TA NEA 22/1/21
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ!
του καθηγ. Γιάννη Βαληνάκη, Προέδρου του Ευρωπαικού Κέντρου Αριστείας/ ΕΚΠΑ και πρ. υφυπουργού Εξωτερικών
Εν μέσω συνεχιζόμενου τουρκικού μπούλιινγκ βαδίζουμε απτόητοι και μόνοι προς τον 61ο γύρο των διερευνητικών. Οι οπαδοί ενός τέτοιου διαλόγου —χωρίς ευρωπαικούς όρους, κανόνες και εγγυήσεις— περιέργως πιστεύουν ότι η Τουρκία θα συζητήσει ως πολιτισμένος Ευρωπαίος, θα περιοριστεί μόνο στα θέματα που κι εμείς αποδεχόμαστε, θα συμφωνήσει για παραπομπή της οριοθέτησης στη Χάγη, το Δικαστήριο θα δικαιώσει τις ελληνικές θέσεις και η Τουρκία θα αποδεχθεί την ετυμηγορία του.
Η αισιοδοξία όμως αυτή δεν εδράζεται σε δεδομένα και χρειαζόμαστε γι αυτό μιά ασφαλέστερη διαδικασία.
Ας ξεκινήσουμε με τις επιτυχίες μας : θετική η συμφωνία ΑΟΖ με την Αίγυπτο, όπως κι η επέκταση στα 12 ν.μ. στο Ιόνιο (αν και η ΝΔ είχε αντιταχθεί ως αντιπολίτευση) αλλά και η αυξητική χαρτογράφηση (κλείσιμο κόλπων κλπ).Ακόμη πιο θετική η εξαγγελία για 12 ν.μ. νότια της Κρήτης (θα ήταν πολύ καλύτερα να είχε ήδη γίνει). Θετικότατη κι η συμφωνία αμοιβαίας συνδρομής με τα ΗΑΕ, ακόμη πιο θετική προοπτικά η παραδόξως ακόμη μετέωρη αντίστοιχη συμφωνία με τη Γαλλία, θετικοί και οι στοιχειωδώς αναγκαίοι εξοπλισμοί. Θετικότερες όλων οι ικανότητες και το σθένος που επέδειξαν οι ένοπλες δυνάμεις μας όταν χρειάστηκε.
Από την άλλη πλευρά είναι εξαιρετικά απογοητευτική η ευρωπαική στάση απέναντι στην Άγκυρα. Εξαιτίας δικών μας λαθών τακτικής, αλλά και της ευρωπαικής συμφεροντολογικής υποκρισίας, χάσαμε έδαφος στο πιό προνομιακό για μας πεδίο. Αντί να επιδιώξουμε την πραγματική μετατροπή των ελληνο-τουρκικών σε ευρωτουρκικά (απαιτώντας τη στήριξη της ΕΕ για ισχυρές προυποθέσεις διαλόγου με την Τουρκία, ευρωπαικές εγγυήσεις για σεβασμό διεθνών συνθηκών, ειρηνική επίλυση κλπ), αναγάγαμε τις κυρώσεις σε αυτοσκοπό και τελικά οι εταίροι μας αρνήθηκαν και τα στοιχειώδη: ακόμη κι οι αποφάσεις των συνόδων κορυφής γίνονταν κάθε φορά και χειρότερες αντί για ευνοικότερες.
Αντί λοιπόν για πρακτική αλληλεγγύη, οι 25 μάς άφησαν ποντιοπιλατικά μόνους, επιβάλλοντας επιπλέον την επαναδιμεροποίηση του διαλόγου. Τον διαχώρισαν έντεχνα ως καθαρά «δική μας» υπόθεση από τα υπόλοιπα ευρωτουρκικά. Ετοιμάζουν για τον Μάρτιο έναν αστείο κατάλογο κυρώσεων και αντίστροφα έναν εντυπωσιακό κατάλογο με οφέλη για τον Ερντογάν. Με υπερβάλλοντα ζήλο ΕΕ και ΗΠΑ εξωθούν Ελλάδα και Κύπρο σε έναν αδιέξοδο διάλογο και αντίστοιχα σε φαρμακερή Πενταμερή, για «να τελειώνουν» με τις αντι-τουρκικές αιτιάσεις που εμποδίζουν τις «δουλειές» με την Αγκυρα. Χαρακτηριστική η προκλητική αφωνία του Γερμανού ΥπΕξ απέναντι στις προσβολές Τσαβούσογλου.
