ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΙΑ΄
ΣΥΝΟΔΟΣ Α΄
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΙΑ΄
Τρίτη 27 Απριλίου 2004
ΘΕΜΑΤΑ
ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Η επίκαιρη ερώτηση του κυρίου συναδέλφου έχει ως εξής:
«Με ψήφισμά του, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κρίνει ότι δεν είναι ικανοποιητική η προστασία των προσωπικών δεδομένων των Ευρωπαίων πολιτών που ταξιδεύουν προς τις ΗΠΑ. Ταυτόχρονα καλεί την Κομισιόν να ζητήσει περαιτέρω εγγυήσεις για το ποιος και με τι τρόπο επεξεργάζεται τα στοιχεία που διαβιβάζουν υποχρεωτικά οι αεροπορικές εταιρείες στις ΗΠΑ.
Υπενθυμίζεται ότι η συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΗΠΑ εκτός από τα βιομετρικά στοιχεία, αφορά και σε (34) τριάντα τέσσερα προσωπικά στοιχεία (αριθμός πιστωτικής κάρτας, αριθμός τηλεφώνου, είδος φαγητού, κ.α.) τα οποία γνωστοποιούνται στις αμερικανικές υπηρεσίες.
Επειδή δεν έχει δοθεί στη δημοσιότητα το οριστικό κείμενο της συμφωνίας ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης και η διαβίβαση στοιχείων στις αμερικανικές αρχές έρχεται σε σύγκρουση με τις κοινοτικές οδηγίες για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
Ερωτάται ο κύριος Υπουργός:
Ποια είναι η θέση της ελληνικής Κυβέρνησης για το ζήτημα αυτό, σε σχέση με τις σχετικές αποφάσεις της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων της χώρας μας;
Γνωρίζει αν οι αεροπορικές εταιρείες στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» στέλνουν προσωπικά στοιχεία των Ελλήνων πολιτών στις αμερικανικές αρχές και ποιες είναι οι αμερικανικές υπηρεσίες που θα διαχειρίζονται τα προσωπικά δεδομένα όσων πολιτών ταξιδεύουν προς τις ΗΠΑ;
Ο Υφυπουργός Εξωτερικών κ. Βαληνάκης έχει το λόγω για τρία λεπτά.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ (Υφυπουργός Εξωτερικών): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όπως γνωρίζετε, μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου στους «δίδυμους πύργους», η Κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών προχώρησε σε μια σειρά από μέτρα στην προσπάθεια αντιμετώπισης της τρομοκρατίας.
Ανάμεσα σ΄ αυτά τα μέτρα ήταν και η θέσπιση μιας αυστηρότερης νομοθεσίας γενικώς, αλλά και ειδικότερα ως προς την πρόσβαση των τελωνειακών αρχών των Ηνωμένων Πολιτειών στα προσωπικά δεδομένα των ταξιδιωτών, που χρησιμοποιούν αεροπορικές εταιρείες για να εισέλθουν στο έδαφος των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αυτή η εφαρμογή των αμερικανικών απαιτήσεων -που αφορά ένα σύνολο δεδομένων, με αριθμό τριάντα τέσσερα σήμερα, και ξεκινούν από τα προσωπικά, τα καθημερινά δεδομένα μέχρι και τις προτιμήσεις ως προς τον τομέα του φαγητού- συνάντησε τις αντιδράσεις των Ευρωπαίων και θεωρήθηκε ιδιαίτερα ότι δεν συνάδουν με την κοινοτική νομοθεσία.
Για αυτό υπήρξαν στη συνέχεια από τη μία μεριά αναβολή των εφαρμογών των αποφάσεων αυτών και από την άλλη διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις Ηνωμένες Πολιτείες, τις αμερικανικές αρχές, προκειμένου να υπάρξει μια συμφωνία επί του θέματος αυτού που να είναι αμοιβαία αποδεκτή και λειτουργική, σύμφωνη με τους κανόνες της νομιμότητας.
Οι διαπραγματεύσεις αυτές εκκρεμούν ακόμη. Υπάρχει μια πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για υιοθέτηση αποφάσεως του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη σύναψη της σχετικής συμφωνίας. Είχαμε προ ημερών μια τελευταία εξέλιξη με την παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το οποίο ερωτηθέν, για να δώσει τη σύμφωνη γνώμη του θεώρησε καλό να ασκήσει το θεσμικό του δικαίωμα και να ζητήσει γνωμοδότηση του δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, κατά πόσο δηλαδή το σχέδιο αυτό της συμφωνίας Ηνωμένων Πολιτειών Ευρωπαϊκής Ένωσης συνάδει με την κοινοτική νομοθεσία.
