Η πρωτοφανής κρίση προσλαμβάνει ανησυχητικά χαρακτηριστικά και ήδη βιώνουμε τις επιπτώσεις της. Οι κίνδυνοι πολλαπλασιάζονται σε συγκεκριμένους οικονομικούς κλάδους, ενισχύοντας τους φόβους, την αβεβαιότητα και την προσωπική ανασφάλεια των ευρωπαίων πολιτών. Βεβαίως, θα πρέπει να σημειωθεί πως υπάρχουν αποθέματα αντίστασης και ασφαλιστικές δικλείδες με σκοπό την αντιμετώπιση της κατάστασης. Θεμελιώδες στοιχείο της ευρωπαϊκής οικονομίας και ευρύτερα της ευρωπαϊκής πολιτικής αποτελεί η αρχή της αλληλεγγύης. Στο πλαίσιο αυτό, υπάρχει σχέδιο ανάκαμψης, ώστε με συντονισμένες δράσεις από την πλευρά της ΕΕ, να εφαρμοστούν άμεσα πολιτικές που θα ενισχύσουν την οικονομία, αμβλύνοντας τις συνέπειες της κρίσης.
Η ενίσχυση, όμως, του ευρωπαϊκού οικοδομήματος απετράπη – προς το παρόν- εξαιτίας της μη υιοθέτησης της Νέας Ευρωπαϊκής Συνθήκης (Συνθήκη της Λισσαβόνας) από όλα τα κράτη. Μήπως αυτό ήταν το πρώτο μήνυμα για μη περαιτέρω ενίσχυση της ΕΕ;
Με την υπογραφή της Συνθήκης της Λισσαβόνας μπήκε ένα τέλος σε μία περίοδο θεσμικής ακινησίας, πολιτικής στασιμότητας και εσωστρέφειας στην ΕΕ. Η μεγάλη πλειοψηφία των Κ-Μ της ΕΕ συνεχίζουν να τάσσονται υπέρ της ενίσχυσης της ολοκλήρωσης. Προφανώς εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές για το πόση Ευρώπη θέλει ο καθένας, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις αναπόφευκτες επιπτώσεις από τη διεύρυνση της Ένωσης που αριθμεί σήμερα 27 Κ-Μ. Παραμένουμε αισιόδοξοι ενόψει του επόμενου Ιρλανδικού δημοψηφίσματος, θεωρώντας πως έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα μπροστά, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας που δεν αλλοιώνει την ουσία της Ευρωπαϊκής Συνταγματικής Συνθήκης και συνεχίζει να προάγει την ευρωπαϊκή ιδέα.
Η διεύρυνση τής ΕΕ προβληματίζει όλο και περισσότερα κράτη μέλη. Εσείς πώς ονειρεύεστε την ΕΕ του μέλλοντος; Με 27 μέλη ή περισσότερα;
Στην εξελικτική πορεία της ΕΕ, οι πολιτικές διεύρυνσης και εμβάθυνσης προχωρούσαν πάντα μαζί, συμπληρώνοντας η μία την άλλη. Το ευρωπαϊκό εγχείρημα αφορά ολόκληρη την Ευρώπη χωρίς διαχωριστικές γραμμές και στενά παραδοσιακά γεωγραφικά πλαίσια. Η Ευρώπη όμως οικοδομείται στη βάση αμοιβαίας αναγνώρισης και σεβασμού θεμελιωδών αρχών και αξιών που έχουν προσδώσει στο ευρωπαϊκό μοντέλο τη μοναδικότητα που το διακρίνει. Ως εκ τούτου υποστηρίζουμε την ευρωπαϊκή προοπτική χωρών που υιοθετούν πλήρως το αξιακό πλαίσιο του ευρωπαϊκού πολιτικού πολιτισμού.
Η Τουρκία προσδοκά την πλήρη ένταξή της στην ΕΕ, όπως κι άλλα πολλά κράτη της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων. Υπό ποιες προϋποθέσεις η Ελλάδα θα άναβε το «πράσινο φως» για την είσοδό τους στην ΕΕ;
Η Ελλάδα έχει ήδη ανάψει επί της αρχής το «πράσινο φως», υποστηρίζοντας την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Με τις αποφασιστικές παρεμβάσεις μας, έχουμε επίσης προλειάνει το έδαφος για τη σταδιακή ενσωμάτωση όλων των χωρών της Βαλκανικής στην ΕΕ. Όραμά μας παραμένει η μετατροπή των Βαλκανίων από πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης σε μια ευρωπαϊκή γειτονιά ειρήνης, ευημερίας και συνεργασίας. Όμως για κάθε υποψήφια χώρα, η ευρωπαϊκή της προοπτική είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εκπλήρωση αδιαπραγμάτευτων προαπαιτουμένων κριτηρίων. Συνδέεται επίσης με την ανάγκη σεβασμού από όλους της αρχής των σχέσεων καλής γειτονίας και του Διεθνούς Δικαίου. Στην Ευρώπη του 21ου αιώνα δεν υπάρχει χώρος για αλυτρωτικές λογικές και εθνικισμούς. Ειδικά για την Τουρκία, ο δρόμος εξακολουθεί να παραμένει μακρύς και δύσκολος με τις επιλογές να ανήκουν πλέον αποκλειστικά σ’ αυτήν.