Υπάρχει όμως ασφαλέστερη πολιτική από τη ρομαντική αισιοδοξία ή την κλιμάκωση. Ο τρίτος δρόμος είναι η αντιστροφή της επιχειρούμενης επαναδιμεροποίησης :
α) αφού η Τουρκία ζητάει ξεμπλοκάρισμα ενταξιακών κεφαλαίων, ας το κάνουμε, προτάσσοντας όμως το κεφάλαιο περί Αλιείας που περιλαμβάνει ως κορυφαία υποχρέωσή της να προσχωρήσει στη Σύμβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας. Ο διάλογος για τις θαλάσσιες ζώνες μετατρέπεται έτσι σε ευρωτουρκικό, τον διεξάγει χωρίς δυνατότητα διαφυγής η Κομισιόν, έχουμε δικαίωμα βέτο κι η Τουρκία θα πρέπει να επιλέξει.
β) συνδιαμορφώνουμε με πιεστικότατο λόμπυινγκ την ευρωπαική θέση του Μαρτίου: ναι σε μιά λογική οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας, αφού όμως πρώτα αποδεχθεί (και η ΕΕ εγγυηθεί ) μιά «ευρωπαική καλή γειτονία» : την ιερότητα των διεθνών συνθηκών, το απαραβίαστο των διεθνών συνόρων και την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με βάση τη Σύμβαση του ΟΗΕ.
Προσερχόμενοι πρόωρα σ’έναν διάλογο χωρίς όρους, κανόνες και εγγυήσεις, βαδίζουμε σε ναρκοπέδιο ελπίζοντας σε τακτικούς ελιγμούς και αναβολή των δύσκολων για το μέλλον —υπό χειρότερες όμως συνθήκες. Όμως αξίζουμε μιά ασφαλέστερη στρατηγική από τις διερευνητικές —προιόν της απομόνωσης και ήττας μας στα Ίμια. Χρειαζόμαστε την πραγματική μετατροπή ενός δήθεν διμερούς προβλήματός μας σε ευρωτουρκικό και την πρόταξή του ως όρου στη θετική ευρωτουρκική ατζέντα.
Ας ξεκινήσουμε με τις επιτυχίες μας : θετική η συμφωνία ΑΟΖ με την Αίγυπτο, όπως κι η επέκταση στα 12 ν.μ. στο Ιόνιο (αν και η ΝΔ είχε αντιταχθεί ως αντιπολίτευση) αλλά και η αυξητική χαρτογράφηση (κλείσιμο κόλπων κλπ).Ακόμη πιο θετική η εξαγγελία για 12 ν.μ. νότια της Κρήτης (θα ήταν πολύ καλύτερα να είχε ήδη γίνει). Θετικότατη κι η συμφωνία αμοιβαίας συνδρομής με τα ΗΑΕ, ακόμη πιο θετική προοπτικά η παραδόξως ακόμη μετέωρη αντίστοιχη συμφωνία με τη Γαλλία, θετικοί και οι στοιχειωδώς αναγκαίοι εξοπλισμοί. Θετικότερες όλων οι ικανότητες και το σθένος που επέδειξαν οι ένοπλες δυνάμεις μας όταν χρειάστηκε.
