1. Κύριε Βαληνάκη, το θέμα του κοινοτικού προϋπολογισμού για την περίοδο 2007-2013 είναι ένα ζήτημα που ενδιαφέρει έντονα τη χώρα μας. Ποια είναι η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί μετά την αποτυχία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να καταλήξει σε συμφωνία τον περασμένο Ιούνιο; Πόσο πιθανό είναι να βρεθεί λύση εντός της Βρετανικής Προεδρίας;
H Ε.Ε. χρειάζεται μια συμφωνία. Οι έξι πλούσιες χώρες επιμένουν στην στάση τους κι αρνούνται την αύξηση του κοινοτικού προϋπολογισμού πάνω από το 1% του ΑΕΠ της Ένωσης. Από την άλλη, οι λεγόμενες χώρες της συνοχής – μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα – μέσα από το πλαίσιο της ομάδας των 17 κρατών-μελών "Φίλοι της Συνοχής", κατάφεραν να επιμείνουν αποφασιστικά στη θέση υπέρ της διατήρησης των κοινοτικών κονδυλίων σε υψηλό επίπεδο. Το πρόβλημα, λοιπόν, μετατέθηκε στη βρετανική προεδρία. Μέχρι στιγμής, η προεδρία δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά της. Προσφάτως, ολοκληρώθηκε ένας κύκλος διμερών επαφών της με τα κράτη-μέλη και ελπίζουμε να κατατεθούν σύντομα οι προτάσεις της. Βρισκόμαστε, λοιπόν, ξανά, δυστυχώς, λίγο πιο πάνω από το σημείο μηδέν. Εμείς, μαζί με τις άλλες χώρες της ομάδας των "Φίλων της Συνοχής" έχουμε εκφράσει την επιθυμία μας να υπάρξει λύση μέχρι το τέλος του έτους. Δεν πρέπει, όμως, να παραγνωρίζουμε ότι το πολιτικό και το οικονομικό πλαίσιο σήμερα στην Ευρώπη δεν είναι το καλύτερο. Υπάρχει ένα κλίμα σκεπτικισμού, μετά την αποτυχία εξεύρεσης μιας λύσης για τα δημοσιονομικά και τα δημοψηφίσματα σε Γαλλία και Ολλανδία. Υπάρχει κι ένα γενικότερο κλίμα οικονομικής στενότητας, εξαιτίας της ανόδου της τιμής του πετρελαίου. Μιλάμε, επομένως, για ένα πολύ δύσκολο και ρευστό διαπραγματευτικό περιβάλλον. Όμως, και σε αυτή τη νέα φάση των διαπραγματεύσεων οφείλουμε να είμαστε, και είμαστε, έτοιμοι.
2. Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί μετά το ναυάγιο του Ιουνίου έχει επηρεάσει τις θέσεις μας;
Οι θέσεις μας παραμένουν σταθερές. Δεν μπορούμε τη μια στιγμή να εμφανιζόμαστε να ζητάμε τόσα και την άλλη τόσα ζητώντας να μας πάρουν σοβαρά. Εξάλλου, δεν είμαστε μόνοι μας. Θέλουμε την ολοκλήρωση της συμφωνίας μέχρι το τέλος της βρετανικής προεδρίας και στη βάση της ισορροπίας που έχει ήδη επιτευχθεί επί Λουξεμβουργιανής Προεδρίας. Για έναν δίκαιο συμβιβασμό, κεντρική επιδίωξη της χώρας είναι ο ισότιμος επιμερισμός του κόστους της διεύρυνσης και η διασφάλιση των πόρων της Συνοχής υπέρ της αναπτυξιακής διαδικασίας τόσο των νέων όσο και των παλαιών κρατών – μελών.
