– Η αμερικανική κυβέρνηση έχει αποδώσει στην Ελλάδα την ιδιότητα του "στρατηγικού εταίρου". Σε ποιό "στρατηγικό" σχέδιο είμαστε "εταίροι" και τι έχει αποδώσει συγκεκριμένα αυτή η προνομιακή σχέση;
Η Ελλάδα κι οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν μία μακροχρόνια φιλική σχέση που δεν μπορεί να είναι πάντα ανέφελη. Αλλά αυτό σε καμιά περίπτωση δεν δικαιολογεί τη δαιμονοποίηση και τα τυφλά αρνητικά πρόσημα. Οι καλές σχέσεις της Ελλάδας με τις Ηνωμένες Πολιτείες στη βάση της αμοιβαιότητας είναι προς το συμφέρον μας. Επειδή όμως συχνά υπάρχουν παρανοήσεις, θεωρώ ευκαιρία, μιλώντας σε μια εφημερίδα με την παράδοση της "Αυγής", να καταστήσω απόλυτα σαφές πως αυτές οι σχέσεις δεν συνιστούν σε καμιά περίπτωση εγκατάλειψη της προσήλωσής μας στη δημιουργία μίας πολιτικά ισχυρής Ευρώπης. Η Ευρώπη είναι στη ραχοκοκαλιά της διεθνούς πολιτικής μας.
– Το προχθεσινό επεισόδιο της επίσκεψης του Προέδρου της Δημοκρατίας στους ΄Αγιους Σαράντα, κατά την εκτίμησή σας προμηνύει νέα ανακίνηση του θέματος των Τσάμηδων;
Θέλω να πιστεύω ότι αυτό ήταν ένα οργανωμένο από ακραία στοιχεία μεμονωμένο επεισόδιο, αναμφισβήτητα λυπηρό, το οποίο όμως δεν θα βλάψει ούτε την ενεργό παρουσία της Ελλάδος στην περιοχή, ούτε και τις ελληνοαλβανικές σχέσεις. Θέματα για τα οποία έχει αποφανθεί οριστικά η δικαιοσύνη και η ίδια η ιστορία, δεν πρέπει να ορθώνονται ως εμπόδια στις σχέσεις των δύο χωρών. Ζητούμενο είναι να υπερβούμε τις τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος για να δώσουμε ευκαιρίες στην καλή σχέση και τη συνεργασία. Όσοι, λοιπόν, επιμένουν να κοιτούν προς τα πίσω είναι προφανές ότι επιδιώκουν να υπονομεύσουν αυτές τις ευκαιρίες.
– Πρόσφατα ο Ν. Μπέρνς μίλησε περί "καταπίεσης της αλβανικής, μακεδονικής και τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα". Ζητήσατε διευκρινίσεις; Υπονοούσε τους Τσάμηδες ή τους οικονομικούς μετανάστες;
Δεν είναι δουλειά μου να ερμηνεύω τον κ. Μπερνς ή την πολιτική της αμερικανικής κυβέρνησης, αλλά να προωθώ τις ελληνικές θέσεις και τα ελληνικά συμφέροντα.
– Επί κυβέρνησης Μητσοτάκη είχε διαπιστωθεί ότι το θέμα των Τσάμηδων έχει και μια σοβαρή οικονομική διάσταση, καθώς εγείρεται θέμα αποζημιώσεων. Πώς σκέφτεστε να αντιμετωπίσετε αυτό το θέμα;
Επαναλαμβάνω ότι μεμονωμένα επεισόδια και ζητήματα που ανασύρονται από το πουθενά δεν μπορούν να επηρεάσουν τις σχέσεις μας. Πιστεύω πως η Αλβανία προσβλέπει στη συνέχιση των καλών σχέσεων με την Ελλάδα, η οποία παίζει άλλωστε έναν πολύ σημαντικό ρόλο και για την ευρωπαϊκή της προοπτική και την οικονομική της ανάπτυξη. Δεν πρέπει να το ξεχνούν, όπως δεν το ξεχνούμε κι εμείς. Εξάλλου, όπως είπε κι ο κ. Πρωθυπουργός στην Βουλή, η ευρωπαϊκή πορεία των κρατών της περιοχής εξαρτάται απ’ τα ίδια τα κράτη. Ο δικός μας στρατηγικός στόχος παραμένει η βελτίωση των διμερών σχέσεων και η ενίσχυση της ευρωπαϊκής προοπτικής της Αλβανίας, γιατί πιστεύουμε ότι έτσι θα επιλυθούν πολλά από τα προβλήματα που υφίστανται. Αυτή είναι η βασική μας επιλογή και πιστεύουμε ότι και τα Τίρανα διαβάζοντας σωστά την πραγματικότητα θα κινηθούν προς την ίδια κατεύθυνση.
