Χαιρετισμός του καθηγητή κ. Βαληνάκη στο συνέδριο που διοργάνωσαν το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, το Centre for European Studies και το Ίδρυμα Hanns Seidel στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με θέμα “Κοινωνική Συνοχή σε καιρούς κρίσης. Η περίπτωση της Ελλάδας”
Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου 2012
Κυρίες και κύριοι,
Αγαπητοί Φίλοι,
Θα ήθελα, ξεκινώντας να συγχαρώ το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, το Centre for European Studies και το Ίδρυμα Hanns Seidel για την πρωτοβουλία τους να οργανώσουν το Συνέδριο αυτό, αλλά και τους συντελεστές της έρευνας, της οποίας τα αποτελέσματα θα παρουσιαστούν σε λίγο. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, αποδεικνύει την προσήλωση τους σε ζητήματα ουσίας για τους πολίτες μας αλλά και τη σταθερή τους αφοσίωση στην αναβάθμιση του δημοσίου διαλόγου. Η ανάκαμψη της οικονομίας και η κοινωνική συνοχή στην Ελλάδα, κατά τις δύσκολες εποχές που διανύει η χώρα μας, αποτελούν τις προτεραιότητες της ελληνικής κυβέρνησης για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης. Ο τίτλος, λοιπόν, του συνεδρίου, παραμένει πιο επίκαιρος από ποτέ.
Κυρίες και κύριοι,
Είναι γεγονός, ότι διανύουμε σήμερα στην Ελλάδα, όχι απλά μια πολύ δύσκολη περίοδο, αλλά την πιο δύσκολη περίοδο στη σύγχρονη ιστορία μας η οποία επηρεάζει βαθιά την καθημερινότητα των συμπολιτών μας και αναπόφευκτα σχεδόν και το κλίμα στην κοινωνία απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ελλάδα από το 2009 και έπειτα, βιώνει μια κατάσταση που θα την παρομοίαζα με μια κατάσταση πολέμου. Είναι σαν η Ελλάδα να βρισκόταν σε πόλεμο. Μπορεί να μην υπάρχει εχθρός, συγκεκριμένος και ορατός, αλλά σίγουρα οι συνθήκες ανασφάλειας και ανέχειας είναι πρωτόγνωρες. Αυτή λοιπόν η έκτακτη κατάσταση είχε αναμφίβολα ισχυρές συνέπειες στον κοινωνικό ιστό της χώρας όπως την ιλιγγιώδη αύξηση της ανεργίας και τη διεύρυνση των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Οι νέοι, ειδικότερα, επλήγησαν ιδιαίτερα, καθώς η ανεργία τους ανήλθε σε 58%. Το πλήγμα για το δυναμικότερο κομμάτι της κοινωνίας μας είναι καταλυτικό. Ο δρόμος της μετανάστευσης στο εξωτερικό είναι στο μυαλό των περισσότερων και η απελπισία αντικατέστησε τα όνειρα τους. Επιπλέον πολλοί συμπολίτες μας βρίσκονται πια κάτω από τα όρια της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Σύμφωνα με έρευνα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής του Νοεμβρίου για τις συνθήκες διαβίωσης στην Ελλάδα το 2011, το ένα τρίτο του πληθυσμού, δηλαδή 3.4 εκατομμύρια άνθρωποι ήταν στα όρια της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η κάθετη πτώση του επιπέδου ζωής επιβεβαιώθηκε και στην έρευνα της Metron Analysis που έδειξε ότι ένα στα τρία νοικοκυριά δεν μπορεί καθόλου να ανταπεξέλθει στις οικονομικές του υποχρεώσεις. Εξάλλου όλοι οι ομιλητές του συνεδρίου συμφώνησαν στο ότι η κρίση έχει επηρεάσει αρνητικά την ψυχολογική κατάσταση σχεδόν όλων των Ελλήνων, οι οποίοι τείνουν να γίνονται όλο και πιο απαισιόδοξοι. Επιπλέον, η κρίση έχει πλήξει βαθιά, έχει σχεδόν διαλύσει τη μεσαία τάξη. Όπως επισήμανε ο πρωθυπουργός Α. Σαμαράς δεν είναι δυνατό να καταπολεμηθεί η ανεργία, αν δεν ορθοποδήσει η μεσαία τάξη.
Αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ότι “η Ελλάδα διέρχεται μια οικονομική και κοινωνική κρίση η οποία δεν έχει προηγούμενο στην Ευρώπη στη σύγχρονη εποχή”. Πολλοί αναλυτές διαβλέπουν στην ένταση και τη σκληρότητα των μέτρων που εφαρμόζονται από την Τρόϊκα, μια “τιμωρητική” διάθεση από ορισμένους Ευρωπαίους απέναντι σε μια χώρα εταίρο, όπου κατά την άποψή τους, τα προηγούμενα χρόνια πολλοί ζούσαν πάνω από τις δυνατότητες τους. Πληθώρα δημοσιευμάτων απέδιδαν αρχικά την κρίση του ευρώ αποκλειστικά στην Ελλάδα και τις πολιτικές της παραλείψεις. Η Ελλάδα έκανε σίγουρα πολλά λάθη και υπερβολές. Όπως όμως έκαναν και άλλα μέλη της ευρωζώνης, που επωφελήθηκαν από το φθηνό χρήμα μετά την είσοδο τους στο ευρώ. Ούτε η φοροδιαφυγή αποτελεί ελληνικό μονοπώλιο. Ελλάδα δεν μπορεί λοιπόν να επωμισθεί την αποκλειστική ευθύνη για μια τόσο μεγάλη κρίση στην Ευρωζώνη. Στην ουσία, κλήθηκε να πληρώσει συστημικές ανεπάρκειες.