Όσον αφορά στο πρώτο σκέλος του ερωτήματός σας, μπορώ να σας πω ότι η ελληνική Κυβέρνηση συμμετέχει ενεργά στις συζητήσεις αυτές και τις εργασίες των κοινοτικών οργάνων και των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επίλυση του ζητήματος μέσα από την υιοθέτηση μιας κοινής ευρωπαϊκής αντιμετώπισης. Η Κυβέρνησή μας, όπως ξέρετε, έχει ιδιαίτερη ευαισθησία στα θέματα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και των ατομικών δικαιωμάτων των πολιτών και συντασσόμαστε, στο πλαίσιο αυτών των διαπραγματεύσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης- Ηνωμένων Πολιτειών, με τις χώρες εκείνες που ζητούν τις μεγαλύτερες δυνατές δεσμεύσεις από πλευράς των Ηνωμένων Πολιτειών για την προστασία αυτή. Θεωρούμε ότι οι συμφωνίες Ευρωπαϊκής Ένωσης- Ηνωμένων Πολιτειών θα εμπεριέχουν τελικώς τις αναγκαίες εγγυήσεις που θα διασφαλίζουν επαρκές επίπεδο προστασίας.
Ως προς το δεύτερο ερώτημα θα ήθελα να πω ότι οι περισσότερες από τις αεροπορικές εταιρείες παρέχουν πρόσβαση στα δεδομένα αυτά, αλλά με βάση μια προσωρινή έγκριση που έχει δοθεί από τις εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων. Την ίδια πρακτική ακολουθούν και οι Ολυμπιακές Αερογραμμές βάσει μιας απόφασης, της υπό αριθμόν 4/2004, με την οποία η Ελληνική Αρχή Προστασίας Δεδομένων παρέχει μια προσωρινή άδεια τριών μηνών.
Τώρα, για την αρμόδια Αρχή των Ηνωμένων Πολιτειών: είναι το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας και ειδικότερα η Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων.
Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σωτήρης Χατζηγάκης): Ευχαριστούμε, κύριε Υπουργέ.
Ο κ. Κουβέλης έχει το λόγο.
ΦΩΤΗΣ ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, είμαι βέβαιος ότι το ελληνικό Κοινοβούλιο γνωρίζει την ιστορία του όλου θέματος. Βεβαίως δεν έβλαψε το γεγονός ότι ο Υπουργός κ. Βαληνάκης αναφέρθηκε σε αυτό το ενδιαφέρον ιστορικό. ΄Ομως τα ερωτήματά μου, κύριε Βαληνάκη, είναι πάρα πολύ συγκεκριμένα: με ποιες θέσεις προσέρχεται η ελληνική Κυβέρνηση σε αυτήν τη συζήτηση για τα προσωπικά δεδομένα; Σας βεβαιώνω ότι δεν αρκεί σε εμένα -νομίζω ότι δεν αρκεί στον κάθε καλόπιστο συνάδελφο- η διαβεβαίωσή σας ότι προσέρχεστε με την αναγκαία ευαισθησία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Ποια είναι αυτή; Πόσο χρόνο, για παράδειγμα, θα παραμένουν τα προσωπικά δεδομένα διαθέσιμα για επεξεργασία; Σε ποια επεξεργασία θα υπόκεινται;
Και το δεύτερο και πιο σημαντικό: είστε σύμφωνος να διατίθενται αυτά τα στοιχεία και μάλιστα χωρίς τον αναγκαίο όρο αμοιβαιότητας; Σκέπτεστε, για παράδειγμα, στο πλαίσιο της αμοιβαιότητας η ελληνική Κυβέρνηση να ζητήσει από την Αμερική για κάθε έναν που ταξιδεύει από εκείνη τη χώρα προς την Ελλάδα να πράττει το ίδιο ως ελάχιστη εκδήλωση αμοιβαιότητας και θα έλεγα και εθνικής αξιοπρέπειας; Και σας βεβαιώνω ότι δεν επιλέγω ποτέ τον υπερβολικό λόγο.
