Γιατί κράτησε αυτή την στάση η κυβέρνηση και απέφυγε να πάρει κατηγορηματική θέση, θετική ή αρνητική;
Η θέση της κυβέρνησης υπήρξε κατηγορηματική. Πιστεύω πως όλοι όσοι ενδιαφέρονται για την ουσία της υπόθεσης, είναι ικανοποιημένοι με την τοποθέτησή της. Δεν πρέπει να ξεχνούμε πως υπήρξε σαφές και από τις πρώτες τοποθετήσεις της κυβέρνησης στο Σχέδιο που παρουσίασε ο Γενικός Γραμματέας πως το πραγματικό «ναι» ή «όχι» θα το πει ο Κυπριακός λαός σε μια εβδομάδα από σήμερα.
Βλέπετε πιθανή την αναβολή του δημοψηφίσματος ή την επανάληψη του δημοψηφίσματος στο μέλλον;
Η Τουρκία έχει σπεύσει να τοποθετηθεί επί του ζητήματος της αναβολής. Από εκεί κι έπειτα, δεν πρέπει να ξεχνούμε πως ο βασικός στόχος όλων δεν είναι άλλος απ’ την ένταξη στην ΕΕ μίας επανενωμένης Κύπρου. Έχουμε τονίσει πως σε περίπτωση απόρριψης του Σχεδίου στο δημοψήφισμα, οι προσπάθειές μας δεν πρέπει να σταματήσουν. Μετά την ένταξη της Κύπρου, θα υπάρχει ούτως ή άλλως μια νέα ευρωπαϊκή πραγματικότητα, μια πραγματικότητα την οποία εμείς θέλουμε να ζήσουν και ν’ απολαύσουν και οι δυο κοινότητες.
Διαμορφώθηκε μία αρνητική στάση στην Κύπρο «ερήμην» της ελληνικής κυβέρνησης; Η ελληνική κυβέρνηση άφησε να διαμορφωθεί μία αρνητική πλειοψηφία στην Κύπρο;
Το επιχείρημα είναι ότι αν η ελληνική κυβέρνηση είχε πάρει θετική στάση από την αρχή θα είχε επηρεάσει στην κατεύθυνση της αποδοχής του σχεδίου. Νομίζω, ύστερα απ’ όλα αυτά τα χρόνια, οφείλουμε ν’ αντιμετωπίζουμε τη χώρα μας, αλλά και την Κυπριακή Δημοκρατία, ως ώριμες δημοκρατίες. Υπάρχει η κριτική ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν διαπραγματεύθηκε γιατί όπως έχετε κι εσείς τονίσει βρεθήκατε σε ένα διαμορφωμένο περιβάλλον. Η Ελλάδα, βάσει της συμφωνίας που επετεύχθη στη Νέα Υόρκη, προσέφερε τη συνεργασία της. Αλλά αν και στήριζε, δεν διαπραγματευόταν στη θέση της Ελληνοκυπριακής κοινότητας. Η Ελλάδα παρουσίασε τις θέσεις της στα ζητήματα των εγγυήσεων, της ασφάλειας και του ευρωπαϊκού κεκτημένου, ως όφειλε απ’ τον ρόλο της ως εγγυήτριας δύναμης. Οι θέσεις αυτές δεν ικανοποίησαν την Τουρκία. Ασκήθηκαν πιέσεις για να πάρει θέση η ελληνική κυβέρνηση και να επηρεάσει υπέρ της αποδοχής του σχεδίου Ανάν. Είναι φυσικό, δυνάμεις που θεωρούν πως το Σχέδιο προσφέρει την καλύτερη λύση να επιδιώκουν να περάσουν τις απόψεις τους. Όμως δεν πρέπει να δραματοποιούμε τις όποιες ενδεχόμενες πιέσεις. Κοινή επιδίωξη όλων είναι η επίτευξη μίας λύσης. Κι αυτό έχει σημασία.
Τα τηλεφωνήματα του Τζωρτζ Μπους δεν συνιστούν πίεση;
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει τοποθετηθεί πάνω στο Σχέδιο του Γενικού Γραμματέα. Όμως – για να μη γίνονται διάφοροι συνειρμοί – δεν θεωρούμε πως οποιοδήποτε αποτέλεσμα στην Κύπρο μπορεί να επηρεάσει την καλή πορεία των ελληνο-αμερικανικών σχέσεων. Δόθηκε η εντύπωση ότι ο αμερικανός πρέσβης συνέδεσε την στάση της κυβέρνησης απέναντι στο σχέδιο με το ταξίδι του Κ. Καραμανλή στις ΗΠΑ. Δεν ξέρω πώς ακριβώς το εννοείτε αυτό. Αλλά γνωρίζουμε όλοι πως η σχέση της Ελλάδας με τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει μεγάλο βάθος χρόνου, υπάρχει μία εξαιρετικά δραστήρια ελληνική ομογένεια και συνεργασία των δύο κυβερνήσεων σε πάρα πολλούς τομείς. Πιστεύω πως θα μας δοθεί η ευκαιρία να επιβεβαιώσουμε τις πολύ καλές μας σχέσεις και κατά το διάστημα της επίσκεψης του Πρωθυπουργού.
Ποιά είναι η δική σας εκτίμηση; Μπορεί να είναι βιώσιμη η λύση που διαμορφώνει το σχέδιο Ανάν;
Το βέβαιο είναι πως για κάθε λύση και ιδίως για ένα τόσο μεγάλο θέμα όσο το Κυπριακό, δεν αρκεί το ίδιο το Σχέδιο, αλλά απαιτούνται και άλλοι παράγοντες για την βιωσιμότητα, την λειτουργικότητα, εν τέλει, την εφαρμογή του. Βασικοί παράγοντες είναι τόσο η στάση που θα κρατήσουν και οι ίδιοι οι τουρκοκύπριοι, αλλά βέβαια και η ευρωπαϊκή προοπτική.
