Απαντώντας σε ερώτηση του δημοσιογράφου κ. Κώστα Βενιζέλου της κυπριακής εφημερίδας "Φιλελεύθερος" και αναφερόμενος στο θέμα της ασφάλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας ο Υφυπουργός Εξωτερικών, κ. Γιάννης Βαληνάκης επισήμανε:
[…] «Η Κύπρος είναι σήμερα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συμμετέχει στις πλείστες πολιτικές της περιλαμβανόμενης και της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας. Η Ε.Ε αποτελεί τη μεγαλύτερη εγγυήτρια δύναμη για όλα τα κράτη μέλη της. Εδώ να σημειώσω το γεγονός ότι οι Κύπριοι στο σύνολο τους νιώθουν σήμερα την ευρωπαϊκή ομπρέλα ασφάλειας να τους προστατεύει κάτι που φαίνεται και από την ομαλή και χωρίς ουσιαστικά προβλήματα διακίνηση τους σε ολόκληρο το νησί.»
Γ. Βαληνάκης: Η ελληνική κυβέρνηση βλέπει θετικά και τη νέα προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού. Χαιρετίζει δε με ιδιαίτερη ικανοποίηση τη πρόσφατη δήλωση του Προέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας με την οποία ξεκαθαρίζεται πως και η προσπάθεια αυτή αποσκοπεί στην επανένωση της Κύπρου στη βάση μίας διζωνικής και δικοινοτικής ομοσπονδίας. Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να καλέσω τη τουρκική κυβέρνηση να εγκαταλείψει τις σκληρές και μη παραγωγικές θέσεις της που συγκρούονται με τη λογική της δήλωσης αυτής και να ενθαρρύνει και τον κ. Ταλάτ προς αυτή τη κατεύθυνση. Συμμεριζόμαστε την ανησυχία αλλά και τους φόβους που εξέφρασαν ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ όπως ο Επίτροπος Ρεν για τις εξελίξεις στη Τουρκία και τις πιθανές επιπτώσεις στη τουρκική ενταξιακή πορεία. Την ίδια στιγμή θεωρούμε ότι αυτό δεν θα πρέπει να αποτελέσει τη δικαιολογία ώστε η Τουρκία να αποφύγει τα πρακτικά εκείνα βήματα που θα συμβάλουν σε μία λειτουργική λύση στηριγμένη στις αποφάσεις του ΟΗΕ και τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ. Είναι απαραίτητο η Τουρκία να αντιληφθεί ότι χωρίς έργα προς την κατεύθυνση της εφαρμογή του κράτους δικαίου στο εσωτερικό της και χωρίς τη θετική συνεισφορά της στο Κυπριακό δεν θα μπορέσει να προχωρήσει προς την ΕΕ. Η τ/κ πλευρά πρέπει να προσέλθει στις Ομάδες Εργασίας έχοντας ως πυξίδα της την ομοσπονδιακή λογική και όχι εκείνη των δύο κρατών. Μόνο έτσι θα γεφυρωθεί το χάσμα που υφίσταται ανάμεσα στις θέσεις των δύο πλευρών και ειδικότερα να παραχθεί εκείνο το έργο που θα επιτρέψει σε όλους μας να κάνουμε ένα ουσιαστικό βήμα προς την έναρξη των συνολικών διαπραγματεύσεων.
Κ. Βενιζέλος. Το θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας είναι από τα κεφαλαιώδη. Ποια η θέση της Ελλάδας επί του θέματος;
Γ. Βαληνάκης. Η Κύπρος είναι σήμερα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συμμετέχει στις πλείστες πολιτικές της περιλαμβανόμενης και της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας. Η Ε.Ε αποτελεί τη μεγαλύτερη εγγυήτρια δύναμη για όλα τα κράτη μέλη της. Εδώ να σημειώσω το γεγονός ότι οι Κύπριοι στο σύνολο τους νιώθουν σήμερα την ευρωπαϊκή ομπρέλα ασφάλειας να τους προστατεύει κάτι που φαίνεται και από την ομαλή και χωρίς ουσιαστικά προβλήματα διακίνηση τους σε ολόκληρο το νησί.
Κ. Βενιζέλος. Θα αναλάβετε στο θέμα αυτό κάποιες πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση της Τουρκίας και της Βρετανίας; Διατηρείτε με τις δύο αυτές χώρες γέφυρες επικοινωνίας;
Γ. Βαληνάκης. Η Ελλάδα και η Βρετανία ως εταίροι στην ΕΕ έχουν πάντα ανοικτούς διαύλους συνεννόησης. Με τη Τουρκία υπάρχουν επαφές με αντικείμενο μία σειρά από θέματα που έχουν να κάνουν με τις διμερείς μας σχέσεις αλλά και τη τουρκική ενταξιακή προσπάθεια. Μέσα από αυτούς τους διαύλους και τις επαφές αλλά και δημόσια η Ελλάδα έχει μεταφέρει την ξεκάθαρη θέση της ότι μια συνολική λύση στη Κύπρο οφείλει να λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι η Κύπρος είναι πλήρες μέλος της ΕΕ.