Δεν μου απαντάτε, όμως, συγκεκριμένα με ποιες δεσμεύσεις η ελληνική Κυβέρνηση μετέχει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τι καταθέτει στη σχετική συζήτηση, αν συμφωνεί ή δεν συμφωνεί, ποιος θα τα επεξεργάζεται, για ποιους σκοπούς, πότε θα καταστρέφονται τα προσωπικά δεδομένα, όταν είμαι βέβαιος ότι γνωρίζετε, και εκ της άλλης ιδιότητάς σας, ότι ο χρόνος διατήρησης των προσωπικών δεδομένων είναι το κρίσιμο μέγεθος. Δίνετε στοιχεία, κύριε Υπουργέ, κι εγώ λυπάμαι που δίνετε στοιχεία στην Αμερική σήμερα, χωρίς να υπάρχει νόμος που να το επιτρέπει.
Θα σας παρακαλέσω πάρα πολύ, εάν μιλάμε για κράτος δικαίου, εάν μιλάμε για εγγυήσεις των ατομικών ελευθεριών, να μην οχυρώνεσθε πίσω από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, αλλά να μου πείτε ευθέως ποιος νόμος επιτρέπει τη χορήγηση αυτών των στοιχείων και ποιο ελληνικό Σύνταγμα. Και αν το πράττει η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, κακώς και αυτή το κάνει.
Βεβαίως στη δευτερολογία σας, σας παρακαλώ πέστε μου -η ελληνική Κυβέρνηση δεν αρκεί να εναρμονίζεται με κάποιες χώρες γενικώς και αορίστως μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως μου είπατε- εμείς ως Ελλάδα, εσείς ως Κυβέρνηση τι συγκεκριμένη θέση παίρνετε. Διότι εδώ βρισκόμαστε, κύριε Υπουργέ, μπροστά σε μια κατάσταση. Διολισθαίνουμε κάθε μέρα και περισσότερο στο να υπονομεύονται οι ατομικές ελευθερίες και κάποια στιγμή θα βρεθούμε βρισκόμαστε κατά τη γνώμη μου ήδη- σε μια εξαιρετικά σημαντική, όσο και αόρατη αιχμαλωσία των προσώπων.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σωτήρης Χατζηγάκης): Ευχαριστώ, κύριε Κουβέλη.
Ο κύριος Υπουργός έχει το λόγο για δύο λεπτά.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ (Υφυπουργός Εξωτερικών): Όπως σας είπα και προηγουμένως, οι βασικές αρχές με τις οποίες κινούμεθα είναι βεβαίως η συμμετοχή μας στο διεθνή αγώνα της συνεργασίας κατά του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας και βεβαίως η γενικότερη αρχή της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων, που είναι κατοχυρωμένα στο θεσμικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ξέρετε πολύ καλά το εκτενές πλαίσιο προστασίας που υπάρχει και βεβαίως πέραν της εθνικής νομοθεσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και γνωρίζετε βεβαίως γιατί δεν είναι κρυφά όλα αυτά- ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιδοθεί σε μία πολύ μεγάλη εκστρατεία σε αυτόν τον τομέα. Θεωρούν ότι αυτό το οποίο συνέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι κάτι το οποίο βλέπουμε δυστυχώς να επεκτείνεται και στην ευρωπαϊκή ήπειρο και ότι αυτή η μάχη κατά της τρομοκρατίας δεν μπορεί παρά να κερδιθεί μέσα από ορισμένες συγκεκριμένες ενέργειες, όπως είναι αυτή της παροχής των στοιχείων που ζητούν.
Από την άλλη πλευρά, όπως σας είπα, οι ευρωπαϊκές αρχές αντιστέκονται σε αυτήν τη λογική. Εμείς θεωρούμε ότι δεν υπάρχει επαρκής προστασία σήμερα εκεί που βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις, αλλά οφείλουμε από την άλλη μεριά να κινηθούμε -χάρη και των ταξιδιωτών που θέλουν να πάνε στις Ηνωμένες Πολιτείες- μέσα στο πλαίσιο της λογικής. Και βάσει, λοιπόν, της αρχής της αδείας που έχει παράσχει η Αρχή Προστασίας Δεδομένων με προσωρινή, όπως σας είπα, ισχύ τριών μηνών, κινούμεθα σήμερα και ελπίζουμε ότι σύντομα θα υπάρχει αυτή η συμφωνία και μέσα σε αυτήν τη συμφωνία θα κατοχυρωθούν τα δικαιώματα τα οποία επιθυμούμε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Σούρλας): Κύριοι συνάδελφοι, θα συζητηθεί η τρίτη και τελευταία με αριθμό 36/20-4-2004 επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς κ. Αλέξανδρου Αλαβάνου προς τον Υπουργό Εξωτερικών, σχετικώς με την έκτιση του υπολοίπου της ποινής στην Ελλάδα, Έλληνα κρατουμένου στις αιγυπτιακές φυλακές.