Από την άλλη πλευρά είναι εξαιρετικά απογοητευτική η ευρωπαική στάση απέναντι στην Άγκυρα. Εξαιτίας δικών μας λαθών τακτικής, αλλά και της ευρωπαικής συμφεροντολογικής υποκρισίας, χάσαμε έδαφος στο πιό προνομιακό για μας πεδίο. Αντί να επιδιώξουμε την πραγματική μετατροπή των ελληνο-τουρκικών σε ευρωτουρκικά (απαιτώντας τη στήριξη της ΕΕ για ισχυρές προυποθέσεις διαλόγου με την Τουρκία, ευρωπαικές εγγυήσεις για σεβασμό διεθνών συνθηκών, ειρηνική επίλυση κλπ), αναγάγαμε τις κυρώσεις σε αυτοσκοπό και τελικά οι εταίροι μας αρνήθηκαν και τα στοιχειώδη: ακόμη κι οι αποφάσεις των συνόδων κορυφής γίνονταν κάθε φορά και χειρότερες αντί για ευνοικότερες.
Αντί λοιπόν για πρακτική αλληλεγγύη, οι 25 μάς άφησαν ποντιοπιλατικά μόνους, επιβάλλοντας επιπλέον την επαναδιμεροποίηση του διαλόγου. Τον διαχώρισαν έντεχνα ως καθαρά «δική μας» υπόθεση από τα υπόλοιπα ευρωτουρκικά. Ετοιμάζουν για τον Μάρτιο έναν αστείο κατάλογο κυρώσεων και αντίστροφα έναν εντυπωσιακό κατάλογο με οφέλη για τον Ερντογάν. Με υπερβάλλοντα ζήλο ΕΕ και ΗΠΑ εξωθούν Ελλάδα και Κύπρο σε έναν αδιέξοδο διάλογο και αντίστοιχα σε φαρμακερή Πενταμερή, για «να τελειώνουν» με τις αντι-τουρκικές αιτιάσεις που εμποδίζουν τις «δουλειές» με την Αγκυρα. Χαρακτηριστική η προκλητική αφωνία του Γερμανού ΥπΕξ απέναντι στις προσβολές Τσαβούσογλου.
Υπάρχει όμως ασφαλέστερη πολιτική από τη ρομαντική αισιοδοξία ή την κλιμάκωση. Ο τρίτος δρόμος είναι η αντιστροφή της επιχειρούμενης επαναδιμεροποίησης :
α) αφού η Τουρκία ζητάει ξεμπλοκάρισμα ενταξιακών κεφαλαίων, ας το κάνουμε, προτάσσοντας όμως το κεφάλαιο περί Αλιείας που περιλαμβάνει ως κορυφαία υποχρέωσή της να προσχωρήσει στη Σύμβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας. Ο διάλογος για τις θαλάσσιες ζώνες μετατρέπεται έτσι σε ευρωτουρκικό, τον διεξάγει χωρίς δυνατότητα διαφυγής η Κομισιόν, έχουμε δικαίωμα βέτο κι η Τουρκία θα πρέπει να επιλέξει.
β) συνδιαμορφώνουμε με πιεστικότατο λόμπυινγκ την ευρωπαική θέση του Μαρτίου: ναι σε μιά λογική οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας, αφού όμως πρώτα αποδεχθεί (και η ΕΕ εγγυηθεί ) μιά «ευρωπαική καλή γειτονία» : την ιερότητα των διεθνών συνθηκών, το απαραβίαστο των διεθνών συνόρων και την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με βάση τη Σύμβαση του ΟΗΕ.
Προσερχόμενοι πρόωρα σ’έναν διάλογο χωρίς όρους, κανόνες και εγγυήσεις, βαδίζουμε σε ναρκοπέδιο ελπίζοντας σε τακτικούς ελιγμούς και αναβολή των δύσκολων για το μέλλον —υπό χειρότερες όμως συνθήκες. Όμως αξίζουμε μιά ασφαλέστερη στρατηγική από τις διερευνητικές —προιόν της απομόνωσης και ήττας μας στα Ίμια. Χρειαζόμαστε την πραγματική μετατροπή ενός δήθεν διμερούς προβλήματός μας σε ευρωτουρκικό και την πρόταξή του ως όρου στη θετική ευρωτουρκική ατζέντα.
 |