Κυρίες και κύριοι,
Για να προχωρήσουν πραγματικά οι μεταρρυθμίσεις και οι ιδιωτικοποιήσεις, οι καιροί απαιτούν και μια κοινωνία που θα τις πιστέψει και θα τις στηρίξει, που θα πιστέψει ότι το σχέδιο που, σχεδόν πανικόβλητα εκπονήθηκε το Μάιο του 2010, περιέχει τη σωστή συνταγή και δοσολογία. Ήδη ομολογούνται σοβαρά λάθη στους υπολογισμούς και στο σχεδιασμό. Καμιά οικονομία δεν μπορεί να ξεπληρώσει τα χρέη της όταν βυθίζεται σε μακροχρόνια ύφεση ή όταν διαλύεται η συνοχή της κοινωνίας.
Είμαι βέβαιος ότι οι έρευνες που θα δούμε δείχνουν ακριβώς τη δυσπιστία του ελληνικού λαού στο σχέδιο που εφαρμόζεται. Η έξοδος από την κρίση προϋποθέτει γι αυτό και Ευρωπαίους εταίρους που με διάθεση κατανόησης και πραγματικής αλληλεγγύης, και όχι τιμωρητική θα συμβάλουν στη λύση του προβλήματος. Άλλωστε η Ευρώπη χτίστηκε πάνω στην αλληλεγγύη. Σίγουρα η αλληλεγγύη αυτή δεν είναι μονόδρομος, αλλά ούτε και εύκολη για κανέναν. Αλλά είναι ο μόνος δρόμος για να προχωρήσει η Ένωση μας.
Πράγματι, τον τελευταίο καιρό, παρά τις όποιες διαφωνίες τους, οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφωνούν σε μία βασική παραδοχή: Ότι μετά τις εκλογές του Ιουνίου 2012 και τις έντονες προσπάθειες που κατέβαλλαν η Νέα Δημοκρατία και οι κυβερνητικοί εταίροι της, η Ελλάδα πράγματι προσπαθεί προωθώντας δύσκολες μεταρρυθμίσεις. Όπως χαρακτηριστικά είπε ο Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε: “Η Ελλάδα βρίσκεται στο σωστό δρόμο και αν συνεχίσει με συνέπεια τις προσπάθειες, θα πετύχει.”
Εξάλλου, ολοένα και περισσότεροι πολιτικοί αναλυτές και ηγέτες αναγνωρίζουν πλέον, πως το Grexit, που ήταν παραπλανητικό έτσι κι αλλιώς, πέθανε, όπως είπε χαρακτηριστικά ο Α.Σαμαράς. Και ότι αργά αλλά σταθερά η Ελλάδα ξαναμπαίνει από το 2013 σε τροχιά επανεκκίνησης της οικονομίας της. Για να οδηγηθεί όμως σε μια υγιή οικονομία χρειάζεται επειγόντως μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη.
Κυρίες και κύριοι,
Είμαι βέβαιος ότι οι ιστορικοί του μέλλοντος θα περιγράψουν την έξοδο της Ελλάδας από την κρίση ως αποτέλεσμα της πίστης του ελληνικού λαού στον εαυτό του, αλλά και της πίστης των εταίρων της Ελλάδας σ’ αυτήν. Πιστεύω επίσης ότι θα αναφέρονται στην ελληνική περίπτωση ως ένα αποφασιστικό λάκτισμα για να προχωρήσει η πραγματική πολιτική και οικονομική ενοποίηση της Ευρώπης. Ο ρόλος του ΕΛΚ που ήταν πάντα πρωτοπόρο στην οικοδόμηση της Ευρώπης, θα είναι σίγουρα, και εδώ, πρωταγωνιστικός. Δεν πρέπει να αφήσουμε την έννοια της αλληλεγγύης να γίνει μία έννοια αριστερή.
Η Ελλάδα σήμερα σέβεται τις δεσμεύσεις της και ο πρωθυπουργός Α. Σαμαράς δίνει καθημερινή μάχη για να είναι συνεπής αλλά και για να συγκρατήσει μια κοινωνία σε απελπισία και που γι αυτό είναι ευάλωτη σε ακραία συνθήματα και στις μαγικές λύσεις των λαϊκιστών. Γι αυτό χρειάζεται βέβαια σκληρή προσπάθεια αλλά και κοινή λογική: Και η κοινή λογική λέει ότι οι θυσίες του ελληνικού λαού έχουν όρια. Στο τέλος, η Ελλάδα, όπως τόσες φορές στην ιστορία της, θα τα καταφέρει. Με πίστη στις δυνάμεις της και με την υποστήριξη των εταίρων της.
Σας ευχαριστώ και Εύχομαι καλή επιτυχία!
