«Πιστεύουμε ακράδαντα ότι έτσι προωθείται δυναμικά και σίγουρα το εθνικό συμφέρον. Και αυτό είναι κάτι που πλέον αποτελεί βαθιά ριζωμένη πεποίθηση της μεγάλης πλειοψηφίας των ελληνίδων και των ελλήνων. Η συμμετοχή μας στην ενωμένη Ευρώπη έχει δώσει στη χώρα αυτοπεποίθηση, πολιτική και διπλωματική ισχύ, έχει ενισχύσει παραδοσιακά πλεονεκτήματά μας, έχει διευρύνει αποφασιστικά το εύρος του στρατηγικού μας χώρου, μας έχει καταστήσει παράγοντες σταθερότητας, συνεργασίας και ασφάλειας και φορείς ανάπτυξης και ευημερίας.»
Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,
Από τις 13 Δεκεμβρίου 2007 που έλαβε χώρα η επίσημη υπογραφή της Συνθήκης στη Λισσαβώνα έχουμε εισέλθει στη φάση της κύρωσης με στόχο τη θέση της σε ισχύ πριν από τις Ευρωεκλογές του Ιουνίου του 2009.
Η κυβέρνηση, τηρώντας στο ακέραιο την δέσμευσή της, όπως αυτή διατυπώθηκε από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, τον Οκτώβριο του 2007, φέρνει σήμερα – λίγους μήνες μετά – στην εθνική αντιπροσωπεία προς κύρωση την Μεταρρυθμιστική Συνθήκη. Για μια ακόμη φορά, στέλνουμε το μήνυμα της πρωτοπορίας και της αφοσίωσής μας στο ενωσιακό όραμα, στο κοινό μας ευρωπαϊκό μέλλον και την επιθυμία μας να παραμείνουμε ως κινητήρια δύναμη στο σκληρό πυρήνα της Ένωσης και μεταξύ των χωρών εκείνων που δημιουργικά συμμετέχουν σε όλες τις πολιτικές και συνεργασίες που προβλέπονται εντός του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος.
Πιστεύουμε ακράδαντα ότι έτσι προωθείται δυναμικά και σίγουρα το εθνικό συμφέρον. Και αυτό είναι κάτι που πλέον αποτελεί βαθιά ριζωμένη πεποίθηση της μεγάλης πλειοψηφίας των ελληνίδων και των ελλήνων. Η συμμετοχή μας στην ενωμένη Ευρώπη έχει δώσει στη χώρα αυτοπεποίθηση, πολιτική και διπλωματική ισχύ, έχει ενισχύσει παραδοσιακά πλεονεκτήματά μας, έχει διευρύνει αποφασιστικά το εύρος του στρατηγικού μας χώρου, μας έχει καταστήσει παράγοντες σταθερότητας, συνεργασίας και ασφάλειας και φορείς ανάπτυξης και ευημερίας. Τίποτε από τα παραπάνω δεν ήταν και δεν είναι αυτονόητο. Έρχεται, σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά, ως αποτέλεσμα ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού, με την ισότιμη και ενεργητική συμμετοχή μας στην ΕΕ στο επίκεντρό του. Το αποδείξαμε στην διαπραγμάτευση και στο τελικό αποτέλεσμα του κοινοτικού προϋπολογισμού 2007-2013, στο τρόπο με τον οποίο οικοδομήσαμε το πλαίσιο για την διεύρυνση της ΕΕ στις χώρες της περιοχής μας, στην αποκατάσταση της αξιοπιστίας μας στην Ευρώπη και τον κόσμο.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Συμμετέχοντας σε μία Ευρώπη που προχωρά, στέλνουμε παράλληλα και μήνυμα προς τους γείτονές μας ότι ο μόνος δρόμος προς την ΕΕ περνά μέσα από την έμπρακτη υιοθέτηση των αρχών και αξιών του ευρωπαϊκού πολιτικού πολιτισμού. Αυτό είναι το μήνυμα που στείλαμε από τη Σύνοδο Κορυφής στο Βουκουρέστι και αυτό το μήνυμα θα επαναλάβουμε αν χρειαστεί. Για να διασφαλίσουμε ότι η αρχή των σχέσεων καλής γειτονίας θα γίνει σεβαστή. Το ευρωπαϊκό μέλλον που τα Σκόπια διατείνονται ότι επιθυμούν είναι ασύμβατο και αναιρείται από πρακτικές ενός βαλκανικού παρελθόντος.
