Συνέντευξη του ΥΦΥΠΕΞ κ. Γιάννη Βαληνάκη στην εφημερίδα ” ΘΕΣΣΑΛΙΑ” και στον δημοσιογράφο κ. Σωτήρη Λέτσιο (2004-11-21)
.Δημοσιογράφος: To ζήτημα της ονομασίας της ΦΥΡΟΜ ήρθε με τον πιο αναπάντεχο τρόπο στο προσκήνιο μετά την πράξη αναγνώρισης από την πλευρά των ΗΠΑ. Με ποιο τρόπο κρίνετε ότι θα πρέπει να μεθοδεύσει τις κινήσεις της η ελληνική διπλωματία σταθμίζοντας ασφαλώς και το τι έπραξε η Ελλάδα για το ίδιο θέμα στο παρελθόν;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Για εμάς, το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων ποτέ δεν βγήκε από τα σχέδιά μας. Η Κυβέρνηση αυτή ήταν προετοιμασμένη για όλα τα ενδεχόμενα και γι’ αυτό προχώρησε σε σωρεία μεθοδικών πολιτικών και διπλωματικών κινήσεων στους τελευταίους μήνες, ώστε να προχωρήσει ο διάλογος μεταξύ μας, στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Όμως δυστυχώς, οι ΗΠΑ, για τους δικούς τους λόγους, δεν απετράπησαν από αυτή την άστοχη κίνηση. Αυτό που προέχει τώρα για όλους είναι να μην εκλάβουν την ενέργεια αυτή ως λύση. Δεν είναι λύση. Τίποτε δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον διάλογο ώστε να φτάσουμε σε μία αμοιβαία αποδεκτή λύση, στο πλαίσιο του ΟΗΕ και της ευρωπαϊκής προοπτικής των Σκοπίων.
Δημοσιογράφος: Θα έπρεπε να συγκληθεί εκτάκτως για αυτό το θέμα το Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Όταν ξεκινάς μια κρίσιμη μάχη, δεν ανοίγεις διάλογο για τη σημαία σου. Αν υπάρξει μια σοβαρή εξέλιξη στην διαπραγμάτευση, τότε πρέπει ασφαλώς να ενημερωθούν οι πολίτες και τα Κόμματα. Η Κυβέρνηση, όπως έδειξε και στο θέμα του Κυπριακού, δεν έχει πάψει να στέκεται υπεύθυνα απέναντι στα εθνικά μας θέματα και να ενημερώνει τους πολίτες και τα κόμματα, όταν αυτό επιβάλλεται.
Δημοσιογράφος: Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρείται μια όξυνση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις με αφορμή την αύξηση των εναέριων παραβιάσεων στο Αιγαίο. Το όλο κλίμα εκτιμάτε ότι θα επηρεάσει τις προσπάθειες προσέγγισης των δύο πλευρών;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Η πραγματικότητα είναι πως σε σύγκριση με πέρσι, τέτοιου είδους ενέργειες είναι μειωμένες. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν είναι απαράδεκτες. Πρέπει να σταματήσει η αμφισβήτηση. Κι έχουμε ξεκαθαρίσει πως εάν η Τουρκία δεν βελτιώσει την εξωτερική της συμπεριφορά, την συμπεριφορά της μάλιστα απέναντι σ’ ένα Κράτος Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τότε δεν είναι λογικό να γίνει η ίδια Μέλος. Κι αυτό δεν αφορά μόνο την χώρα μας, αλλά αφορά κι όλα τα Κράτη Μέλη που καλούνται να συναποφασίσουν για το μέλλον της ευρωπαϊκής της πορείας. Και θ’ αποφασίσουν, όταν και αν έρθει η ώρα, κρίνοντας συνολικά με όλα τα κριτήρια και τις αρχές της Ένωσης.
