Συνέντευξη Υφυπουργού Εξωτερικών κ. Γιάννη Βαληνάκη στο Army Magazine και στον δημοσιογράφο κ. Ανδρέα Καρακώστα

Το ευρωπαϊκό εγχείρημα αφορά ολόκληρη την Ευρώπη χωρίς διαχωριστικές γραμμές και στενά παραδοσιακά γεωγραφικά πλαίσια. Πάγια πολιτική της ΕΕ είναι αυτή των ανοικτών πυλών για τις υποψήφιες χώρες, στη βάση όμως πάντοτε της πλήρους συμμόρφωσης με το σύνολο των κριτηρίων και προαπαιτουμένων που έχει θέσει η Ένωση, καθώς και η προσήλωση της υποψήφιας χώρας στις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες.  Καμία έκπτωση στην ενσωμάτωση του κεκτημένου δεν γίνεται αποδεκτή. Οι αρχές αυτές θα συνεχίσουν να καθοδηγούν και τη Σουηδική Προεδρία. Επί της αρχής η Ελλάδα έχει ήδη ανάψει το αρχικό «πράσινο φως», για την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Εφόσον υιοθετήσει πλήρως το αξιακό πλαίσιο του ευρωπαϊκού πολιτικού πολιτισμού και από τη στιγμή που θα εκπληρώσει το σύνολο των αδιαπραγμάτευτων κριτηρίων και προαπαιτουμένων, χωρίς οποιαδήποτε έκπτωση, δικαιούται να γίνει δεκτή ως πλήρες μέλος στην ΕΕ. Είναι γνωστές οι απόψεις ορισμένων κρατών μελών περί ειδικής σχέσης. Δεν είναι, τουλάχιστον σήμερα, πλειοψηφικές αυτές οι απόψεις. Και έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης και η Τουρκία στο να μην καταστούν πλειοψηφικές. Σε κάθε περίπτωση είμαστε έτοιμοι για όλα τα ενδεχόμενα, ελέγχοντας εξονυχιστικά και σε κάθε βήμα, την αξιολόγηση της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή της πορεία και ξέρετε ότι σήμερα έχουν ανάψει πολλά κόκκινα φώτα για την πορεία της Τουρκίας στα κεφάλαια των διαπραγματεύσεων. Στην ευρωπαϊκή κοινότητα αξιών δεν υπάρχει χώρος για άστοχες συμπεριφορές διεκδίκησης και αμφισβήτησης. Λαμβάνοντας υπόψη την αδράνεια που έχει επιδείξει η τουρκική πολιτική ηγεσία στο πλαίσιο της διαπραγματευτικής διαδικασίας και εναρμόνισης της χώρας με το κοινοτικό κεκτημένο, ο ευρωπαϊκός της δρόμος εξακολουθεί να παραμένει μακρύς και δύσκολος με τις επιλογές να ανήκουν πλέον αποκλειστικά σε αυτήν.  