Όραμα και πυρήνας της ελληνικής στρατηγικής για την περιοχή μας είναι να την αλλάξουμε. Φιλοφοξία και στόχος μας δεν είναι δηλαδή απλά να αλλάξουμε τη χώρα μας, αλλά και τη γειτονιά μας: να μετατρέψουμε τα Βαλκάνια από πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης σε μία ευρωπαϊκή γειτονιά ειρήνης, συνεργασίας και ανάπτυξης. Και μέσα από αυτή τη διαδικασία ευρωπαϊκής προσαρμογής της γειτονιάς μας να αναδείξουμε την Ελλάδα- για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της σε οδηγό των ιστορικών αυτών αλλαγών, σε ατμομηχανή του εξευρωπαϊσμού της περιοχής μας.
Ως προς τη διαδικασία της κύρωσης ακολουθούμε την πάγια συνταγματική πρακτική όλα τα προηγούμενα χρόνια, σε όλα τα βήματα της ευρωπαϊκής πορείας και αυτό με φέρνει σε ένα θέμα που φαίνεται πως είναι εξαιρετικά δημοφιλές μεταξύ των συναδέλφων της αντιπολίτευσης. Φαίνεται πως όταν λείπουν οι καλές ιδέες και οι τεκμηριωμένες προτάσεις, τότε μία είναι η λύση που απομένει: η πρόταση για δημοψήφισμα. Όμως από τη συχνότητα που διατυπώνεται και από το εύρος των θεμάτων που αφορά, η πρόταση για διεξαγωγή δημοψηφισμάτων έχει γίνει πλέον η «καραμέλα» του πολιτικού μας συστήματος.
Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι ,
Mε νωπή ακόμη τη λαϊκή εντολή που διαμόρφωσε τη σύνθεση της παρούσας βουλής, δεν είναι υπεύθυνο για κάθε σοβαρό ζήτημα που συζητείται, να διατυπώνεται ως μόνη πρόταση η προσφυγή σε δημοψήφισμα. Εμείς τιμάμε την εμπιστοσύνη των πολιτών όπως εκφράστηκε στις 16 του Σεπτέμβρη.
Αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας και δεν τις μεταθέτουμε ξανά στους πολίτες.
Η υπογραφή και εφαρμογή της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης βάζει τέλος στην πιο πρόσφατη και αρκούντως επεισοδιακή προσπάθεια θεσμικής μεταρρύθμισης, αλλά ταυτόχρονα ανοίγει και τον δρόμο για μια νέα εποχή για την Ευρώπη – όχι απαραίτητα πιο εύκολη αλλά, θέλουμε να πιστεύουμε πιο αισιόδοξη.
Η εμπειρία των τελευταίων ετών – από την Διακυβερνητική του 2002, στην υιοθέτηση της Συνταγματικής Συνθήκης το 2004, στα απορριπτικά δημοψηφίσματα σε Γαλλία και Ολλανδία το 2005, στην διετή περίοδο περισυλλογής 2005-2007 μέχρι και την υπογραφή της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης τον περασμένο Δεκέμβριο – έδωσε σε όλες και όλους στην Ευρώπη την αφορμή για να προβληματιστούμε βαθιά για την προοπτική και την ουσία της ενοποιητικής διαδικασίας, την σχέση της με τις προσδοκίες των πολιτών και το ρόλο της Ένωσης στο σύγχρονο κόσμο.
Αυτός ο προβληματισμός σε καμμία περίπτωση δεν τελείωσε. Αντίθετα, οφείλει να είναι συνεχής, σταθερός αλλά συνάμα και θετικός ως προς την αφετηρία του και ως προς τις αγωνίες και ανησυχίες που πολλές φορές η ιστορική συγκυρία προκαλεί. Και είναι γεγονός ότι η σημερινή ευρωπαϊκή αλλά και διεθνής συγκυρία βρίθει από δυσκολίες, κινδύνους, αβεβαιότητες αλλά και ευκαιρίες. Το ευρωπαϊκό τοπίο αλλάζει. Είναι πολύ πιο δύσκολο, πιο περίπλοκο και απαιτητικό σήμερα από ότι μπορεί να ήταν στο παρελθόν.
