Συνέντευξη ΥΦΥΠΕΞ κ. Γ. Βαληνάκη στο Ρ/Φ του FLASH, στο δημοσιογράφο κ. Μπ. Παπαπαναγιώτου (2004-06-15)
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Θυμάστε, φίλες και φίλοι, τι έγινε πριν 3 μήνες, στις εθνικές εκλογές της 7ης Μαρτίου; Ενώ υποτίθεται ότι οι εκλογές είχαν γίνει για το κυπριακό, κανείς προεκλογικά δεν συζήτησε για το κυπριακό και αμέσως μετά εντρυφήσαμε όλοι στο σχέδιο Ανάν, γίναμε κυπρολόγοι, διχαστήκαμε, φανατιστήκαμε και το συζητήσαμε όσο τίποτα άλλο.
Τηρουμένων των αναλογιών, κάτι τέτοιο πάει να γίνει και τώρα. Δηλαδή να συζητήσουμε για την Ευρώπη μετά τις ευρωεκλογές. Και γιατί το λέω αυτό; Βεβαίως υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφορές, ωστόσο χτες στο Λουξεμβούργο είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα και σημαντική συζήτηση – συνεδρίαση των Υπουργών Εξωτερικών των “25”.
Αντικείμενο το θέμα του Ευρωσυντάγματος και όχι μόνο. Όπου εκεί είχαμε κάποιες ενδιαφέρουσες εξελίξεις. Μεταξύ άλλων το προοίμιο του Συντάγματος θα είναι χωρίς το Θουκυδίδη και χωρίς τις αναφορές στη χριστιανική παράδοση της Ευρώπης.
Τη χώρα μας σε αυτή τη σημαντική συνεδρίαση εκπροσώπησαν ο Υπουργός Εξωτερικών, κ. Μολυβιάτης και ο Υφυπουργός, κ. Βαληνάκης, τον οποίο έχουμε στην τηλεφωνική μας γραμμή. Κύριε Υπουργέ, καλή σας μέρα.
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Καλημέρα σας.
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Για πείτε μας, τι έγινε χτες, γιατί αυτά τα οποία έπρεπε να συζητήσουμε προεκλογικά, απ’ ότι φαίνεται θα τα δούμε μετεκλογικά.
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Ανάμεσα στα θέματα που συζητήσαμε, ήταν φυσικά και το θέμα του Ευρωσυντάγματος, όπως είπατε, της Συνταγματικής Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία όπως φαίνεται, αισθάνονται όλοι ότι πρέπει να επιταχυνθεί, ενόψει του ότι υπήρξε μια σαφής απάθεια θα έλεγα πολλών Ευρωπαίων ψηφοφόρων απέναντι στις ευρωπαϊκές εκλογές και αισθάνονται ότι ένα μέρος αυτής της απάθειας οφείλεται στην αδυναμία πολλές φορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να παίρνει αποφάσεις και μάλιστα γρήγορα. Υπάρχει μια επιτάχυνση των διαδικασιών.
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Να σας διακόψω μισό λεπτό, να σας ρωτήσω κάτι. Μήπως στο κλίμα της συζήτησης φάνηκε αυτή η ανησυχία ή η απογοήτευση, για το πώς αντέδρασαν οι Ευρωπαίοι πολίτες στις ευρωκάλπες;
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Βεβαίως υπήρξε ανησυχία και θα έλεγα μάλιστα ότι ο Προεδρεύων, Υπουργός Εξωτερικών της Ιρλανδίας ο κ. Cowen, κάποια στιγμή ρώτησε, οι περισσότεροι εδώ χαμένοι είναι, ποιοι είναι οι νικητές και βέβαια ήμασταν εμείς με τους Ισπανούς.
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Γιατί γενικά νίκησαν οι αντιπολιτεύσεις.
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Γιατί νίκησαν σε αρκετές περιπτώσεις πολλές φορές οι αντιπολιτεύσεις ναι, αλλά εκείνο που νομίζω ότι βγαίνει περισσότερο ήταν αυτό που είπα προηγουμένως, δηλαδή πρέπει να επιταχυνθούν οι ρυθμοί.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αισθανόμαστε ότι πρέπει να φτάσουμε σε μια λύση, σε μια κατάληξη για το Ευρωσύνταγμα, μέσα στη βδομάδα αυτή, δηλαδή στη συνάντηση κορυφής που ξεκινάει την Πέμπτη και τελειώνει την Παρασκευή – αν τελειώσει και την Παρασκευή βεβαίως.
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Η εκτίμησή σας είναι ότι τελικά θα εγκριθεί το Σχέδιο Συντάγματος, έτσι όπως είναι αποτυπωμένο αυτή τη στιγμή;
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Νομίζω ότι έχουν αυξηθεί οι πιθανότητες, δεδομένου ότι όλοι αισθάνονται αυτή την πίεση που εκδηλώθηκε μέσα από την κοινή γνώμη ή την απάθεια της κοινής γνώμης στις ευρωεκλογές, άρα πρέπει γρήγορα να φτάσουμε σε μια κατάληξη. Άλλωστε αν παραταθεί ακόμα περισσότερο, τότε θα είναι ακόμα περισσότερα και τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν.