Είναι η τελευταία ευκαιρία για να λυθεί το κυπριακό το «ναι» στο δημοψήφισμα στην Κύπρο;
Έχω πει και αλλού, πως δεν υπάρχουν τελευταίες ευκαιρίες όταν πρόκειται για την ειρήνη και τη συνεργασία. [Ιδίως μάλιστα σε ό,τι αφορά την Κύπρο. Τελευταίες ευκαιρίες δίνονται συνήθως σε τελευταίους μαθητές. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει πρωτεύσει εδώ και χρόνια, τόσο στην ποιότητα της δημοκρατίας της, όσο και στον δυναμισμό της οικονομίας της και στη γενική της συμπεριφορά.]
Εκτιμάτε ότι θα συνεχισθεί η διαπραγμάτευση και μετά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ;
Ο στόχος μας πριν την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ δεν πρόκειται ν’ αλλάξει με την ένταξή της. Επιδιώκουμε την ταχύτερη λύση του Κυπριακού προβλήματος, με μία λύση λειτουργική και βιώσιμη. Επιδιώκουμε μια επανενωμένη Κύπρο στην ΕΕ.
Θα είναι από καλύτερη ή από πιο δύσκολη θέση η διαπραγμάτευση στο μέλλον;
Εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Και δεν πιστεύω πως το κριτήριο του Κυπριακού λαού στην απόφασή του θα πρέπει να είναι αν είναι καλύτερα, ή χειρότερα μετά. Ο Κυπριακός λαός έχει ένα κείμενο στα χέρια του. Και καλείται να αποφασίσει στη βάση αυτού του κειμένου. Όπως δεν θέλαμε αστερίσκους και υποσημειώσεις στην ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, έτσι και σήμερα, δεν θέλουμε να «φορτώνουμε» τους πολίτες της Κύπρου με διάφορα μελλοντικά σενάρια και διλήμματα.
Θα υπάρξουν αρνητικές συνέπειες από ένα «όχι» στο δημοψήφισμα για την Ελλάδα και για την Κύπρο;
Ισχύει σε μεγάλο βαθμό η απάντηση που έδωσα πριν. Έχω πει πως σε μια τέτοια περίπτωση ενδεχομένως να υπάρξουν ορισμένες προσπάθειες να δείξουν ορισμένοι με το δάχτυλο πως φταίει αυτός, ή φταίει εκείνος. Όμως δεν πιστεύω πως αξίζει τον κόπο να υπερβάλλουμε, ούτε να δραματοποιούμε. Είναι σίγουρο, εξάλλου, πως η Ελλάδα και η Κύπρος είναι ικανές ν’ αντιμετωπίσουν τα πάντα.
Θα επηρεάσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις η αρνητική σε σχέση με το σχέδιο έκβαση;
Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός έχει τονίσει πως τόσο η πορεία του Κυπριακού, όσο και η πορεία των Ελληνοτουρκικών σχέσεων απαιτούν συνεχή προσπάθεια. Δεν θα σταματήσουμε να εργαζόμαστε για τη λύση και δεν θα σταματήσουμε να εργαζόμαστε για την εξομάλυνση των σχέσεών μας με την Τουρκία. Θέλουμε να δούμε τις σχέσεις μας με τους γείτονές μας να γίνονται σχέσεις Ευρωπαίων γειτόνων. Θέλουμε μια πραγματικά ευρωπαϊκή Τουρκία, μια Τουρκία που θα σέβεται πλήρως τη διεθνή νομιμότητα και τ’ ανθρώπινα δικαιώματα.
Θα μπορέσει η ελληνική κυβέρνηση να συναινέσει στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και στην έναρξη των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων αν δεν έχει δοθεί λύση στο κυπριακό;
Θα εξακολουθήσουμε να υποστηρίζουμε την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, γιατί αυτός είναι βασικός πυλώνας της εξωτερικής μας πολιτικής. Όσον αφορά στο ζήτημα της έναρξης των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων, είναι λογικό η σημερινή κατάσταση στην Κύπρο να μην αποτελεί και την καλύτερη διαφήμιση μιας χώρας που θέλει να ενταχθεί στην ΕΕ, τόσο για εμάς, αλλά φαντάζομαι και για άλλες χώρες της Ευρώπης.
Σε ποιο στάδιο βρίσκεται ο ελληνοτουρκικός διάλογος;
Υπάρχει μία διαδικασία σε εξέλιξη, μία διαδικασία που στοχεύουμε να συνεχίσουμε.
Τι φακέλους παραλάβατε από την προηγούμενη κυβέρνηση;
Δεν υπήρξαν εμφανή προβλήματα στην παράδοση του Υπουργείου Εξωτερικών, αν αυτό εννοείτε.
Παλαιότερα μιλούσατε για μυστικές διαπραγματεύσεις. Οι εκτιμήσεις σας επιβεβαιώθηκαν;
Αντιλαμβάνεστε πως δεν είναι ώρα τώρα να ανασκαλεύουμε το παρελθόν, ιδίως σε τέτοια ζητήματα.
Εσείς θα αρχίσετε και πότε επίσημα ελληνοτουρκικό διάλογο;
Γνωρίζετε πως η Νέα Δημοκρατία ήταν πάντα υπέρμαχος του ελληνοτουρκικού διαλόγου, γιατί μόνο έτσι δίνεται λύση στα προβλήματα. Έχουμε μάλιστα πει πως ενδέχεται να συστηματοποιήσουμε καλύτερα αυτόν τον διάλογο και στον κατάλληλο χρόνο θα κάνουμε τις προτάσεις μας.