Πρώτον, η ΕΕ είναι πλέον μεγαλύτερη και με μια πρωτοφανή για την ιστορική μας εμπειρία εθνική και περιφερειακή ποικιλότητα. Σήμερα είμαστε 27 κράτη μέλη, με πολλά κοινά συμφέροντα και ιστορικά χαρακτηριστικά, αλλά με αρκετά διαφορετικές πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές αναπτυξιακές διαδρομές και, κυρίως, με διαφοροποιημένες σε κάποιες περιπτώσεις – ευρωπαϊκές προτιμήσεις και στρατηγικές.
Σε μια τέτοια γεωγραφία, οι δυσκολίες αναζήτησης κοινών τόπων και στρατηγικής συνδιαχείρησης της ιστορικής μας επιτυχίας να φτάσουμε την ολοκλήρωση εδώ που είμαστε σήμερα αλλά και να προχωρήσουμε ακόμη πιο πέρα έχουν πολλαπλασιαστεί. Είναι γεγονός ότι η αποφασιστικότητά και των 27 να απαντήσουμε στις προκλήσεις και στα ερωτήματα που θέτει η σύγχρονη διεθνής πραγματικότητα πολιτικοποιώντας περαιτέρω την Ευρώπη δεν είναι πάντα δεδομένη.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη αποτελεί τον πιο πρόσφατο – και οπωσδήποτε όχι τον τελευταίο – σταθμό σε μια πορεία συνεχούς αναθεώρησης της θεσμικής φυσιογνωμίας της Ένωσης.
Με όλες τις καλόπιστες επιφυλάξεις που μπορούν να διατυπωθούν, η Συνθήκη που έχουμε στα χέρια μας σήμερα είναι ένα σταθερό βήμα προς τα εμπρός. Το αποτέλεσμα δικαιώνει τους κόπους όλων μας. Εργαστήκαμε με συστηματικότητα, με επιμονή ως την τελευταία στιγμή για τη λύση των σημαντικών προβλημάτων που είχαν παρουσιαστεί. Κερδισμένα είναι τα εθνικά μας συμφέροντα. Κερδισμένο είναι και το πνεύμα της Ενωμένης Ευρώπης – ακόμη και αν αναπτύσσονται πολλοί προβληματισμοί και σκεπτικισμοί όταν λαμβάνουν χώρα τέτοιες διαβουλεύσεις.
Οι αμοιβαίοι συμβιβασμοί είναι όχι μόνο αναγκαίοι, αλλά τελικά και χρήσιμοι. Αποδεικνύεται στην πράξη ότι η Ευρώπη οφείλει να λαμβάνει υπόψη ιδιαιτερότητες και απόψεις. Επετεύχθη το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Επιδείχθηκε αλληλεγγύη στους εταίρους που είχαν προβλήματα, και αποδείχθηκε ότι το πνεύμα και το όραμα της Ευρώπης είναι ζωντανό και ότι υπάρχουν πάντα λύσεις, παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα. Πρόκειται για μια καλή λύση που μπορεί να βγάλει την Ένωση από το αδιέξοδο που την ταλάνισε επί χρόνια και να την ξαναβάλει σε τροχιά ολοκλήρωσης με καλύτερους όρους και προοπτικές.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Ευθύς εξαρχής, επιτρέψτε μου να τονίσω ότι καταφέραμε να διαφυλάξουμε τα ιδιαίτερα συμφέροντά μας αλλά και σχεδόν το σύνολο των προβλέψεων της Συνταγματικής Συνθήκης. Έχουμε στη διάθεσή μας ένα ισορροπημένο κείμενο, προϊόν δύο και πλέον χρόνων περισυλλογής, ανοιχτού διαλόγου και έντονης πολιτικής συζήτησης σε όλα τα επίπεδα και πάνω από όλα σκληρής διαπραγμάτευσης. Μια διαπραγμάτευση, στη διάρκεια της οποίας η Ελλάδα ήταν όχι απλώς παρούσα αλλά πρωταγωνίστρια.