Η επίκαιρη ερώτηση του κυρίου συναδέλφου έχει ως εξής:
«Μετά την επιστροφή των Ελλήνων ναυτικών από το Πακιστάν, υπενθυμίζουμε ότι ένας άλλος Έλληνας ναυτικός ο Κώστας Καστανιάς είναι κρατούμενος από το 1989 σε αιγυπτιακές φυλακές, εκτίοντας ποινή ισόβιας κάθειρξης με καταναγκαστικά έργα για την υπόθεση του μότορσιπ «Θανάσης». Λόγω των απάνθρωπων συνθηκών φυλάκισής του, η υγεία του έχει κλονισθεί ανεπανόρθωτα και έχει χάσει την όρασή του. Την τελευταία ημέρα συνεδρίασης της προηγούμενης Βουλής υπήρξαν ρητές δεσμεύσεις κατά την κύρωση του Συμφώνου Συνεργασίας ΕΕ-Αιγύπτου από τη Βουλή για επιστροφή του Κώστα Καστανιά στην Ελλάδα και τη συνέχιση της φυλάκισης του στις ελληνικές φυλακές
Ερωτάται ο κύριος Υπουργός:
Τι προτίθεται να πράξει η Κυβέρνηση, ώστε να καταστεί δυνατή η άμεση επιστροφή του Κώστα Καστανιά στην Ελλάδα, όπου θα συνεχίσει την έκτιση της ποινής του στις ελληνικές φυλακές;»
Θα απαντήσει ο Υφυπουργός Εξωτερικών ο κ. Βαληνάκης.
Ορίστε, κύριε Υπουργέ, έχετε το λόγο.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ (Υφυπουργός Εξωτερικών): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Κύριε Αλαβάνε, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δίνετε, να θυμίσω την προσπάθεια που καταβάλλει η Κυβέρνησή μας για τους Έλληνες ναυτικούς στο εξωτερικό που υφίστανται αυτήν τη στιγμή ή υφίσταντο μέχρι πρόσφατα διάφορα δεινά.
Επίσης θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω, με αφορμή την αναφορά σας στην απελευθέρωση των ναυτικών μας από το Πακιστάν, ότι δεν ήταν καθόλου εύκολη υπόθεση και ότι η απελευθέρωσή τους δεν συνέβη, επειδή έφθασε το πλήρωμα του χρόνου στους εννέα μήνες. Έπρεπε να γίνουν συντονισμένες και λεπτές κινήσεις, οι οποίες τελικά καρποφόρησαν και οδήγησαν σε αυτό το ευτυχές γεγονός.
Πέραν των ναυτικών μας που επέστρεψαν από το Πακιστάν, υπάρχει ακόμη ένα πρόβλημα με τον Έλληνα πλοίαρχο που κρατείται στην Ισπανία και βεβαίως υπάρχει και η υπόθεση, στην οποία αναφέρεσθε με την ερώτησή σας, δηλαδή του ναυτικού κ. Καστανιά. Ο κ. Καστανιάς κρατείται στις αιγυπτιακές φυλακές του Κανάτερ για την υπόθεση του πλοίου «Θανάσης», το οποίο το 1989 συνελήφθη από τις αιγυπτιακές αρχές να μεταφέρει επτάμισι τόνους χασίς. Δηλαδή κατηγορήθηκαν για λαθραία εισαγωγή και εμπορία στην Αίγυπτο επτάμισι τόνων χασίς. Τότε στους τρεις ναυτικούς μας που επέβαιναν στο πλοίο επεβλήθη η θανατική ποινή, η οποία χάρη στις προσπάθειες του Υπουργείου Εξωτερικών λίγο αργότερα μετετράπη σε ισόβια κάθειρξη.
