Κυριακή, 2 Μαΐου 2004
1. Η Κύπρος είναι πλέον από χθες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μετά από αυτή την εξέλιξη αλλά και το πρόσφατο «όχι» των Ελληνοκυπρίων, ποια είναι τα επόμενα βήματα για την επίλυση του πολιτικού προβλήματος;
Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς που η Κύπρος έγινε πλέον μέλος της ΕΕ, ιδιαίτερα μέσα στις δύσκολες συνθήκες των τελευταίων εβδομάδων. Τώρα έχουμε όλοι μια μεγάλη ευκαιρία να κοιτάξουμε μπροστά. Η ένταξη έχει φέρει εκ των πραγμάτων στο προσκήνιο νέες δυνατότητες. Υπάρχουν όμως διεθνείς αντιδράσεις ιδιαίτερα έντονες και έτσι όλοι θα πρέπει να εργαστούμε σκληρότερα για την διατήρηση του διεθνούς ενδιαφέροντος για το Κυπριακό και την επίτευξη του στόχου μας, που δεν είναι άλλος απ’ την επανένωση.
2. Είστε αισιόδοξος ότι στο εγγύς μέλλον θα υπάρξει μια δεύτερη ευκαιρία;
Έχουμε φτάσει πιο κοντά από ποτέ τις τελευταίες δεκαετίες σε μια λύση. Πιστεύω προσωπικά ότι δε μπορεί να σταματήσουν οι προσπάθειες για την επίτευξη μιας λύσης, στη βάση, λογικά, του Σχεδίου Ανάν. Πρέπει όμως να προχωρήσουμε σε πιο ισόρροπο αποτέλεσμα. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει υπογραμμίσει πως πρόθεσή της δεν είναι ο αποκλεισμός, αλλά η συμμετοχή της τουρκοκυπριακής κοινότητας στα δρώμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και η ταχεία επίλυση του προβλήματος. Το επίτευγμα της επανένωσης της Ευρώπης μπορεί και πρέπει να συνοδευτεί απ’ την επανένωση της Κύπρου. Οι ευκαιρίες για ειρήνη και συνεργασία δεν εξαντλούνται ποτέ.
3. Ποια στάση θα κρατήσει πλέον η ελληνική κυβέρνηση;
Η ελληνική κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει – ήδη απ’ τις προγραμματικές της δηλώσεις – πως ο στόχος μας είναι η επίτευξη λύσης, ώστε όλοι οι κάτοικοι του νησιού να απολαμβάνουν τα αγαθά της νέας ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Στηρίξαμε με αποτελεσματικότητα αλλά και υπευθυνότητα την Κυπριακή Δημοκρατία, στις δύσκολες τελευταίες εβδομάδες, την στηρίζουμε και θα εξακολουθούμε να την στηρίζουμε.
4. Ως κράτος-μέλος πλέον η Κύπρος θα αισθανθεί ένα βαρύ κλίμα μετά το «όχι» στο πλαίσιο της ΕΕ;
Σίγουρα, υπήρξε διάχυτη και έντονη απογοήτευση. Αλλά η απογοήτευση δεν πάει κανέναν μπροστά. Εξάλλου, κανείς δεν παραγνωρίζει πως το «όχι» ήρθε εν τέλει ως αποτέλεσμα δημοψηφίσματος το οποίο, όπως προέβλεπε και ο ΟΗΕ, πρέπει να γίνει σεβαστό. Σημασία έχει το αύριο. Είναι από όλους πλέον κατανοητό, πως η υπεραπλούστευση, η δαιμονοποίηση, οι κατηγορίες, δεν βοηθούν σε τίποτα. Γι’ αυτό και το κλίμα άλλαξε και αυτό φάνηκε και κατά την πρόσφατη συνεδρίαση των Μονίμων Αντιπροσώπων της ΕΕ. Επιβεβαιώνεται από παντού η ισχυρή θέληση για τη διατήρηση της προοπτικής επανένωσης της Κύπρου. Και αυτό το θεωρούμε σημαντική επιτυχία.
5. Κύριε Υπουργέ, ποια μέσα θα χρησιμοποιήσει η ελληνική κι η κυπριακή πλευρά, μέσω της διεθνούς κοινότητας, ώστε να εξασφαλιστεί η ταχεία επανένωση της νήσου;
Υπάρχει συνεργασία σ’ όλα τα επίπεδα για να επιτύχουμε μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, μέσω του ΟΗΕ, της ΕΕ και άλλων διεθνών παραγόντων. Σ’ αυτήν την προσπάθεια τίποτε και κανείς δεν περισσεύει. Η Κυπριακή Κυβέρνηση, πιστεύω πως απέδειξε την θέλησή της να κοιτάξει μπροστά, με την στήριξη μέτρων για την τουρκοκυπριακή κοινότητα και με το γενικότερο άνοιγμά της προς συνεργασία με την άλλη πλευρά.
6. Η Κύπρος θα είναι – λέτε – το «μαύρο πρόβατο» της ΕΕ μετά το «όχι»;
Όχι δεν το πιστεύω. Υπάρχει όμως ένα βαρύ κλίμα και θα χρειαστεί ιδιαίτερη προσπάθεια για να το αλλάξουμε.