Ως κυβέρνηση, ξέραμε από που ερχόμασταν, που πηγαίναμε και τι ακριβώς επιδιώκαμε. Βασική μας αφετηρία ήταν τα κεκτημένα της Ευρωπαϊκής Συνταγματικής Συνθήκης. Η θέση μας ήταν ότι τα ιδιαίτερα συμφέροντά μας και ο θετικός συμβιβασμός του 2004 θα έπρεπε να διαφυλαχθούν. Προς αυτή την κατεύθυνση εργαστήκαμε συστηματικά. Χτίσαμε συμμαχίες και τις υποστηρίξαμε με αξιόπιστες θέσεις, ιδέες και κυρίως αναπτύσσοντας ουσιαστικές πολιτικές πρωτοβουλίες σε διμερές και πολυμερές επίπεδο. Ήμασταν συνεχώς παρόντες και στην καρδιά της συζήτησης, ενισχύοντας ουσιαστικά το έργο της Γερμανικής Προεδρίας.
Όπως πράττουμε πάντοτε και σε όλα τα επίπεδα, η κυβέρνηση προσήλθε στη διαπραγμάτευση με γνώμονα την προάσπιση του εθνικού συμφέροντος. Αποκλειστική αφετηρία του σχεδιασμού, των δράσεων και των πρωτοβουλιών που αναπτύξαμε ήταν και παραμένει η μεγιστοποίηση των πλεονεκτημάτων για τη χώρα. Κι αυτό η Κυβέρνηση το πράττει με υπευθυνότητα και χαμηλούς τόνους. Δεν είναι οι εφήμερες εντυπώσεις αυτές που μας ενδιαφέρουν. Μεριμνά μας είναι το μόνιμο αποτέλεσμα που αυξάνει το κύρος της χώρας, ενισχύει την αυτοπεποίθησή της, αναδεικνύει την Ελλάδα ως μία δύναμη ειρήνης, σταθερότητας και προόδου στην περιοχή της και στον κόσμο.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη δεν επεδίωξε την ομοσπονδιακή Ευρώπη. Συνιστά, όμως, ένα σημαντικό βήμα στον δρόμο για πιο πολιτική Ευρώπη, καθώς:
Πρώτον, ενισχύεται η δημοκρατική νομιμοποίηση της Ένωσης με την ενδυνάμωση του ρόλου των εθνικών Κοινοβουλίων.
Ειδικότερα, στην νέα Συνθήκη εισάγεται άρθρο για τον γενικότερο ρόλο των Εθνικών Κοινοβουλίων, στο οποίο απαριθμούνται οι συγκεκριμένες μορφές συμμετοχής και σύμπραξής τους στην θεσμική λειτουργία της Ένωσης. Ως προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο:
Ενισχύονται οι αρμοδιότητές του σε θέματα προϋπολογισμού της Ένωσης, πολιτικού ελέγχου της δραστηριότητας των άλλων θεσμικών οργάνων και στο ζήτημα εκλογής του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Τέλος μια σημαντική καινοτομία είναι ότι ενισχύεται ουσιαστικά η συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων με τη γνωστή νομοθετική πρωτοβουλία που μπορεί να πάρουν 1 εκατομμύριο πολίτες της Ένωσης.
Δεύτερον, βελτιώνεται η αποτελεσματικότητα της διευρυμένης πλέον Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είμαστε αισιόδοξοι ότι η νέα Συνθήκη θωρακίζει θεσμικά την Ένωση και την καθιστά πιο αποτελεσματική, πιο λειτουργική, ενώ την εξοπλίζει με όλα εκείνα τα εργαλεία και τις πολιτικές που είναι απαραίτητα, τόσο για την προώθηση της ευημερίας των πολιτών της, όσο και για την αποτελεσματική άσκηση του παγκόσμιου ρόλου της. Δηλαδή, διευρύνει τους ορίζοντες της Ένωσης και μας επιτρέπει να εργαστούμε πιο συστηματικά και με καλύτερες προοπτικές για μια πιο πολιτική Ευρώπη.
