Αθήνα, 11 Ιουνίου 2006
Η Τουρκία «ενώπιος ενωπίω» με το Ευρωπαϊκό της μέλλον
Η έγκριση του Σχεδίου Κοινής Θέσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης εν όψει του Συμβουλίου Σύνδεσης δικαιώνει την πάγια στρατηγική της ελληνικής κυβέρνησης για τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Τουρκίας. Το συμφωνηθέν κείμενο έρχεται να αμβλύνει το απαισιόδοξο κλίμα που καλλιεργήθηκε έπειτα από το περιστατικό στο Αιγαίο σχετικά με τις σχέσεις των δύο χωρών. H υστέρηση, όμως, της Τουρκίας ως προς τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει αποκτώντας το καθεστώς της υποψήφιας χώρας είναι εμφανής. Επιπλέον, οι θέσεις της Προεδρίας και της Επιτροπής, σχετικά με τη συμπεριφορά της Τουρκίας στο Αιγαίο και την ανάγκη εκσυγχρονισμού του πολιτικού της συστήματος μέσα από την αναβάθμιση των πολιτικών κριτηρίων που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, καλύπτουν πλήρως τις ελληνικές θέσεις και προσδοκίες για μια Τουρκία που μόνο εφόσον συμπεριφέρεται ως Ευρωπαίος γείτονας θα μπορεί να ενταχθεί στην ΕΕ.
Το κείμενο του Σχεδίου Κοινής Θέσης αποτυπώνει με ρεαλισμό τις εξελίξεις της τελευταίας χρονιάς, ενώ θέτει το πλαίσιο, χρησιμοποιώντας συχνά ιδιαίτερα σκληρή γλώσσα, για τα επόμενα βήματα στις σχέσεις Τουρκίας – Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στα ζητήματα άμεσου ελληνικού ενδιαφέροντος, οι διατυπώσεις που χρησιμοποιούνται δεν αφήνουν περιθώρια ως προς την ερμηνεία τους ενώ η διαβάθμιση της αυστηρότητας από τα προηγούμενα κείμενα είναι αισθητή. Οι όροι και τα προαπαιτούμενα είναι πλέον κρυστάλλινα.
Συγκεκριμένα, ο στόχος της ένταξης της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή οικογένεια προϋποθέτει:
· Τη δέσμευση της γείτονος στις σχέσεις καλής γειτονίας και την αποχή από κάθε απειλή ή δράση που θα τις επηρέαζε αρνητικά. Πρέπει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά σε κείμενα της Ένωσης γίνεται αναφορά στην έννοια της «απειλής», κατόπιν επιμονής της ελληνικής πλευράς, φωτογραφίζοντας το «casus belli» και τις παραβιάσεις στο Αιγαίο.
· Την εφαρμογή εκ μέρους της Τουρκίας των συμβατικών της υποχρεώσεων σε σχέση με την Κύπρο. Η Ένωση χρησιμοποιώντας ιδιαιτέρως σκληρή γλώσσα για το θέμα της εφαρμογής του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου καλεί την Τουρκία να λάβει συγκεκριμένα μέτρα, αίροντας τους περιορισμούς σε σχέση με την Κυπριακή Δημοκρατία. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι δεν πρόκειται για ένα ευχολόγιο. Η θέση της Ένωσης είναι σαφής και επιτακτική καθώς αναφέρεται ότι η αξιολόγηση μέσα στο 2006 της προόδου στον τομέα αυτό θα επηρεάσει τη συνολική πρόοδο των διαπραγματεύσεων.
· Σε ό,τι αφορά στα ανθρώπινα και μειονοτικά δικαιώματα, γίνεται ρητή μνεία στην Ίμβρο και την Τένεδο, ενώ η Τουρκία καλείται να προχωρήσει στην επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής την Χάλκης. Την Κοινή Θέση ενισχύει και η κατηγορηματική τοποθέτηση της Επιτροπής που ζητάει την αναστολή των δημεύσεων και των πωλήσεων περιουσιών που ανήκουν ή ανήκαν σε μη μουσουλμανικά ιδρύματα.
Η συστηματική και συντονισμένη προσπάθεια απέδωσε καρπούς∙ η συμφωνηθείσα κοινή θέση αναβαθμίζει την εμπλοκή της ΕΕ στα θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος. Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη, που αξίζει να σημειωθεί. Οι ευκαιρίες που ανοίγονται για την εξομάλυνση των σχέσεων των δύο χωρών δεν θα πρέπει να χαθούν λόγω μικροπολιτικών τακτικών. Η πρόκληση για τη δημιουργία μιας ειρηνικής και ευημερούσας γειτονιάς είναι μπροστά μας: είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε στενά και να υποστηρίξουμε την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Η ευθύνη για το αποτέλεσμα ανήκει όμως πρωτίστως στην ίδια.