Αυτή, λοιπόν, είναι μία υπόθεση που μας ταλαιπωρεί και ιδίως ταλαιπωρεί τον εναπομείναντα Έλληνα ναυτικό τον κ. Καστανιά από το 1989. Πρέπει να σας διαβεβαιώσω ότι έχουν γίνει αλλεπάλληλες ενέργειες από την πλευρά του Υπουργείου Εξωτερικών, με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και γενικότερα φίλων κρατών της Ευρώπης. Χαρακτηριστικά σας αναφέρω ότι το 2002, ο τότε προεδρεύων Ισπανός Υπουργός Εξωτερικών υποσχέθηκε να παρέμβει, με αφορμή την Ισπανική Προεδρία, υπέρ του κ. Καστανιά.
Επίσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ψήφισμά του στις 9 Απριλίου 2003, ζήτησε για ανθρωπιστικούς λόγους τη μεταφορά του κ. Καστανιά στην Ελλάδα.
Επιπλέον έχουν αποσταλεί για αυτόν το λόγο επιστολές από τον Υπουργό Εξωτερικών και από τον Υπουργό Δικαιοσύνης της Ελλάδος, τον παρελθόντα Νοέμβριο και Φεβρουάριο αντίστοιχα, στους Αιγυπτίους ομολόγους, τους ζητώντας την παρέμβασή τους υπέρ του κ. Καστανιά. Δηλαδή ζητούμε να έρθει στην Ελλάδα και να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του.
Αυτές οι ενέργειες, όμως, δεν φαίνεται να έχουν οδηγήσει μέχρι σήμερα στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Πρέπει να σας πω, για να κατανοήσετε τις δυσκολίες που υφίστανται στο θέμα αυτό, ότι στη σχετική νομοθεσία της Αιγύπτου οι υποθέσεις διακινήσεως ναρκωτικών, θεωρούνται πολύ σοβαρές είναι θέμα εθνικής ασφάλειας- και εξαιρούνται για αυτό ρητώς από τη διμερή συμφωνία περί μεταφοράς κρατουμένων.
Γίνονται, λοιπόν, συντονισμένες ενέργειες. Πολύ πρόσφατα θέσαμε ξανά -τον Μάρτιο του 2004- το θέμα στις αιγυπτιακές αρχές. Έχουμε διαβεβαιώσεις -μιλάω για τις 30 Μαρτίου- από τον βοηθό Υπουργό Δικαιοσύνης της Αιγύπτου στον Έλληνα πρέσβυ στο Κάιρο ότι θα εξελιχθεί ομαλά και εξετάζεται ευνοϊκά η υπόθεση του κ. Καστανιά.
(Στο σημείο αυτό την Προεδρική Έδρα καταλαμβάνει η Πρόεδρος της Βουλής κ. ΑΝΝΑ ΜΠΕΝΑΚΗ – ΨΑΡΟΥΔΑ)
Συζητούμε βεβαίως για ρύθμιση της υπόθεσης σε καθαρά ανθρωπιστική βάση, δεδομένου ότι οι αιγυπτιακές αρχές επικαλούνται την πίεση των Μέσων Ενημέρωσης και της δικής τους εθνικής αντιπροσωπείας στο θέμα αυτό. Κάνουμε ενέργειες και μέσω της πρεσβείας μας στο Κάιρο και ελπίζουμε να έχουμε σύντομα αποτέλεσμα. Εάν αυτό δεν υπάρξει, θα αναλάβουμε και άλλες συντονισμένες ενέργειες με το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ( Αννα Μπενάκη – Ψαρούδα): Το λόγο έχει ο κ.Αλαβάνος.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΛΑΒΑΝΟΣ: Ευχαριστώ, κυρία Πρόεδρε.
Εγώ θα ήθελα να συγχαρώ και τον κύριο Υπουργό και την Κυβέρνηση για τη δυνατότητα αυτή που δόθηκε να επιστρέψουν οι πέντε ναυτικοί του Πακιστάν. Θα ήθελα να σημειώσω, όμως, ότι υπήρξαν και άλλοι παράγοντες, τους οποίους σωστά αξιοποίησε η Κυβέρνηση, όπως ότι πριν από δύο βδομάδες, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προειδοποίησε την Κυβέρνηση του Πακιστάν ότι δεν θα εγκρίνει την οικονομική-εμπορική συμφωνία, μεταξύ Πακιστάν και Ευρωπαϊκής Ένωσης, αν μέσα σε πολύ λίγους όρους που έθετε, δεν απελευθερωνόντουσαν και οι πέντε ναυτικοί να επιστρέψουν στη χώρα τους.