Οι πιο σημαντικές καινοτομίες είναι:
• Η μείωση του αριθμού των μελών της Επιτροπής, στα 2/3 του αριθμού των μελών με ισότιμη εναλλαγή.
• Ο Πρόεδρος της Επιτροπής εκλέγεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μετά από πρόταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
• Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μετατρέπεται σε θεσμικό όργανο και δημιουργείται θέση Προέδρου με θητεία 2,5 ετών. Καταργείται συνεπώς η εκ περιτροπής προεδρία των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων και των Συμβουλίων Εξωτερικών Σχέσεων. Η καθιέρωση μιας σταθερής Προεδρίας προσφέρει την συνέχεια και συνοχή που χρειάζεται για την παραγωγή πολιτικής και έργου για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ε.Ε, αν και χρειάζεται ασφαλώς προσοχή.
• Διατηρείται κατά τα άλλα το σύστημα εναλλασσόμενης εξάμηνης προεδρίας κάθε κράτους-μέλους αλλά μεταλλάσσεται σε σύστημα ομαδικής προεδρίας 3 κρατών μελών για περίοδο 18 μηνών.
• Επεκτείνεται η ειδική πλειοψηφία κατά τη λήψη αποφάσεων, και εισάγεται νέο σύστημα ειδικής πλειοψηφίας. Σύμφωνα με αυτό, μια απόφαση που λαμβάνεται με ειδική πλειοψηφία, θα τίθεται σε ισχύ αν επιτυγχάνεται το 55% των Κρατών-Μελών που αντιπροσωπεύουν το 65% του πληθυσμού της Ένωσης.
Λόγω των πολωνικών αντιδράσεων, προβλέπεται τώρα μια μεταβατική περίοδος μέχρι το 2014 ή μετά από αίτημα με ειδική πλειοψηφία μέχρι το 2017. Μέχρι τότε θα συνεχίσει να ισχύει βέβαια το σύστημα που είχε συμφωνηθεί στη Νίκαια.
Τρίτον, εισάγεται ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής και ενισχύεται η δυνατότητα πιο στενής συνεργασίας στον τομέα της άμυνας
Η νέα συνθήκη κατοχυρώνει την ρήτρα της αμοιβαίας συνδρομής, δηλαδή, προβλέπεται η υποχρέωση όλων των κρατών μελών της Ένωσης να παράσχουν με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, βοήθεια και συνδρομή προς κάθε κράτος μέλος που δέχεται ένοπλη επίθεση στο έδαφός του. Θυμίζω, ότι ήταν ένας πάγιος ελληνικός στόχος.
Αλλά πιστεύω, για μια χώρα που βρίσκεται στην πιο ευαίσθητη ίσως περιοχή της Ένωσης, όπως η Ελλάδα, η εισαγωγή ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής αποκτά ιδιαίτερη σημασία τόσο από στρατιωτική όσο και από πολιτική και διπλωματική σκοπιά. Μάλιστα, αυτή η πρόβλεψη σε συνδυασμό ιδιαίτερα με την άλλη πρόβλεψη της δυνατότητας για «μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία» στον τομέα της άμυνας μεταξύ των κρατών μελών που πληρούν τα υψηλότερα κριτήρια στρατιωτικών δυνατοτήτων και έχουν τη βούληση να αναλάβουν τις προβλεπόμενες δεσμεύσεις συνιστά ένα σημαντικό βήμα μπροστά για τη χώρα μας.
Συναφής είναι και η ρήτρα αλληλεγγύης σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη ενεργούν από κοινού, κινητοποιώντας όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος δεχθεί τρομοκρατική επίθεση ή πληγεί από φυσική ή ανθρωπογενή καταστροφή.
Επιπλέον, η καθιέρωση της πολιτικής προστασίας της Ένωσης ενισχύει τις δράσεις των κρατών-μελών και την επιχειρησιακή συνεργασία σχετικά με την πρόληψη και προστασία από φυσικές καταστροφές, όπως οι πυρκαϊές ή οι σεισμοί.
Τέταρτον, Κατοχυρώνονται ουσιαστικές δυνατότητες για πολιτικές και δράσεις σε νέους, κρίσιμους για την Ελλάδα τομείς, όπως η νησιωτικότητα και ο τουρισμός.