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Επί της ουσίας, έγιναν κάποιες τροποποιήσεις, έγιναν κάποιες προτάσεις. Π.χ. ο Θουκυδίδης γιατί αφαιρέθηκε;
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Γίνονται, όπως αντιλαμβάνεστε, γιατί είναι πάρα πολλά τα θέματα και πάρα πολλά τα χαρτιά, συνεχώς αλλαγές και τροποποιήσεις σε ορισμένους τουλάχιστον τομείς, γιατί ορισμένοι έχουν κλείσει.
Είναι λογικό ότι όσο φτάνουμε στο τέλος, ο καθένας προσπαθεί με το δικό του τρόπο να βάλει τα δικά του θέματα ενδιαφέροντος. Είχε προκύψει τις τελευταίες μέρες μια προσπάθεια πολλών ευρωπαϊκών κρατών, οι οποίες θεωρούσαν ότι η ρήση αυτή του Θουκυδίδη δεν εκφράζει αρκετά το χαρακτήρα, δεν εκφράζει πλήρως το χαρακτήρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή αυτό το…
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Την ισοτιμία;
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Το διφυή χαρακτήρα που έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση, από τη μια μεριά ένωση κρατών και από την άλλη ένωση λαών, όπως λέμε πάντα. Επειδή αναφέρονταν μόνο στους λαούς, στους πολίτες και όχι και στην ένωση των κρατών. Φυσικά δεν μπορούσε να αναφέρεται ο Θουκυδίδης σε κάτι τέτοιο, είπαμε εμείς από τη δική μας μεριά, εκείνοι όμως θεωρούν ότι δεν εκπροσωπεί όπως θα έπρεπε, δηλαδή κατά τον πλήρη τρόπο, το χαρακτήρα της Ένωσης. Θεωρούσαν δηλαδή ότι αν αυτό πέρναγε, έδινε ένα λάθος μήνυμα η Ευρωπαϊκή Ένωση για το τι είναι.
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Δηλαδή ότι οι πλειοψηφίες αποφασίζουν και αυτό ατονίζει λίγο το χαρακτήρα της ισοτιμίας των κρατών – μελών.
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Για να το καταλάβουν και οι ακροατές μας, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ένα υπερκράτος, στο οποίο μια απλή πλειοψηφία των κρατών μπορεί να φέρει μια απόφαση. Χρειάζεται και μια πλειοψηφία, όχι μόνο των λαών, χρειάζεται και των κρατών.
Πάμε να πάρουμε μια απόφαση, στην οποία θα υπάρχει μια διπλή πλειοψηφία. Πλειοψηφία και σε αριθμό κρατών, από τους “25”, δηλαδή οι μισοί και πάνω, και από τους λαούς, από τους πληθυσμούς και εκεί πάνω από το μισό. Το πού ακριβώς θα ισορροπήσουμε είναι ένα από τα θέματα τα οποία θα συζητήσουμε τις επόμενες μέρες.
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Σε αυτές τις τεχνικές λεπτομέρειες, που δεν είναι μόνο τεχνικές, είναι και ουσιαστικές για το πώς θα λαμβάνονται οι αποφάσεις μέσα σε αυτό το πολυδαίδαλο πλέον και μεγάλο σχήμα των “25”, υπήρξαν κάποιες διαφοροποιήσεις, από τα όσα μέχρι τώρα γνωρίζαμε;
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Για το θέμα των αποφάσεων λέτε;
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Ναι.
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Βεβαίως, υπάρχει μια συνέχιση της συζήτησης, αυτό όμως, αν θα είναι δηλαδή 50 – 50 – δηλαδή 50% των κρατών και 50% των πληθυσμών, ή 55 – 65, ή 55 – 60 ή 55 – 55 – αυτό είναι ακόμα ανοιχτό και φαντάζομαι ότι θα αποφασιστεί από τους Πρωθυπουργούς, στη Συνάντηση Κορυφής την Παρασκευή.
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Κύριε Υπουργέ, για να μείνω λίγο στο κλίμα των ευρωεκλογών, ένα από τα θέματα που τέθηκαν, είπαν κάποιοι και είναι μια άποψη η οποία συζητείται αρκετά στην Ευρώπη, ότι για να αποκτήσει πραγματικά μεγαλύτερο ενδιαφέρον η εκλογή των Ευρωβουλευτών και ο ρόλος του Ευρωκοινοβουλίου, θα πρέπει να συνδεθεί με την εκλογή του Προέδρου της Commission.
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Θέλω να σας θυμίσω ότι αυτό ήταν πρόταση παλιά της Νέας Δημοκρατίας, όταν η Νέα Δημοκρατία ως Αντιπολίτευση τότε ξεκίνησε το διάλογο στην Ελλάδα για το μέλλον της Ευρώπης. Η δική μας θέση ήταν ότι ο Πρόεδρος της Επιτροπής θα πρέπει να εκλέγεται από όλους τους πολίτες.