Το λέω αυτό, γιατί πιστεύω ότι έγινε ένα πολύ μεγάλο ολίσθημα. Ήταν νομίζω η τελευταία ψηφοφορία που έγινε στην προηγούμενη Βουλή και έχει σοβαρές ευθύνες η προηγούμενη κυβέρνηση. Δηλαδή δεχθήκαμε και επικυρώσαμε την ευρωμεσογειακή συμφωνία, μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης, Αιγύπτου, χωρίς να θέσουμε ουσιαστικά αυτό το θέμα προς τις αιγυπτιακές αρχές και χάσαμε ένα σημαντικό όπλο. Παρά όλα αυτά, είναι μια ακραία κατάσταση. Είναι δεκαπέντε χρόνια. Οι δύο από τους ναυτικούς που είχαν καταδικαστεί πέθαναν. Κάτω από το βάρος αυτό, καταλαβαίνουμε τι σημαίνει αιγυπτιακές φυλακές. Ο Κώστας ο Καστανιάς, είναι σχεδόν τυφλός και γυρνά με ένα μπαστουνάκι. Όπως ανεπίσημα είχε ειπωθεί, έχουμε κάποιες δηλώσεις και δεσμεύσεις του κ. Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι, ότι ο ίδιος θα παρέμβει για να λυθεί αυτό το ζήτημα, προκειμένου να επικυρώσουμε τη συμφωνία και θα ήθελα να παρακαλέσω την Κυβέρνηση να αξιοποιήσει τις πιο σημαντικές, ουσιαστικές και έντονες παρεμβάσεις προς την αιγυπτιακή πλευρά που δεν ξέρω αν είναι το ίδιο ευαίσθητη στα ζητήματα των δικαιωμάτων, όπως είναι ορισμένες τουλάχιστον χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να παρακαλέσω και την Πρόεδρο της Βουλής να εξετάσουμε το ενδεχόμενο να μεταβεί στην Αίγυπτο για αυτό το ζήτημα μια διακομματική αντιπροσωπεία. Ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Άννα Μπενάκη – Ψαρούδα): Το λόγο έχει ο κύριος Υφυπουργός.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ (Υφυπουργός Εξωτερικών): Κύριε Αλαβάνο, σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια, για την απελευθέρωση των ναυτικών στο Πακιστάν. Πράγματι ήταν μεγάλη η συμβολή και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και πολλών άλλων παραγόντων. Νομίζω ότι βοήθησαν και οι ενέργειες της προηγούμενης κυβέρνησης και γενικότερα οι φίλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες με παρεμβάσεις τους βοήθησαν να κρατηθεί ζωντανό το θέμα αυτό για τόσους μήνες και βεβαίως και στην τελική φάση, παρακολουθώντας πάντα το ζήτημα από κοντά.
Θέλω επίσης να σας διαβεβαιώσω για τα δύο αυτά θέματα που έχουμε -τον πλοίαρχό μας στην Ισπανία και τον κ. Καστανιά- ότι έχω προγραμματίσει προσωπικά τη συνάντησή μου με τον Υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου, εντός των επομένων δέκα ημερών σε τρίτο έδαφος, προκειμένου να του εκθέσω και προσωπικά το ζήτημα αυτό και να ζητήσω την κατανόησή του και την επίσπευση των σχετικών διαδικασιών. Το ίδιο έκανα και χθες, παρά το φόρτο, λόγω κυπριακού και με τον Υπουργό Εξωτερικών της Ισπανίας, για το θέμα του κ. Μαγκούρα, του πλοιάρχου που βρίσκεται ακόμα στην Ισπανία.