Θεμελιώδους σημασίας για τη Χώρα μας αποτελεί και η υπαγωγή, όχι πλέον ορισμένων, αλλά του συνόλου των νησιωτικών, συνοριακών και ορεινών περιοχών στην εφαρμογή ειδικών μέτρων για την ανάπτυξή τους, βάσει των διατάξεων για την κοινωνική, οικονομική και εδαφική συνοχή της Ένωσης.
Η αρχική ρύθμιση προέβλεπε την εφαρμογή μέτρων για την ανάπτυξη «ορισμένων» μόνο νησιωτικών, συνοριακών και ορεινών περιοχών. Μετά από ελληνικές παρεμβάσεις, μέχρι και το τελευταίο στάδιο των διαπραγματεύσεων, μπορούν πλέον σε όλες τις νησιωτικές περιοχές να εφαρμοσθούν ειδικά μέτρα για την ανάπτυξη των περιοχών αυτών.
Επίσης, για πρώτη φορά, ύστερα και από ελληνική πρόταση, ο Τουρισμός συμπεριελήφθη στη Συνθήκη ως τομέας υποστηρικτικής, συντονιστικής και συμπληρωματικής δράσης της Ένωσης. Καθίσταται πλέον δυνατή η λήψη συγκεκριμένων μέτρων για την ενίσχυση του Τουρισμού. Μετά μάλιστα από ελληνική παρέμβαση, επετεύχθη διεύρυνση της αρμοδιότητας της Ένωσης στον τομέα αυτόν και με τη νέα διατύπωση της σχετικής διάταξης (άρθρο ΙΙΙ-281) η Ένωση συμπληρώνει τη δράση των κρατών μελών σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων τους και όχι μόνο στον τομέα της ανάπτυξης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.
Πέμπτον, Διευρύνονται οι ασφαλιστικές δικλείδες για μια πιο συνεκτική εξωτερική δράση της Ένωσης: Η ένωση αποκτά επιτέλους ενιαία νομική προσωπικότητα, δημιουργείται θέση Ύπατου Εκπροσώπου για θέματα ΕΠΠΑ και δημιουργείται Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης. Ενισχύεται συνεπώς η φωνή της Ευρώπης στον κόσμο.
Έκτον, γίνονται σημαντικά βήματα στον τομέα της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων και του φαινομένου της μετανάστευσης.
Θεσπίζεται νέος στόχος σταδιακής δημιουργίας ολοκληρωμένου συστήματος κοινής διαχείρισης εξωτερικών συνόρων της Ένωσης, με τη λειτουργία της FRONTEX – κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για τη χώρα μας.
Στα θέματα μετανάστευσης εισάγονται οι αρχές αλληλεγγύης και δίκαιης κατανομής των οικονομικών επιβαρύνσεων ανάμεσα στα κράτη μέλη. Τέλος, κωδικοποιούνται μέτρα ενθάρρυνσης και στήριξης των κρατών μελών με στόχο τη διευκόλυνση της ένταξης υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν μόνιμα στο έδαφός τους.
Επιπλέον, ο τομέας Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης κοινοτικοποιείται ενώ η συναπόφαση και η ειδική πλειοψηφία επεκτείνεται, συνοδευόμενη από ειδική ρήτρα (‘emergency brakes’) που επιτρέπει στα κράτη/μέλη να αναφέρονται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όταν διακυβεύονται ζωτικής σημασίας συμφέροντα.
Έβδομον, με τη Μεταρρυθμιστική Συνθήκη, η Ευρώπη παραμένει προσηλωμένη στην υπεράσπιση και την ενίσχυση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ειδικής σχέσης μεταξύ της Ένωσης και των Ευρωπαίων πολιτών. Το ζήτημα που προέκυψε με το καθεστώς του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων επιλύθηκε, τελικά, με τον ακόλουθο τρόπο: ο άρθρο 6 ΣΕΕ παραπέμπει στον Χάρτη και συγχρόνως προβλέπεται ότι έχει την ίδια νομική ισχύ με αυτή των Συνθηκών. Επομένως, ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων δεν ενσωματώνεται μεν στις Συνθήκες σύμφωνα με τη μέθοδο της Συνταγματικής Συνθήκης, διαφυλάσσεται όμως τόσο η νομική ισχύς του Χάρτη ως πρωτογενούς δικαίου της Ένωσης όσο και το περιεχόμενό του.