Αυτό εμείς το βλέπαμε τότε και εξακολουθούμε να το βλέπουμε, ότι είναι μια δημοκρατική πρόταση, που δίνει τη δυνατότητα στον πολίτη να αισθάνεται πιο κοντά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και γενικότερα την ευρωπαϊκή διακυβέρνηση.
Αυτό στη συνέχεια δεν πέρασε, γιατί δεν ήταν θέση της πλειοψηφίας όλων των κομμάτων και των δυνάμεων που συναποτέλεσαν τη Συντακτική Συνέλευση και βεβαίως έμεινε στον αέρα.
Υπήρχαν όμως και άλλες δυνάμεις πολιτικές και φορείς που το υποστήριξαν, είναι μια ιδέα που πρέπει να συγκρατηθεί. Προσωπικά πιστεύω ότι είναι κάτι το οποίο θα επανέλθει στο μέλλον, διότι ακριβώς χρειάζεται οι Ευρωπαίοι να αισθάνονται ότι ψηφίζουν αυτόν τον άνθρωπο που θα ηγείται της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να μην είναι απλώς το προϊόν μιας διαβούλευσης μεταξύ διάφορων ευρωπαϊκών …
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Υπάρχει κάτι άλλο από τη χθεσινή συζήτηση, που να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον;
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Θέλω να σας πω, επειδή έμεινα με την εντύπωση, έτσι όπως το θέσατε στην αρχή, ότι το θέμα κρίθηκε οριστικά και αφαιρέθηκε ο Θουκυδίδης, δεν είναι οριστικό. Αντιδράσαμε από τη δική μας μεριά, μας υποστήριξαν και οι Κύπριοι.
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Υπάρχει και το θέμα της αναφοράς στη χριστιανική παράδοση της Ευρώπης.
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Αυτό είναι ανοιχτό, θα ρυθμιστεί νομίζω με έναν τρόπο ισορροπημένο, που και μια αναφορά θα κάνει, αλλά και από την άλλη μεριά θα δίνει τη δυνατότητα σε όσους δεν πιστεύουν σε αυτές τις αξίες να κρατήσουν τη δική τους άποψη.
Νομίζω ότι θα υπάρξει εκεί μια λύση. Εμείς προσπαθούμε, δεν είναι βέβαιο ότι θα το καταφέρουμε, γιατί όπως σας είπα ορισμένα κράτη – μέλη φοβούνται ότι αν μπει αυτή η ρήση σημαίνει ότι παίρνει έναν άλλο χαρακτήρα η Ευρωπαϊκή Ένωση και μάλιστα αν είναι και στην προμετωπίδα του Συντάγματός της. Θα δούμε όμως, μπορεί να έχουμε και εκεί μια αίσια κατάληξη, χωρίς αυτό να είναι βέβαιο.
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Αυτά θα λυθούν σε επίπεδο Αρχηγών Κρατών;
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Θα φτάσουμε στη Συνάντηση Κορυφής μεθαύριο. Βεβαίως, για να φτάσουμε εκεί θα υπάρχει ήδη μια καινούρια πρόταση της προεδρίας που θα κυκλοφορήσει αύριο – μεθαύριο και η οποία θα είναι το απαύγασμα της δικής μας συζήτησης, στο επίπεδο των Υπουργών. Βεβαίως δεν θα είναι το οριστικό κείμενο, το οριστικό θα βγει από τη Συνάντηση Κορυφής.
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Μια εκτίμηση μπορείτε να κάνετε γι’ αυτά τα δύο θέματα, ποια θα είναι η τύχη τους;
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Εννοείτε το χριστιανισμό και το Θουκυδίδη;
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Ναι.
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Θα έλεγα ότι για το Θουκυδίδη είναι λιγότερες οι πιθανότητες, γιατί υπάρχει μια αντίρρηση ως προς το τι εκπροσωπεί ακριβώς αυτή η ρήση. Για τη χριστιανική θρησκεία υπάρχουν πολλές χώρες που το υποστηρίζουν και θα υπάρξει νομίζω μια συμβιβαστική εκεί λύση.
Γενικά πρέπει να σας πω ότι όλο αυτό το Ευρωσύνταγμα είναι προϊόν φυσικά πολλών συμβιβασμών, σκεφτείτε ότι είμαστε 25 χώρες πλέον, και μέσα στην κάθε χώρα υπάρχουν και πολλές, ιδιαίτερες απόψεις και διφορούμενες μερικές φορές.
Άρα πρέπει να υπάρξει ένας συμβιβασμός, μοιραία, σε πολλά θέματα και αυτό είναι μια τέχνη στην οποία έχουμε μάθει πλέον όλοι οι Ευρωπαίοι και αναγκαστικά σε αυτήν προσφεύγουμε για να υπάρξει πάντα λύση.
κ. ΜΠ. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Κύριε Βαληνάκη, σας ευχαριστώ πολύ.
κ. Γ. ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Κι εγώ να είστε καλά.