Συμφωνώ μαζί σας ότι χάθηκε η ευκαιρία, στο πλαίσιο της κύρωσης της Eυρωμεσογειακής Συμφωνίας με την Αίγυπτο, παρόλο που ασφαλώς οι δυνατότητες πίεσης απέναντι στην Αίγυπτο δεν είναι πάντα ίδιες με οποιαδήποτε άλλη χώρα. Εγώ όμως θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι θα κάνουμε παν το δυνατό -και σας είπα και δύο συγκεκριμένες ενέργειες- έτσι ώστε στις προσεχείς ημέρες ή εβδομάδες να έχουμε τουλάχιστον μια θετική εξέλιξη.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σωτήρης Χατζηγάκης): Κύριοι συνάδελφοι, εισερχόμαστε στη συζήτηση των
ΕΠΙΚΑΙΡΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ
Πρώτη είναι η με αριθμό 44/26.4.2004 επίκαιρη ερώτηση της Βουλευτού του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος κ. Άννας Διαμαντοπούλου προς τον Υπουργό Εξωτερικών, σχετικώς με την πρόσφατη Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ιρλανδία, τη συμμετοχή της χώρας μας κλπ.
Η επίκαιρη ερώτηση της κ. Διαμαντοπούλου έχει ως εξής:
«Κατά το δημόσιο διάλογο που ήδη έχει αναπτυχθεί στην Κύπρο σχετικά με την αποδοχή ή όχι του σχεδίου Αννάν, όλες οι πολιτικές δυνάμεις έχουν τονίσει ότι η χορήγηση διεθνών εγγυήσεων για την εφαρμογή του σχεδίου αποτελεί θέμα πρωτίστου ενδιαφέροντος και σημασίας. Για το θέμα αυτό έχουν εκφραστεί κατά επανάληψη και όλες οι πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα και στην Κύπρο και αναπτύσσεται ιδιαίτερη κινητικότητα τόσο στα Ηνωμένα Έθνη όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στις 16 και 17 Απριλίου συνήλθε στην Ιρλανδία η ιδιαίτερης σημασίας άτυπη σύνοδος των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Gymnich), στην οποίαν είχε προσκληθεί και ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών κύριος Γκιούλ. Δεδομένου ότι το Gymnich ήταν η πρώτη συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά την υποβολή του σχεδίου Αννάν και επιπλέον λόγω του ιδιαίτερου χαρακτήρα, η εν λόγω συνάντηση προσφέρεται για ουσιαστική και σε βάθος συζήτηση ιδιαίτερα σημαντικών θεμάτων.
Ερωτάται ο Υπουργός Εξωτερικών:
1. Γιατί η Ελλάδα δεν εκπροσωπήθηκε διά του Υπουργού όπως οι περισσότερες χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας;
2. Γιατί ο Έλληνας Υφυπουργός που εκπροσώπησε τη χώρα μας δεν έθεσε προς συζήτηση το θέμα της Κύπρου και ιδιαίτερα εκείνο των εγγυήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την εφαρμογή της λύσης;
3. Υπήρξε άλλη πρωτοβουλία του κυρίου Υφυπουργού στο Gymnich πέραν των αυτονόητων διμερών επαφών;»
Το λόγο έχει ο Υφυπουργός Εξωτερικών κ. Βαληνάκης για τρία λεπτά.
Ήθελα να παρακαλέσω και τους Υπουργούς και το Σώμα να γίνει καλή χρήση του χρόνου.
Ορίστε, κύριε Βαληνάκη, έχετε το λόγο.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ (Υφυπουργός Εξωτερικών): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Όπως ξέρετε, κυρία Διαμαντοπούλου και κύριοι συνάδελφοι, οι συναντήσεις τύπου Gymnich των Υπουργών Εξωτερικών είναι άτυπες σύνοδοι που γίνονται ανά εξάμηνο και έχουν σαν στόχο ακριβώς αυτό το άτυπο περιβάλλον, χωρίς πρακτικά να γίνονται καλύτερες και πιο ουσιώδεις ανταλλαγές απόψεων ανάμεσα στους Υπουργούς των κρατών-μελών. Ακριβώς, λοιπόν, αυτός ο άτυπος χαρακτήρας δίνει τη δυνατότητα για πάρα πολλές επαφές, για πάρα πολλές συζητήσεις που γίνονται από τα επίσημα τραπέζια μέχρι τους διαδρόμους, ακόμα και μέσα στα αυτοκίνητα, αν θέλετε.
Φαντάζομαι, κυρία Διαμαντοπούλου, ότι αναγνωρίζετε το δικαίωμα στην Κυβέρνηση να ορίζει εκείνη το επίπεδο, στο οποίο θα εκπροσωπηθεί ζυγίζοντας όλα τα δεδομένα. Έτσι και έγινε. Πρέπει να σας πω, βεβαίως, ότι υπήρξαν και άλλες χώρες, οι οποίες δεν εκπροσωπήθηκαν σε επίπεδο του Υπουργού. Ήμουν λοιπόν εγώ εκείνος, ο οποίος εκπροσώπησε την Ελλάδα σε αυτήν την άτυπη σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών.