Κατά τα λοιπά, προβλέπεται, όπως και στη Συνταγματική Συνθήκη, η προσχώρηση της Ένωσης στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (ΕΣΔΑ) και η διατήρηση του συστήματος προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων ως γενικών αρχών του δικαίου της Ένωσης (άρθρο 6§§2, 3 ΣΕΕ).
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη δεν αποτελεί πανάκεια για την επίλυση όλων των επιμέρους προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την πολύ κακή αφετηρία από την οποία κληθήκαμε ως Ένωση να προχωρήσουμε, δηλαδή την Συνθήκη της Νίκαιας.
Η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη, αποτελεί το αποτέλεσμα πολλών συμβιβασμών, διαβουλεύσεων και πρωτοβουλιών. Παρ’ όλα αυτά, η υιοθέτησή της αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην πορεία της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Δεν είναι το ευκταίο, αλλά το εφικτό. Δεν είναι το ιδανικό, αλλά το ρεαλιστικό, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ιδιαιτερότητες των επιμέρους κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η θέση σε ισχύ της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης θα σηματοδοτήσει την ολοκλήρωση μιας μακράς, επίπονης, αλλά και καθοριστικής διαδικασίας για το μέλλον της ΕΕ, θα καταστήσει το «Ενωσιακό οικοδόμημα» σταθερότερο και αποτελεσματικότερο με την Ελλάδα να ανήκει στον σκληρό πυρήνα του.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη, πιστεύουμε ότι έρχεται να καλύψει ανάγκες σημερινές και μελλοντικές της Ευρώπης και ότι την προικίζει με τα απαραίτητα μέσα να αντιμετωπίσει τις εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις που μας περιμένουν. Είναι ένα τέλειο κείμενο; Προφανώς όχι. Είναι όμως ό,τι καλύτερο θα μπορούσαμε να πετύχουμε δεδομένης της συγκυρίας, των εθνικών προτιμήσεων και των υφιστάμενων συσχετισμών.
Θα ήθελα να είμαι ξεκάθαρος. Για μας στη Νέα Δημοκρατία, ο στόχος και οι προσδοκίες είναι οι υψηλότερες δυνατές. Δεν ανακαλύψαμε όψιμα την Ευρώπη. Εδώ και σχεδόν πενήντα χρόνια με αφετηρία το όραμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή, η στρατηγική της χώρας έχει εμβολιαστεί με την ευρωπαϊκή μας πορεία προς ένα κοινό μέλλον. Δεν συμβιβαζόμαστε με μια Ευρώπη μειωμένων προσδοκιών και ελάχιστων απαιτήσεων. Εργαζόμαστε συστηματικά, με μοναδικό γνώμονα το εθνικό συμφέρον, έχοντας επίγνωση των δυσκολιών κάθε φορά, και επιζητώντας το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Με τη Συνθήκη, η Ευρώπη των 27 μπορεί να γίνει πιο δημοκρατική, πιο ευέλικτη στη λήψη αποφάσεων, πιο λειτουργική, πιο αποτελεσματική και ως τέτοια να φέρει τον πολίτη στο κέντρο των ευρωπαϊκών πολιτικών. Πιστεύουμε ότι βελτιώνεται η ευρωπαϊκή διακυβέρνηση και ενισχύεται η κοινωνική της διάσταση.
Τίποτε βέβαια από τα παραπάνω δεν είναι αυτονόητα, επειδή ενσωματώθηκαν στη νέα Συνθήκη. Η μετάφρασή τους σε απτή, μετρήσιμη πρόοδο εξαρτάται από τη πολιτική βούληση όλων μας στην Ευρώπη.