7. Φοβάστε μήπως το ψευδοκράτος μετά το δικό του «ναι» και το «όχι» των Ελληνοκυπρίων, αναγνωριστεί είτε ευθέως είτε de jure από μια σειρά κρατών;
Θα υπάρξουν πιθανόν προσπάθειες για αναγνώριση. Η Κύπρος όμως είναι πλέον μέλος της ΕΕ και το έδαφος είναι ασφαλέστερο. Οι όποιες απόπειρες εκκινούν από μία αφετηρία οργής ή απογοήτευσης και έχουν γνώμονα ή πρόσχημα το να βοηθηθεί η τουρκοκυπριακή κοινότητα. Συμφωνούμε πως πρέπει να βοηθηθεί, και οι πρωτοβουλίες που θα αναληφθούν από την κυπριακή κυβέρνηση πιστεύω ότι θα βρίσκονται στην κατάλληλη κατεύθυνση. Πάνω από όλα όμως υπάρχει η καταλυτική δύναμη μιας νέας πραγματικότητας.
8. Πώς θα αντιμετωπίσει η ελληνική κυβέρνηση αυτές τις απόπειρες;
Εξηγούμε παντού και θα συνεχίσουμε να επιμένουμε ότι οι ενέργειες αναγνώρισης βλάπτουν και δεν ωφελούν την προοπτική μιας λύσης. Απομακρύνουν αντί να φέρνουν κοντά την επανένωση της Κύπρου. Συνεπώς θα είναι πράξεις εναντίον της λύσης όπως τη θέλει η διεθνής κοινότητα.
9. Τι αποκομίσατε απ’ την προχθεσινή συνάντηση, στην Αθήνα, του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Κύπριο Πρόεδρο κ. Τάσσο Παπαδόπουλο; Η Ελλάδα θα συνεχίσει να συμπαρίσταται στις κυπριακές αποφάσεις ή θα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο ώστε να κατευθύνει τις εξελίξεις;
Η Ελλάδα και η Κύπρος συνεργάζονται, αλλά ο πρωταρχικός ρόλος για τη λύση ανήκει φυσικά στην Κυπριακή κυβέρνηση. Υπάρχει σεβασμός, καλό κλίμα και συνεργασία. Η Κύπρος δεν πρόκειται να αισθανθεί μόνη. Κι οι δυο κυβερνήσεις θέλουν την ταχύτερη δυνατή λύση, μια λύση που να είναι στραμμένη στο κοινό αύριο του νησιού, μία λύση που να μη δημιουργεί βαρίδια στην δύναμη της ευρωπαϊκής πραγματικότητας, αλλά να δίνει την ευκαιρία για σταδιακή άμβλυνση των όποιων αρνητικών σημείων ενός ενδεχόμενου συμβιβασμού. Για όλα τα μέρη.
10. Πώς θα διαπραγματευτείτε, την ως φαίνεται, βούληση της ΕΕ να δώσει απευθείας χρήματα στους Τουρκοκυπρίους απ’ το νέο προϋπολογισμό της ΕΕ;
Είναι σημαντικό πως υπάρχει συμφωνία όλων, με πρωτοβουλία της Κυπριακής κυβέρνησης, ώστε να ενισχυθεί το κατεχόμενο τμήμα. Το πώς ακριβώς, είναι κάτι που συζητείται, με σεβασμό φυσικά στο ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας.
11. Η Ελλάδα θα σκληρύνει την στάση της ενδεχομένως κάνοντας χρήση του δικαιώματος του «βέτο»;
Όπως γνωρίζετε, το βέτο είναι αποτελεσματικό όταν πλανάται στον ορίζοντα, εξασφαλίζοντας μια ισορροπημένη συμφωνία, κι όχι όταν ασκείται.
12. Κύριε Βαληνάκη, ο Πρωθυπουργός έχει καταστήσει σαφές ότι αποσυνδέει το Κυπριακό απ’ τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πρωτοστατεί μάλιστα, στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Αυτό καταδεικνύει και αλλαγή εξωτερικής πολιτικής. Ποια είναι τα επόμενα βήματα της ελληνικής κυβέρνησης αναφορικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις; Τι θα γίνει με το θέμα της υφαλοκρηπίδας στη Χάγη;
Δεν κάναμε ποτέ τέτοια αποσύνδεση. Το Κυπριακό παραμένει κορυφαία προτεραιότητά μας. Αλλά παράλληλα η χώρα μας εργάζεται για την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, προσβλέποντας σε μια πραγματικά ευρωπαϊκή Τουρκία, η οποία θα σέβεται τη διεθνή νομιμότητα. Βρίσκονται σε εξέλιξη διερευνητικές επαφές. Εξάλλου, οι δυο Πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Τουρκίας, έχουν δημιουργήσει μία ελπιδοφόρα σχέση συνεργασίας κι αυτό πιστεύω πως θα φανεί και κατά την επικείμενη επίσκεψη του κ. Ερντογάν στην Αθήνα.
13. Από σήμερα πλέον, η Ευρώπη είναι η Ευρώπη των «25». Τι επιπτώσεις θα έχει αυτή η εξέλιξη στην περαιτέρω οικονομική ενίσχυση της Ελλάδας καθώς πλέον προηγούνται τα νέα κράτη-μέλη και πώς θα το αντιμετωπίσετε;
Είναι αλήθεια πως παρά τους πακτωλούς των κοινοτικών πόρων που εισέρευσαν στην προηγούμενη εικοσαετία στη χώρα μας, βρισκόμαστε περίπου στην ίδια απόσταση από τους εταίρους μας που ήμασταν το 1981! Αποτελεί γι’ αυτό κύριο μέλημά μας η διεύρυνση να βοηθήσει στην ανάπτυξη της χώρας, και όχι να μας ρίξει ακόμη πιο πίσω.