– Μετά από μια περίοδο ελεγχόμενης ηρεμίας στα Βαλκάνια, παρατηρείται πλέον μια αναζωπύρωση διεκδικήσεων, ενώ εκδηλώνονται πρωτοβουλίες για αλλαγή συνόρων με επίκεντρο το Κόσοβο. Ποιές πρωτοβουλίες προτίθεται να αναλάβει η Ελλάδα για να μην οδηγηθούμε σε ανατροπές και κλιμάκωση αντιπαραθέσεων;
Δεν συμμερίζομαι αυτό το καταστροφολογικό κλίμα, γιατί έτσι ακούγονται όσα αναφέρετε. Υπάρχουν όμως εκκρεμή ζητήματα στην περιοχή κι αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Η Ελλάδα επιδιώκει την επίλυσή τους στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, ώστε να μπορέσει η περιοχή να κοιτάξει απρόσκοπτα το μέλλον, δίχως τα λάθη, τους φανατισμούς και τις παρανοήσεις του παρελθόντος. Επιπρόσθετα, η Ελλάδα επιθυμεί και επιδιώκει έναν ενισχυμένο ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο μελλοντικό καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου ώστε να διασφαλίζονται η περιφερειακή σταθερότητα, τα ανθρώπινα και μειονοτικά δικαιώματα, αλλά και να δρομολογείται η ευρωπαϊκή προοπτική της ευρύτερης περιοχής μέσα από την εμπέδωση των αρχών και αξιών του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Παράλληλα, δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στην προστασία της Ορθόδοξης πολιτισμικής κληρονομιάς (για την οποία έχουμε αναλάβει και ιδιαίτερες πρωτοβουλίες) και στην ευρύτερη δυνατή αποστρατικοποίηση της περιοχής.
Σε ό, τι αφορά τις πρωτοβουλίες μας πρέπει να σας πω ότι την εβδομάδα που μας πέρασε αναπτύχθηκε ξανά μια πολυσχιδής ελληνική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή. Είχαμε την επίσκεψη του Πρωθυπουργού της Σερβίας κ. Κοστούνιτσα εδώ. Την επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας στην Αλβανία. Την επίσκεψη των Προέδρων της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας και την κύρωση από την Ελληνική Βουλή της συμφωνίας ένταξής τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κι έπονται και άλλα. Η Ελλάδα αναλαμβάνει πρωτοβουλίες εδώ και καιρό και θα έλεγα πως αυτό εκτιμάται ιδιαίτερα, απ’ όλες τις εμπλεκόμενες χώρες της περιοχής. Αντί να καταστροφολογούμε, καλό είναι να βλέπουμε τουλάχιστον τις προσπάθειες που γίνονται.
– Στον τουρκικό Τύπο διοχετεύθηκε η πληροφορία πως στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας που συνήλθε στην Άγκυρα λίγα 24ωρα μετά από την έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας επανήλθε το casus belli. Ο πρωθυπουργός μίλησε τις προάλλες στη Βουλή για "κόκκινες γραμμές" – αποτελεί το casus belli "κόκκινη γραμμή" για τη στάση που θα τηρήσει η Ελλάδα στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας και πότε σχεδιάζετε να θέσετε αυτό το ζήτημα;
Ο κ. Πρωθυπουργός εξέφρασε την υπευθυνότητα και την αποφασιστικότητα με την οποία διασφαλίζουμε τα εθνικά μας συμφέροντα. Διεκδικούμε ένα μέλλον ανοιχτών οριζόντων για τις επόμενες γενιές. Στόχος μας είναι να πάμε μπροστά και να μετατρέψουμε ολόκληρη την περιοχή σε μια περιοχή ειρήνης, ανάπτυξης και συνεργασίας, σε μια ευρωπαϊκή "γειτονιά". Αυτό είναι προς όφελος όλων των λαών της περιοχής, αυτό είναι προς όφελος της Ελλάδας. Στο πλαίσιο αυτό, το casus belli αποτελεί ασφαλώς έναν απαράδεκτο αναχρονισμό. Το να ξεκινάει κανείς την ευρωπαϊκή του πορεία χωρίς να αναγνωρίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ζώνη ειρήνης είναι αδιανόητο. Η Τουρκία έχει άλλωστε δεσμευθεί για σχέσεις καλής γειτονίας, και άρα να τελειώνει με το "casus belli". Έχουμε ξαναπεί πως δεν περιμένουμε να γίνουν όλα αυτά μ’ ένα μαγικό ραβδί. Αλλά περιμένουμε να γίνουν το συντομότερο.
– Η "περίοδος περισυλλογής" που κηρύχθηκε στην ΕΕ μετά από τα δημοψηφίσματα στη Γαλλία και την Ολλανδία εξελίχθηκε σε περίοδο αδράνειας. Τι ιδέες υπάρχουν σήμερα για την ευρωπαϊκή ενοποίηση και τη θεσμική ανασυγκρότηση της ΕΕ;
Δεν είναι αδράνεια. Η Ελλάδα δεν θέλει να είναι αδράνεια. Η αδράνεια υπονοεί πως έχουμε μια Ένωση που δεν δουλεύει. Όμως η Ευρωπαϊκή Ένωση εργάζεται κι εργάζεται σκληρά. Όλοι είμαστε σε μια συνεχή διαβούλευση. Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε ορισμένες προτάσεις, αυτό που αποκαλείται "Σχέδιο Δ". Υπάρχουν πολλές ιδέες, τις οποίες μάλιστα θα συζητήσουμε στο αυριανό Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων στις Βρυξέλλες. Υπάρχει ένας διάλογος σε εξέλιξη και ελπίζουμε ότι τον Ιούνιο της επόμενης χρονιάς, στη συνάντηση που θα γίνει από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων των 25, θα τεθεί πλέον ωριμότερα το ζήτημα, έτσι ώστε να ληφθούν οι κατάλληλες αποφάσεις. Αποφάσεις για τις οποίες-όλοι αντιλαμβάνονται πλέον- χρειάζεται η συμμετοχή και η συναίνεση των Ευρωπαίων πολιτών, ώστε να εγγυώνται το μέλλον και τις προοπτικές της ενωσιακής δυναμικής. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να οδηγήσουμε την Ευρώπη σε έναν αέναο κύκλο κρίσεων και περισυλλογών. Οι πολίτες μας ζητούν να την οδηγήσουμε σταθερά μπροστά. Κι αυτό θα κάνουμε.