Πιστεύω ότι αν επιδείξουμε την απαραίτητη πολιτική βούληση, η Ευρώπη θα ανακτήσει τον βηματισμό της προς τα εμπρός. Δεν θα είναι εύκολο. Η περιπέτεια της Συνταγματικής Συνθήκης και ό,τι ακολούθησε μέχρι να φτάσουμε στην υπογραφή της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης δείχνει ότι αυτό που έχουμε στα χέρια μας μπορεί να είναι μια κρίση εμπιστοσύνης. Μια κρίση που σίγουρα προκάλεσε ρήγματα στην ευρωπαϊκή ιδέα.
Μπορούν αυτά τα ρήγματα να γεφυρωθούν; Θεωρώ πως ναι, αν εστιάσουμε τη προσοχή μας στο επίπεδο των πολιτών. Πρέπει να βοηθήσουμε ώστε ο Ευρωπαίος πολίτης να ανακτήσει την εμπιστοσύνη του στην Ενωμένη Ευρώπη βελτιώνοντας την ανταγωνιστικότητά της, την ικανότητά της να καινοτομεί, να δημιουργεί πλούτο και να τον κατανείμει δίκαια, να προστατεύει αποτελεσματικά αυτούς και αυτές που έχουν ανάγκη.
Σε πολιτικό επίπεδο οφείλουμε να μην ανακαλύπτουμε αντιθέσεις εκεί που δεν υπάρχουν. Οφείλουμε να αποδράσουμε από κατασκευασμένα διλήμματα και να ανακτήσουμε την γόνιμη πολιτική και θεσμική ισορροπία που εγγυήθηκε την μοναδική ιστορική επιτυχία της Ευρώπης τα τελευταία 50 χρόνια και έτσι να την οπλίσουμε με δυνατότητες στρατηγικής παρέμβασης στον κόσμο.
Στην Ελλάδα υπάρχει μια ευρεία συναίνεση για το τι Ευρώπη θέλουμε καθώς και για τη θέση της χώρας σε αυτή την Ευρώπη. Δεν ήταν πάντοτε έτσι. Χάρις στο όραμα και την αποφασιστικότητα του Κωνσταντίνου Καραμανλή όμως, η παρουσία μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια έφερε σιγά-σιγά πιο κοντά τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας και προσδιόρισε κοινούς στόχους, κοινά οράματα, για όλες τις Ελληνίδες και για όλους τους Έλληνες.
Σήμερα, βρισκόμαστε στη ευρωπαϊκή πρωτοπορία. Και το αποδεικνύουμε με την ενεργητική συμμετοχή μας σε όλες τις πολιτικές, σε όλες τις πρωτοβουλίες. Είμαστε στο σκληρό πυρήνα της ενοποίησης. Πρόκειται για μία αδιαπραγμάτευτη στρατηγική επιλογή. Πρόκειται για μια επιλογή που προωθεί τα συμφέροντά μας. Μια επιλογή που καθίσταται ακόμη πιο κρίσιμη από την στιγμή που στην ΕΕ των 27 οι διαφορές είναι πιο ορατές.
Υπάρχουν εταίροι που δεν συμμερίζονται στον ίδιο βαθμό, η και καθόλου, τον στόχο μιας Ευρώπης περισσότερο πολιτικής, περισσότερο ενωμένης. Στο μέλλον δεν είναι βέβαιο ότι θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε όλοι μαζί και μάλιστα σε όλα. Μπορεί να αναγκαστούμε να διαφοροποιήσουμε τις ταχύτητες με τις οποίες προχωράμε προς αυτό το στόχο. Η ανάγκη για μια ευρωπαϊκή πρωτοπορία μπορεί να επανακάμψει με μεγαλύτερη επιμονή. Η Ελλάδα ξέρει ότι θα είναι εκεί. Γιατί πιστεύουμε στο ευρωπαϊκό εγχείρημα, και γιατί είμαστε πεπεισμένοι ότι αυτό είναι προς το συμφέρον της χώρας.
Η κύρωση της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης από το Ελληνικό Κοινοβούλιο θα μεταφέρει ένα βαρυσήμαντο μήνυμα για την θέληση της χώρας μας να βρίσκεται στην πρωτοπορία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ας στείλουμε όλοι μαζί αυτό το μήνυμα αυτοπεποίθησης και αλληλεγγύης.