Στις ευρωεκλογές οι πολίτες μπορεί να στέλνουν ένα «μήνυμα» στις εθνικές κυβερνήσεις, αλλά η αποχή, που παρατηρείται σε όλα τα κράτη της ΕΕ, είναι εντυπωσιακή. Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;
Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια οι Ευρωπαίοι πολίτες βιώνουν μια αυξημένη γραφειοκρατία από πλευράς Βρυξελλών σε συνδυασμό με την αμηχανία και την εσωστρέφεια που έχει ταλαιπωρήσει την Ευρώπη. Ο συνδυασμένος αντίκτυπος των παραπάνω στοιχείων συμβάλλει στη δημιουργία μιας αίσθησης πως η ΕΕ δεν αφορά την καθημερινότητα των πολιτών και ως εκ τούτου το διακύβευμα που τίθεται στις ευρωεκλογές δεν είναι υψηλό. Οι Ευρωπαίοι πολίτες πρέπει να αντιληφθούν τη σημασία των αποφάσεων που λαμβάνονται στην καθημερινή ζωή τους. Εμείς εργαζόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση και θέλουμε να πιστεύουμε πως θα κερδίσουμε το πολιτικό στοίχημα, με την κοινωνία των πολιτών να συμμετέχει ενεργά στην προαγωγή της ευρωπαϊκής ιδέας, διαδραματίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στο πλαίσιο του διαλόγου και του προβληματισμού για το κοινό μας ευρωπαϊκό μέλλον.
Κάποιοι πολίτες δηλώνουν και παντελώς ανενημέρωτοι για τα ευρωπαϊκά θέματα. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό το έλλειμμα ενημέρωσης; Θα προχωρήσετε σε κάποιες πρωτοβουλίες ενόψει και των επερχόμενων ευρωεκλογών;
Το ζήτημα της ενημέρωσης αποτελεί ένα πανευρωπαϊκό πρόβλημα. Θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι η ΕΕ έχει πέσει θύμα της ίδιας της επιτυχίας της. Κι αυτό γιατί έχουμε διευρύνει και εμβαθύνει το ευρωπαϊκό σύστημα συνεργασίας σε τέτοιο βαθμό που τα θέματα απαιτούν εξειδικευμένη και τεχνική γνώση, «τρομάζοντας» έτσι τον μέσο Ευρωπαίο. Αυτό έγινε ακόμη πιο εμφανές στην περίπτωση της Συνταγματικής και μετέπειτα Συνθήκης της Λισαβώνας. Στο Υπουργείο Εξωτερικών, ήδη από το 2004, αναλάβαμε πρωτοβουλίες διαλόγου και ενημέρωσης –και στο πλαίσιο του λεγόμενου Σχεδίου Δ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- διοργανώνοντας σχετικές εκδηλώσεις σε όλες τις περιφέρειες της χώρας. Η προσπάθεια αυτή συνεχίζεται. Πρόσφατα μάλιστα υπογράψαμε συμφωνία συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την από κοινού κατάρτιση σχεδίου δράσης για τον ευρύτερο δυνατό διάλογο με τους Έλληνες πολίτες, στο πλαίσιο μιας σύγχρονης δημοκρατικής διαβούλευσης με στόχο μια ουσιαστική σχέση εγγύτητας και αμφίδρομης επικοινωνίας. Η πρωτοβουλία δεν αφορά μόνο στις ευρωεκλογές. Το γεγονός όμως πως διανύουμε έτος ευρωεκλογών θεωρούμε πως θα προσδώσει μια επιπλέον δυναμική στην ενίσχυση του διαλόγου με τους πολίτες.