Κοιτάξτε, η πολιτική ανευθυνότητα της ηγεσίας των Σκοπίων είναι αντιπαραγωγική. Έχει συνειδητά καλλιεργήσει τη διαμόρφωση ενός ιδεολογικού και πολιτικού περιβάλλοντος εχθρικού προς τη χώρα μας. Συνεχίζει να επενδύει στο λαϊκισμό, στο φανατισμό και τη μισαλλοδοξία, τροφοδοτώντας εντάσεις που είναι αμοιβαία αποκλειόμενες με τη νέα ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Άλλωστε συγκεκριμένα γεγονότα «έριξαν φως» στις μεθοδευμένες προσπάθειες της κυβέρνησης Γκρουέφσκι, να επενδύσει πολιτικά στην έξαρση του εθνικισμού για εσωτερική κατανάλωση. Οι συνέπειες είναι ορατές στην εξωτερική συμπεριφορά της χώρας. Στο θέμα της ονομασίας, η Ελλάδα επιμένει στις διαπραγματεύσεις προκειμένου να βρεθεί λύση. Έχουμε στείλει ένα ξεκάθαρο μήνυμα συνεννόησης και συνεργασίας. Αναζητούμε λύση στη βάση μια σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό προσδιορισμό και ισχύ έναντι όλων. Υπάρχει προφανώς στασιμότητα, με αποκλειστική ευθύνη των Σκοπίων και δεν είμαστε αισιόδοξοι. Ο ολισθηρός δρόμος που επιλέγουν μέσω της επιδεικνυόμενης επίμονης ακαμψίας και αδιαλλαξίας, μόνο σε απομόνωση της ΠΓΔΜ μπορεί να οδηγήσει έναντι της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Το κριτήριο των σχέσεων καλής γειτονίας είναι αδιαπραγμάτευτο και αποτελεί ζήτημα πρωταρχικής σημασίας. Σε μια ευρωπαϊκή γειτονιά, δεν υπάρχει θέση για συμπεριφορές που παραχαράσσουν την ιστορία, για επιθετικές λογικές και εθνικισμούς. Αργά ή γρήγορα η ΠΓΔΜ θα αντιληφθεί πως η εμμονή της σε αναχρονιστικές πολιτικές και γενικότερα η προκλητική στάση έναντι της Ελλάδας, δεν συνιστούν σχέσεις καλής γειτονίας. Σε αντίθεση με αυτή τη «βουτιά» των Σκοπίων σ’ ένα εξαιρετικά βεβαρημένο από εθνικιστικές πολιτικές βαλκανικό παρελθόν, εμείς θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε υπεύθυνα αλλά και αποφασιστικά για ένα κοινό ευρωπαϊκό μέλλον. Φιλοδοξία και στόχος μας είναι να αποδράσουμε από ένα παρελθόν σύγκρουσης και να μετατρέψουμε τα Βαλκάνια σε μια ευρωπαϊκή γειτονιά με την Ελλάδα –για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της- οδηγό των ιστορικών αυτών εξελίξεων. 

Η χώρα μας καταρχάς δεν διαφοροποιείται από τη γενικότερη λογική της ευρωπαϊκής πολιτικής που τάσσεται υπέρ της ύπαρξης πολλαπλών εναλλακτικών πηγών και οδών ενέργειας. Οι μονοπωλιακές καταστάσεις δημιουργούν γεωπολιτικές εξαρτήσεις και αποβαίνουν σε βάρος του καταναλωτή. Σε αυτό το ζήτημα αρχής, όσον αφορά στην εθνική μας στρατηγική δεν θα μπορούσαν να διαφωνήσουν ούτε οι ΗΠΑ, δεδομένου ότι  η χώρα μας καλύπτει τώρα το 77% των αναγκών της με ρωσικό φυσικό αέριο, ενώ το 2012 με 2013 το ποσοστό εξάρτησης από τη Ρωσία θα πέσει κάτω από το 50%. Η  Ελλάδα επιδιώκει να αναδειχθεί ως βασικός κόμβος ενεργειακών διαδρομών και αξιοποιεί  με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την γεωπολιτική και οικονομική ευκαιρία που παρέχει η αναδιάταξη του περιφερειακού ενεργειακού τοπίου. Στην κατεύθυνση αυτή,  η στρατηγική μας εξισορροπεί αντιτιθέμενα γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα μεταξύ ισχυρών δυνάμεων, τείνει να δημιουργήσει περιφερειακές συνέργειες σε βαλκανικό επίπεδο, προς αμοιβαίο όφελος της Ελλάδας και των γειτονικών χωρών. Εξάλλου, όπως έχει τονίσει και ο Πρωθυπουργός, η Ελλάδα πετυχαίνει την ουσιαστική γεωπολιτική της αναβάθμιση ως σταυροδρόμι ανάμεσα στις χώρες παραγωγούς στην ανατολή και το νότο, και τις χώρες καταναλωτές της Ευρώπης. Πετυχαίνει επίσης τη διασφάλιση επαρκούς ενέργειας για τα χρόνια που έρχονται και την ασφάλεια του ενεργειακού της εφοδιασμού, καθώς και την εμπέδωση του ρόλου της ως αξιόπιστου διαμετακομιστικού κέντρου.