3. Ποιες ήταν οι κινήσεις της χώρας μας μετά τον Ιούνιο, προκειμένου να διασφαλίσουμε τις θέσεις μας;
Δεν μείναμε με σταυρωμένα τα χέρια. Η Ελλάδα, πριν το καλοκαίρι, έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση και τη δραστηριοποίηση της ομάδας των "Φίλων της Συνοχής", αυτής της μεγάλης συμμαχίας των 17 κρατών-μελών. Ακολουθήσαμε αυτή τη στρατηγική έχοντας ως στόχο να συντονίσουμε τις προσπάθειές μας με τις υπόλοιπες χώρες που βρίσκονταν στην ίδια μοίρα. Δεν έπρεπε να βρεθούμε στη "νεκρή ζώνη" ανάμεσα στα νέα κράτη-μέλη και στις πλούσιες χώρες που επιθυμούσαν να κοπούν κονδύλια από τις παλιές χώρες συνοχής και να δοθούν στις νέες. Πιστεύω πως η στρατηγική αυτή έχει μέχρι τώρα δικαιωθεί. Αλλά, δημιουργεί και αυξημένες ευθύνες. Μετά τον Ιούνιο έπρεπε να διατηρήσουμε τη δυναμική αυτής της ομάδας. Γι’ αυτό και κάναμε αλλεπάλληλες συναντήσεις, τόσο σε υπηρεσιακό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Υπενθυμίζω το ταξίδι του Πρωθυπουργού στην Πράγα, την πρόσφατη συνάντησή του με τον Πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου, και τις επαφές που είχα με τον ομόλογό μου στην Αυστρία που αναλαμβάνει την επόμενη προεδρία. Τον Σεπτέμβριο μετά από πρόσκλησή μας ήλθαν στην Αθήνα οι ομόλογοί μου απ’ την Ισπανία και την Πορτογαλία. Συνυπογράψαμε κοινή δήλωση, όπου ζητάμε από τη βρετανική προεδρία την επανέναρξη και την επίσπευση των διαπραγματεύσεων. Ήταν μια προπαρασκευαστική κίνηση συνεισφοράς μας στις διαβουλεύσεις της χθεσινής υπουργικής συνάντησης των χωρών "Φίλοι της Συνοχής", στη Βουδαπέστη. Έχουμε, ήδη, στείλει λοιπόν ένα ισχυρό μήνυμα στους εταίρους μας, ενόψει της επικείμενης διαπραγμάτευσης.
4. Αυτό, όμως, δεν δημιουργεί "δεδικασμένο". Η διαπραγμάτευση ξεκινάει ex nihilo, απ’ την αρχή. Τα 20 δισ. που είχε εξασφαλίσει η Ελλάδα τον περασμένο Ιούνιο δεν σημαίνουν τίποτα. Έχετε προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο μιας πλήρους αναστροφής του κλίματος κατά την επόμενη άτυπη Σύνοδο; Στο κάτω-κάτω, οι Βρετανοί έχουν την Προεδρία. Δεν είναι "φίλοι της συνοχής", όπως λέτε. Το πετρέλαιο είναι ψηλά. Η οικονομική συγκυρία δύσκολη. Η κοινή γνώμη σε ορισμένες χώρες παγωμένη. Γιατί να δώσει τώρα η Ε.Ε. στην Ελλάδα παραπάνω χρήματα;