Δημοσιογράφος: Στην παρούσα φάση η Τουρκία συγκεντρώνει περισσότερες πιθανότητες σε σχέση με το παρελθόν να αποσπάσει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Βάσει και της σχετικά πρόσφατης έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Τουρκία έχει αρκετά βήματα να κάνει για να γίνει ένα ευρωπαϊκό κράτος. Ο ορισμός μίας ημερομηνίας έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων μπορεί, υπό τις κατάλληλες συνθήκες, να επιβραβεύσει τις δυνάμεις που επιδιώκουν μια τέτοια ευρωπαϊκή πορεία για την Τουρκία και να δημιουργήσει ένα σαφέστερο ορίζοντα για τα τουρκικά βήματα στην Ευρώπη. Όμως πρέπει να είναι ξεκάθαρο σ’ όλους πως ακόμη κι αν η Τουρκία λάβει μία ημερομηνία, δεν θα ενταχθεί αύριο ή σύντομα στην Ένωση. Αυτό που αλλάζει κυρίως είναι ότι θα είναι πλέον υποχρεωμένη ν’ ακολουθήσει σαφείς κανόνες. Να διασχίσει το ευρωπαϊκό μονοπάτι πέτρα-με-πέτρα. Και σε κάθε στάδιο, η πορεία της θα κρίνεται απ’ όλους.
Δημοσιογράφος: Μπορούμε να αναμένουμε στο εγγύς μέλλον μια νέα πρωτοβουλία της Ε.Ε για επίλυση του Κυπριακού;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Η Κύπρος αποτελεί πλέον Μέλος της ΕΕ. Και με βάση και τις προσδοκίες της Τουρκίας για ένταξη, κάποια στιγμή στο μέλλον, όλοι σχεδόν συνειδητοποιούν πως η λύση οφείλει να είναι βασισμένη στις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες, μια λύση ευρωπαϊκή. Ήταν φυσιολογικό, μετά και την ετυμηγορία του Κυπριακού λαού, τον περασμένο Απρίλιο, να υπήρχε μία “παγωμάρα” σ’ ό,τι αφορά τις δυνατότητες μιας λύσης. Το κλίμα αλλάζει τώρα σιγά-σιγά. Γι’ αυτό προσδοκούμε σε μια επανεκκίνηση των προσπαθειών του ΟΗΕ, στη βάση του Σχεδίου Ανάν, με κάποιες αλλαγές, ασφαλώς, που να συνάδουν με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, τις αρχές και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Δημοσιογράφος: H υπογραφή της Συνταγματικής Συνθήκης στη Ρώμη τι εξελίξεις προδιαγράφει για το μέλλον της Ε.Ε;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει ένα σημαντικό βήμα μπροστά. Η νέα Συνθήκη αντικαθιστά όλες τις άλλες και κάνει τα κείμενα πιο κατανοητά για τους πολίτες. Και γι’ αυτό, καλώ τους αναγνώστες σας να μπουν στο site www.europe4me.gr, να διαβάσουν τη νέα Συνθήκη για να διαμορφώσουν την δική τους άποψη. Υπάρχει βέβαια το ζήτημα των χωριστών επικυρώσεων απ’ τα Κράτη Μέλη. Ορισμένα θα δυσκολευτούν. Όμως πιστεύω πως σε κάθε περίπτωση, το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα θα είναι ευεργετικό τόσο για την ευρωπαϊκή ιδέα, όσο και για τα εθνικά μας συμφέροντα. Τι ακριβώς κάνει για μας; Κάνει την πρόοδο προς την πολιτική ενοποίηση πιο εύκολη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα γίνει πιο δυνατή και συνεκτική στη βάση της αλληλεγγύης. Σημαντική είναι και η καθιέρωση ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής. Όταν ένα κράτος της Ένωσης δέχεται εξωτερική επίθεση τα άλλα κράτη-μέλη πρέπει να το βοηθήσουν. Σ’ αυτή την διαδικασία, αλλά και σε κάθε προσπάθεια να προχωρήσουμε μπροστά στην ενοποίηση, η κυβέρνηση έχει ήδη δηλώσει την πρόθεσή της ν’ ανήκουμε (όταν αυτό είναι εφικτό βέβαια) στους πρωτοπόρους. Το Σύνταγμα λοιπόν ανοίγει καινούργιους δρόμους για την ήπειρό μας. Και μας φέρνει κοντύτερα στην Ευρώπη που θέλουμε.