Συχνά οι εθνικές κυβερνήσεις «οικειοποιούνται» τις όποιες «καλές» αποφάσεις των κοινοτικών οργάνων, αλλά… απαρνούνται εκείνες που πιθανόν θα προκαλέσουν πολιτικό κόστος. Γιατί;
Στην ΕΕ αποφασίζουμε πάντα από κοινού έχοντας εμπεδώσει την κοινοτική μέθοδο συνεργασίας, όπου στη βάση γόνιμου διαλόγου αλλά και αμοιβαίων συμβιβασμών προχωράμε στη λήψη αποφάσεων που μας επιτρέπουν να συνεχίζουμε την κοινή μας πορεία. Δυστυχώς, πολλές φορές αυτή η διαδικασία γίνεται αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης στο εσωτερικό των Κ-Μ. Σε κάθε περίπτωση η παρούσα ελληνική κυβέρνηση διαπραγματεύεται με υψηλό αίσθημα ευθύνης έναντι του ελληνικού λαού και με γνώμονα την προάσπιση του εθνικού συμφέροντος. Άλλωστε είναι η παράταξη της ΝΔ που από τον ιδρυτή της Κωνσταντίνο Καραμανλή μέχρι τον σημερινό Πρωθυπουργό βρίσκεται διαχρονικά στην ευρωπαϊκή πρωτοπορία.
Είστε βουλευτής Δωδεκανήσων, νιώθετε ότι η ΕΕ δεν ενδιαφέρεται για τις «ακριτικές τις περιοχές»;
Τα τελευταία χρόνια η Ε.Ε. έκανε και εδώ σημαντική πρόοδο. Νέες ευρωπαϊκές πολιτικές όπως η Νέα Πολιτική για τη Θάλασσα, νέες πρωτοβουλίες όπως αυτή της Ένωσης για τη Μεσόγειο, νέες επιχειρησιακές συνεργασίες για την ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων, η συμπερίληψη της έννοιας της εδαφικής συνοχής στην περιφερειακή πολιτική της Ένωσης, και άλλα, φέρνουν ακριτικές περιοχές μας, όπως τα Δωδεκάνησα, στο κέντρο μεγάλων παρεμβάσεων με απτά οφέλη στην ανάπτυξη και την ποιότητα ζωής των ακριτών μας. Με στοχευμένες προσπάθειες αυξάνουμε σταθερά την προστιθέμενη αξία αυτών των πολιτικών στην καθημερινότητα των νησιωτών μας. Τα νησιά μας δεν είναι κουκίδες στο χάρτη. Είναι πεδία δημιουργικών παρεμβάσεων και γέφυρες συνεργασίας μεταξύ της Ε.Ε και του ευρύτερου περιβάλλοντός της.
Και δύο, προσωπικές ερωτήσεις, αν θέλετε:
Σε ποια Ευρώπη θα θέλατε να ζήσουν τα παιδιά σας;
Πρώτα απ’ όλα έχει αξία να τονίσω πως ήδη, η Ευρώπη στην οποία ζει η κόρη μου είναι η καλύτερη Ευρώπη που έχει υπάρξει ποτέ από κάθε άποψη. Έχει προχωρήσει σημαντικά η ενοποιητική διαδικασία ενώ ο πόλεμος έγινε αδιανόητος ως μέσο επίλυσης διαφορών. Όλα αυτά συμβαίνουν στην ήπειρο που προκάλεσε δύο παγκοσμίους πολέμους στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Η ευρωπαϊκή κοινότητα αξιών όμως συνεχίζει να εξελίσσεται και το όραμα παραμένει δυναμικό ως προς τη διατήρηση της ευημερίας, της πολιτικής και κοινωνικής σταθερότητας. Όλα αυτά στο πλαίσιο μιας βιώσιμης ανάπτυξης που δεν θα υποθηκεύσει το μέλλον των επόμενων γενεών που θα κληθούν να πάρουν στα χέρια τους το τιμόνι της Ευρώπης.
Είχα την εξαιρετική τιμή να μου απονεμηθεί ο Μεγαλόσταυρος με Αστέρα του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, για τη συμβολή μου στην προώθηση των ελληνογερμανικών σχέσεων, τόσο σε διμερές όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Θα συνεχίσω να εργάζομαι συστηματικά για την εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, στο πλαίσιο των κοινών μας προσπαθειών για την περαιτέρω ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής ιδέας. Πιστεύοντας στο ευρωπαϊκό εγχείρημα και με κοινή δραστήρια συμμετοχή στο σκληρό πυρήνα της ενοποίησης, Ελλάδα και Γερμανία τάσσονται αλληλέγγυες για μια Ευρώπη περισσότερο πολιτική και περισσότερο ενωμένη, με κοινά οράματα και αμοιβαία οφέλη για τους λαούς μας.