Οι συλλογισμοί σας είναι σωστοί και περιλαμβάνονται στον σχεδιασμό μας. Όπως έχουμε συμπεριλάβει στον σχεδιασμό μας και την υπαινικτική επισήμανση ορισμένων πως ως Ελλάδα, εδώ και είκοσι χρόνια, έχουμε πάρει πολλά χρήματα και πολλές φορές δεν δείξαμε τα πρέποντα αποτελέσματα. Όμως κ. Κοτταρίδη – κι αυτό το έχω ξαναπεί – σε μια διαπραγμάτευση που συνεχίζεται σε ένα ρευστό περιβάλλον τίποτε δεν θεωρείται εκ προοιμίου χαμένο ή κερδισμένο. Πιστεύω πως έγιναν έγκαιρα οι απαραίτητοι χειρισμοί, ώστε σήμερα να υπολογίζονται περισσότερο οι θέσεις μας. Η τελευταία διαπραγμάτευση, ακόμη κι αν δεν μας ικανοποιούσε απολύτως και ακόμη κι αν δεν ολοκληρώθηκε, κατόρθωσε να ανακόψει αυτή την λογική. Και να πιέσει στην κατεύθυνση ότι η ελληνική ανάπτυξη ενδιαφέρει πολιτικά το ίδιο με την ανάπτυξη και των νέων μελών. Το θέμα για εμάς λοιπόν, δεν είναι τι έγινε στο παρελθόν, αλλά πώς εννοούμε αυτή την Ένωση. Αν θέλουμε, δηλαδή, μία Ένωση αλληλεγγύης που βασίζεται σε αρχές ή μια Ένωση όπου ο καθένας νοιάζεται μόνον για τον εαυτό του. Οι θέσεις μας δεν αλλάζουν. Θέλουμε μια Ευρώπη αλληλεγγύης, πολιτικά ισχυρή, μία Ευρώπη, όπου η Ελλάδα θα πετύχει τη σύγκλιση με τις πλουσιότερες χώρες.
5. Κύριε Βαληνάκη, πρόσφατα επιστρέψατε απ’ το Λουξεμβούργο, όπου εγκρίθηκε τελικά η έναρξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ε.Ε. – Τουρκίας. Πιστεύετε πως η χώρα μας κατόρθωσε να πετύχει όσα μπορούσε ή ήταν δυνατόν να επιτευχθούν ακόμη περισσότερα;
Όποιος διαβάσει τα κείμενα, θα δει ότι είναι η πρώτη φορά που υπάρχουν τόσο αυστηρές προϋποθέσεις, τέτοιοι δεσμευτικοί όροι για μια υποψήφια χώρα. Όλες οι υποψήφιες χώρες μέχρι σήμερα κρίνονταν αποκλειστικά με βάση τα γνωστά κριτήρια της Κοπεγχάγης, δηλαδή τρία κριτήρια αποκλειστικά και μόνο εσωτερικής πολιτικής. Αυτοί ήταν μέχρι τώρα οι κανόνες.
Αυτά τα κριτήρια για πρώτη φορά εμπλουτίστηκαν. Και έτσι η Τουρκία θα κρίνεται σε κάθε στάδιο της διαπραγμάτευσης, αλλά και συνολικά στο τέλος, όχι μόνον με βάση τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, αλλά και από τη συμπεριφορά της στο Αιγαίο, από τη συμπεριφορά της στο Κυπριακό και σε σχέση με το Πρωτόκολλο, για το οποίο έγινε όλη αυτή η προσπάθεια το καλοκαίρι. Έχουμε για πρώτη φορά κριτήρια εξωτερικής συμπεριφοράς. Γι’ αυτό εμείς θεωρούμε ότι οι θέσεις μας καλύπτονται ικανοποιητικά.
Σε κάθε περίπτωση, ο δρόμος της Τουρκίας προς την Ευρώπη μόλις ξεκίνησε. Θα είναι ένας δρόμος μακρύς, κατά τη διάρκεια του οποίου η Τουρκία θα κρίνεται διαρκώς. Και η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία – όπως και οι υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. – θα είναι στη θέση του κριτή. Κανείς άλλος Ευρωπαίος δεν έχει πιο μεγάλο συμφέρον να δει μια αλλαγμένη Τουρκία όσο εμείς. Γιατί μόνο μια αλλαγμένη Τουρκία, μια Τουρκία που θα συμμορφώνεται με όλα τα προαπαιτούμενα, τους όρους, τις αρχές της Ε.Ε. μπορεί να γίνει πλήρες μέλος της. Γιατί μόνο πλήρης συμμόρφωση σημαίνει και πλήρη ένταξη.