Δημοσιογράφος: Το 2005 είναι η χρονιά που το μεγάλο θέμα των Δημοσιονομικών Προοπτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κυριολεκτικά θα “πρωταγωνιστήσει” στους κόλπους της Ένωσης. Πόσο προετοιμασμένοι είμαστε από ελληνικής πλευράς;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Όπως έχω επανειλημμένα τονίσει, το θέμα των δημοσιονομικών προοπτικών είναι ένα θέμα που αφορά όλους μας άμεσα. Πρόκειται για τους οικονομικούς πόρους που διεκδικούμε για την ανάπτυξη των περιφερειών της χώρας μας για τα έτη 2007-2013. Δεν θέλω να σταθώ στις παραλείψεις και τα λάθη του παρελθόντος. Ούτε στον πολύτιμο χρόνο που χάθηκε και την απώλεια πόρων που δικαιούμασταν εξαιτίας κακών χειρισμών της προηγούμενης κυβέρνησης. Παρά τις μεγάλες δυσκολίες, εμείς είμαστε αποφασισμένοι να διεκδικήσουμε νέες χρηματοδοτήσεις. Ο πήχης έχει ανέβει ψηλότερα. Στη νέα Ευρώπη των ”25”, με 10 νέους εταίρους που στην πλειονότητά τους είναι σε δυσμενέστερη οικονομική κατάσταση από εμάς, είναι βέβαια μία κατά πολύ δυσκολότερη διαπραγμάτευση απ’ ό,τι ήταν στο παρελθόν. Αλλά είμαστε αισιόδοξοι. Και δουλεύουμε προς αυτήν την κατεύθυνση. Με πρόγραμμα και στρατηγική. Και πρωτοβουλίες. Να σας θυμίσω την πρόσφατη συνάντηση που είχα στην Λισσαβόνα με τον Ισπανό και τον Πορτογάλο ομόλογό μου για αυτό το θέμα. Στην ουσία, με αυτή την συνάντηση, “επισημοποιήσαμε” μια κοινή προσπάθεια, ανοικτή σε όλους αυτούς που υποστηρίζουν τις προτάσεις της Επιτροπής, προκειμένου να διεκδικήσουμε περισσότερους πόρους για την Ευρώπη των ”25”. Και έπονται και άλλα.
Δημοσιογράφος: Η πρόσφατη ικανοποίηση του αιτήματος του πλοιάρχου κ. Μάγκουρα για διακοπή της εκεί κρατήσεώς του, η απελευθέρωση των Ελλήνων ναυτικών του Tasman Spirit στο Πακιστάν, του πληρώματος του δεξαμενόπλοιου στη Γεωργία, του πλοιάρχου κ. Καβουργιά στην Ινδονησία παραπέμπουν σε ένα “διαπραγματευτικό μυστικό” που χρησιμοποιείτε;
κ. Γιάννης Βαληνάκης: Λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων μου ως Υφυπουργού Εξωτερικών, είχα τονίσει ότι το Υπουργείο Εξωτερικών οφείλει να βρίσκεται πάντα κοντά στον πολίτη. Είναι ένα Υπουργείο που πρέπει να βρίσκεται δίπλα στον άνθρωπο όπου κι αν βρίσκονται οι συμπολίτες μας. Οι πρόσφατες επιτυχίες μας αν μη τι άλλο νομίζω ότι αποδεικνύουν αφενός τις επιτυχημένες διπλωματικές παρεμβάσεις που έγιναν από το Υπουργείο Εξωτερικών, αφετέρου τον καλό συντονισμό των αρμοδίων Υπουργείων από ελληνικής πλευράς. Προσωπικά θεωρώ ότι πάνω από όλα είναι η βούληση να λύσεις ένα πρόβλημα. Ακολουθούν οι σωστοί διπλωματικοί χειρισμοί και ο κατάλληλος τρόπος που υποβάλεις για να πείσεις για το αίτημά σου. Από εκεί και πέρα, οι καλές προσωπικές σχέσεις με τους ξένους ομολόγους έχουν πάντα κι αυτές τη δική τους βαρύτητα και δυναμική.