 

Το θέμα των παράνομων μεταναστών, συνιστά μια από τις παγκόσμιες προκλήσεις του 21ου αιώνα. Στην «καρδιά» αυτού του παγκόσμιου προβλήματος βρίσκεται η Ευρώπη και η χώρα μας λόγω της γεωγραφικής της θέσης, ως πύλης εισόδου προς την Ευρώπη από Ασία, Μέση Ανατολή και Αφρική είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη στις μεταναστευτικές αυτές πιέσεις. Η Ελλάδα ήδη από το 2004 πρωταγωνιστεί στη δημιουργία μιας κοινής ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής πολιτικής στα ζητήματα αυτά. Πετύχαμε την εντατικοποίηση των κοινών επιχειρήσεων της FRONTEX, της ειδικής υπηρεσίας της ΕΕ για τα εξωτερικά σύνορα, σε μόνιμη βάση στην περιοχή μας, και στοχεύουμε με μεθοδικά βήματα στη σταδιακή δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ακτοφυλακής. Επιδιώκουμε με επιμονή και μεθοδικότητα οι θέσεις μας να γίνουν θέσεις ολόκληρης της Ευρώπης των 27, καθώς το πρόβλημα δε γίνεται εύκολα κατανοητό από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Ένα από τα βήματα για την αντιμετώπιση του προβλήματος στα ανατολικά μας σύνορα θα είναι η χρησιμοποίηση πλοίου ικανής χωρητικότητας, το οποίο θα λειτουργεί ως πλωτό κέντρο πρώτης υποδοχής και μεταφοράς μεταναστών και το οποίο θα τους μεταφέρει στα Κέντρα Υποδοχής. Πιέζουμε επίσης για άμεση επανέναρξη των διαπραγματεύσεων Ε.Ε.-Τουρκίας για τη σύναψη Συμφωνίας Επανεισδοχής και άμεση εφαρμογή του υφιστάμενου ελληνοτουρκικού Πρωτοκόλλου Επανεισδοχής, όπως και για ενεργοποίηση συγκεκριμένου λιμένα στα τουρκικά παράλια ως σημείου παράδοσης των παράνομων μεταναστών που φτάνουν στη χώρα μας από τη γείτονα.

Η πτώση των κεντροαριστερών κομμάτων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ήταν πραγματικά εντυπωσιακή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η κεντροαριστερά δεν έχει καταφέρει ακόμη να προσαρμόσει τις πολιτικές της στη νέα πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης και των ελεύθερων αγορών. Δεν είναι τυχαίο ότι η πλέον επιτυχημένη κεντροαριστερά του Τόνι Μπλερ, όφειλε τη μακροβιότητά της στην έξυπνη εφαρμογή φιλελεύθερων ιδεών. Η κεντροαριστερά είτε το ομολογεί είτε όχι, είναι συνώνυμη του προστατευτισμού. Όμως στις σημερινές συνθήκες ο προστατευτισμός θα είχε καταστροφικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία. Οι συχνές αναφορές της ελληνικής κεντροαριστεράς στην πιθανή εθνικοποίηση ελληνικών τραπεζών και την ανάγκη κρατικών παρεμβάσεων όταν ο δημόσιος τομέας έχει επανειλημμένα  χαρακτηρισθεί -από πολιτικούς όλου του πολιτικού φάσματος- ως ο μεγάλος ασθενής αποτελούν κλασικό παράδειγμα έλλειψης πολιτικής. Ο μέσος πολίτης όσο απογοητευμένος και αν αισθάνεται από τη σημερινή οικονομική δυσπραγία και τις ανεπάρκειες της ελεύθερης οικονομίας, δεν είναι διατεθειμένος να ακολουθήσει πολιτικές που δεν προτείνουν ουσιαστικές εναλλακτικές λύσεις αλλά αντίθετα στρέφονται στο παρελθόν. Η επίλυση της σημερινής οικονομικής κρίσης θα προέλθει από αυτές τις ίδιες συνιστώσες της παγκόσμιας συνεργασίας και άμιλλας, που καθιέρωσαν το υπόδειγμα της ελεύθερης παγκόσμιας οικονομίας.