Κ. Βενιζέλος. Η στήριξη που παρέχει η Ελλάδα στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας έχει, μέχρι σήμερα, αντίκρισμα στα ελλαδοτουρκικά και το Κυπριακό;
Γ. Βαληνάκης. Η θέση αρχής της χώρας μου είναι ότι στηρίζουμε την ενταξιακή προσπάθεια της Τουρκίας αλλά την ίδια στιγμή θεωρούμε ότι η χώρα αυτή θα πρέπει να συμμορφωθεί με όλα τα κριτήρια και προαπαιτούμενα που εξυπακούει η πορεία αυτή. Η Τουρκία οφείλει να εφαρμόσει όλες τις δεσμεύσεις που ανέλαβε με το Πρόσθετο Πρωτόκολλο και οι οποίες δεν είναι διαπραγματεύσιμες. Ταυτόχρονα ως Ελλάδα και στα πλαίσια της συζήτησης των ξεχωριστών κεφαλαίων της διαπραγματευτικής διαδικασίας της Τουρκίας εργαζόμαστε κατά τρόπο συστηματικό και αποτελεσματικό έτσι ώστε να διασφαλίσουμε και να προωθήσουμε τα εθνικά μας συμφέροντα.
Κ. Βενιζέλος. Έχετε επεξεργαστεί σενάρια για την περίπτωση που για κάποιους λόγους η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, είτε ανασταλεί είτε σταματήσει;
Γ. Βαληνάκης. Εμείς έχουμε τη ξεκάθαρη σταθερή θέση ότι η Τουρκία εφ όσον εκπληρώσει όλα τα κριτήρια και προαπαιτούμενα θα πρέπει στο τέλος του δρόμου να επιτύχει και την ένταξη της ως πλήρες μέλος. Προς αυτή τη κατεύθυνση εργαζόμαστε. Την ίδια στιγμή διαπιστώνουμε ότι σε διάφορα Κ-Μ της ΕΕ εμφανίζονται φωνές που μιλούν για αλλαγή της στόχευσης και τη διαμόρφωση μίας ειδικής σχέσης ανάμεσα στην ΕΕ και τη Τουρκία. Είναι υποχρέωση και καθήκον μας να παρακολουθούμε και αναλύουμε συστηματικά ότι έχει σχέση με τη τουρκική ενταξιακή προσπάθεια και προετοιμαζόμαστε κατάλληλα ώστε να είμαστε έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο.
Από πυριτιδαποθήκη σε ευρωπαική γειτονιά ειρήνης και συνεργασίας- η επέκταση της ΕΕ στα Βαλκάνια- Ν.Α Ευρώπη καταλύτης για την επίλυση των διαφορών
Κ. Βενιζέλος. Η Ελλάδα θα μπορούσε να διαδραματίσει ένα σημαντικό, ηγετικό ρόλο στα Βαλκάνια. Ωστόσο, το πρόβλημα με τα Σκόπια δημιουργεί εμπόδια στη διαμόρφωση ενός τέτοιου σκηνικού. Πολλοί σημειώνουν πως μετά το βέτο, πρέπει να βρεθεί λύση, καθώς οι πιέσεις θα στραφούν προς την Ελλάδα. Συμφωνείτε;
Γ. Βαληνάκης. Η Ελλάδα ως το παλαιότερο μέλος της ΕΕ στην βαλκανική χερσόνησο και μία χώρα με ισχυρή οικονομία διαδραματίζει ήδη ένα σημαντικότατο ρόλο στη περιοχή. Στόχος μας να μετατρέψουμε τα Βαλκάνια από πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης σε μία ευρωπαϊκή γειτονιά ειρήνης και συνεργασίας. Με την αποφασιστική μας παρέμβαση έχουμε ανοίξει το δρόμο για τη σταδιακή ενσωμάτωση όλων των χωρών της βαλκανικής στην ΕΕ. Η ενσωμάτωση όμως αυτή περνάει μέσα από την ανάγκη για να κτιστούν σχέσεις καλής γειτονίας ανάμεσα στα υποψήφια κράτη και τα κράτη μέλη όπως η Ελλάδα, η Βουλγαρία , η Ρουμανία και η Σλοβενία. Αλλά και στο επίπεδο του ΝΑΤΟ κατά τη πρόσφατη σύνοδο του Βουκουρεστίου πετύχαμε η συμμαχία να στείλει το ίδιο ισχυρό και ξεκάθαρο μήνυμα για την ανάγκη του σεβασμού από όλους της αρχής της καλής γειτονίας. Παραμένουμε δεσμευμένοι στη προσπάθεια αναζήτησης, μέσα από τη διαδικασία του ΟΗΕ, μίας αμοιβαία αποδεκτής λύσης που θα επιτρέψει την απρόσκοπτη πορεία της ΠΓΔΜ προς το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Η Ελλάδα θεωρεί ότι η επέκταση της ΕΕ στα Βαλκάνια και την Ν. Α. Ευρώπη θα πρέπει να γίνει καταλύτης για την επίλυση των όποιων διαφορών. Στη γειτονιά μας το κριτήριο της καλής γειτονίας αναδεικνύεται εκ των πραγμάτων ως ζήτημα πρωταρχικής σημασίας. Και αυτό, μετά τη Σύνοδο του Βουκουρεστίου, έχει γίνει ακόμα πιο σαφές και ευρύτερα κατανοητό.
