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προβλέπονται συγκεκριμένες υποχρεώσεις προς την Τουρκία. Αυτές οι υποχρεώσεις περιλαμβάνονται σε ένα συγκεκριμένο κεφάλαιο, το οποίο μιλάει για τα θεμελιώδη δικαιώματα, εντός της Τουρκίας και αυτό είναι ένα κεφάλαιο το οποίο θα έρθει προς διαπραγμάτευση κάποια στιγμή, εκεί θα μπουν συγκεκριμένοι και πλέον εξειδικευμένοι από τους σημερινούς όροι και αυτούς τους όρους θα πρέπει να υλοποιήσει η Τουρκία, προκειμένου να κλείσει το σχετικό κεφάλαιο. Πάντως είναι ένα κεφάλαιο του οποίου, πιστεύω, η διαπραγμάτευση θα κρατήσει πολύ καιρό. Γιατί είναι τόσα πολλά τα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει η Τουρκία. Εμείς εργαζόμαστε για το καλύτερο και προσπαθούμε να πετύχουμε ένα πλαίσιο ασφαλέστερο για το Οικουμενικό Πατριαρχείο και από αύριο, αν είναι δυνατόν. Δεν πρέπει κανείς να νομίζει ότι μέσα σε μια νύχτα όλα αυτά μπορούν να αλλάξουν»
Κλείνοντας ο Υφυπουργός τόνισε ότι «είναι μια πορεία στην οποία εργαζόμαστε συστηματικά, έχουμε ένα σχέδιο πολύ συγκεκριμένο, προετοιμαζόμαστε για κάθε ενδεχόμενο. Δεν είμαστε μόνοι μας, όσο και αν έχουμε μια ιδιαίτερη φωνή σε συγκεκριμένα ζητήματα. Δεν μπορούμε μόνοι μας να υπαγορεύσουμε συγκεκριμένα ζητήματα ή κυρίως ρυθμούς. Θα πρέπει και οι 25 μαζί, και κυρίως, η Επιτροπή, να αποφασίζουμε τι συγκεκριμένο σε ποια συγκεκριμένη συγκυρία μπορεί να λυθεί και θα τεθεί προς διαπραγμάτευση.»