Η νίκη της κεντροδεξιάς στις ευρωεκλογές συνεπάγεται ισχυρό ρεύμα για επανεκλογή του κ. Μπαρόζο στην θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο κ. Μπαρόζο είναι πρώτα πρώτα άριστος γνώστης των ειδικών προβλημάτων του ευρωπαϊκού Νότου. Έχει επανειλημμένα ταχθεί υπέρ της ανάγκης για ευρύτερη ευρωπαϊκή συνεργασία, για οικονομική ανάκαμψη αλλά και την παραπέρα ενδυνάμωση της παγκόσμιας συνεργασίας στα πλαίσια του G20. Έχει επίσης υποστηρίξει την ανάγκη για μια περισσότερο θαρραλέα αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη, ζητώντας από τους ηγέτες των κρατών μελών να εντείνουν τις προσπάθειες τους για μια γενναία και καινοτόμα οικονομική συνεργασία που θα ξεπερνάει τα στενά εθνικά πλαίσια. Δράσεις που θα αποδεικνύουν στον υπόλοιπο κόσμο, ότι η Ευρώπη μπορεί να ξεπεράσει την κρίση παραμένοντας ενωμένη και προσηλωμένη στις αρχές της αλληλεγγύης και της συνοχής. Προχωρώντας σε μεταρρυθμιστικές τομές και αλλαγές που θα εγγυώνται βιώσιμη ανάπτυξη, κοινωνική συνοχή, ικανό μέρισμα ευημερίας και υψηλή ποιότητα ζωής. Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν ισχυρή κοινωνική συναίνεση και ευρύτερη στήριξη από τους πολίτες της Ευρώπης. Αυτή η κοινωνική νομιμοποίηση συνεπάγεται προσήλωση στις δημοκρατικές αρχές της διαφάνειας, της δίκαιης κατανομής του κόστους της οικονομικής κρίσης και της στήριξης των ευάλωτων κοινωνικά στρωμάτων. Απαιτούνται λοιπόν προωθημένες προτάσεις και στοχευμένες πολιτικές, που θα προσδώσουν νέα αυτοπεποίθηση στις πολιτικές δυνάμεις που υπάρχουν και θέλουν να βλέπουν μπροστά. 

Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών αποτελεί ένα μήνυμα αυστηρής προειδοποίησης. Ασφαλώς τίποτα δεν κρίθηκε. Ουδείς μπορεί να προεξοφλεί τη συνέχεια και κανείς δεν μπορεί να θεωρεί τους πολίτες δεδομένους. Η πρόκληση που έχουμε μπροστά μας είναι, λοιπόν, αυτονόητη. Να ενδυναμώσουμε τις σχέσεις αμεσότητας και εμπιστοσύνης με τους πολίτες. Κι αυτό θα το επιτύχουμε με τις κατάλληλες αλλαγές και προσαρμογές που θα συμβάλλουν στην ταχύτερη και αποτελεσματικότερη προώθηση του μεταρρυθμιστικού μας έργου. Η κοινωνία διψάει για πολλά περισσότερα.  Πρέπει λοιπόν καθημερινά να αποδεικνύουμε πως θέλουμε και κυρίως πως μπορούμε να τα διασφαλίσουμε.  

Από το να παριστάνουμε τους μάντεις, κ. Καρακώστα, είναι πιο χρήσιμο να κάνουμε όσο πιο σωστά μπορούμε τη δουλειά μας. Είμαστε στο μέσο μιας πρωτοφανούς παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και οι περιστάσεις απαιτούν  λιγότερα λόγια και περισσότερη δουλειά, για να βγει η χώρα αλώβητη και να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις και τις προσδοκίες των πολιτών.