Όπως ξέρετε, το Κυπριακό δεν περιλαμβανόταν στην ημερήσια διάταξη του συμβουλίου αυτού. Υπήρχαν άλλα θέματα που για τους ευρωπαίους εταίρους μας ήταν πιο σημαντικά, όπως η Μέση Ανατολή και τα Δυτικά Βαλκάνια που μας απασχολούν εδώ και καιρό μετά τις τελευταίες βιαιότητες που έγιναν στο Κόσσοβο. Και αυτό ακριβώς ήταν το επίκεντρο των συζητήσεων στο Τάλαμορ της Ιρλανδίας.
Πρέπει να σας πω -για να απαντήσω στην ερώτησή σας- ότι έθεσα επανειλημμένα το Κυπριακό με δύο ευκαιρίες: Την πρώτη μέρα κατά τη διάρκεια του θέματος -ήταν στην ημερήσια διάταξη- της αποτελεσματικής διεθνούς πολυμέρειας (effective multilateralism) συνέδεσα το παράδειγμα της συνεργασίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΟΗΕ στην επίλυση διεθνών ζητημάτων, όπως το Κυπριακό και έκανα μία πρώτη αναφορά.
Βεβαίως το θέμα επανήλθε και τη δεύτερη μέρα, όπου πράγματι παρευρισκόταν και ο κ. Γκιούλ, σύμφωνα με τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί στο παρελθόν να καλούνται στο γεύμα και οι υποψήφιες χώρες. Και βεβαίως ήταν και εκείνος και οι άλλοι Υπουργοί Εξωτερικών των υπό ένταξη κρατών. Και εκεί πρέπει να σας πω ότι έκανα ειδική παρέμβαση και στη συνέχεια έδωσα και ένα non-paper σε σχέση με αυτήν την παρέμβασή μου στην Προεδρία, για να το χρησιμοποιήσει στις τυχόν από εκεί και πέρα δραστηριότητες και ανακοινώσεις της και βεβαίως για να καταγραφεί και επίσημα η ελληνική προσπάθεια που είχε φυσικά να κάνει με τη δημιουργία ενός ασφαλέστερου πλαισίου για τους Κυπρίους, οι οποίοι αντιμετώπιζαν μπροστά τους το δημοψήφισμα.
Θα σας πω τα τέσσερα σημεία αυτού του non-paper. Πρώτον, είναι η κλασική θέση την οποία έχουμε δεχθεί σε όλα τα προηγούμενα Συμβούλια, δηλαδή η ισχυρή προτίμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μια λύση που θα επιτρέψει στην Κύπρο να μπει ενωμένη στην Ευρωπαϊκή Ένωση πριν την 1η Μαΐου.
Δεύτερον, η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αποτελεί παράγοντα ειρήνης και προσέξτε- εγγύηση, έτσι ώστε οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί από τα μέρη πράγματι να εφαρμοστούν, στοιχείο το οποίο-όπως ξέρετε- είναι στο επίκεντρο των προσπαθειών των Κυπρίων.
Τρίτον, πρέπει να γίνει σεβαστή η έκφραση της ελεύθερης βούλησης των Κυπρίων.
Τέταρτον, η προσπάθεια επανένωσης του νησιού θα πρέπει να συνεχιστεί.
Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σωτήρης Χατζηγάκης): Ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ.
Το λόγο έχει η κ. Διαμαντοπούλου για δύο λεπτά.
ΑΝΝΑ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ: Κύριε Πρόεδρε, ο κύριος Υφυπουργός είναι ένας διεθνούς κύρους ακαδημαϊκός και ως εκ τούτου έχει την απόλυτη εκτίμησή μας. Όμως, το Gymnich είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα άτυπο συμβούλιο και ο συμβολισμός εκπροσώπησης έχει αυτονόητη σημασία. Θα υπενθυμίσω ότι συμμετείχε ο κ. Στρο της Μεγάλης Βρετανίας, ο κ. Φίσερ της Γερμανίας, ο κ. Φρατίνι της Ιταλίας, ο κ. Μπαρνιέ της Γαλλίας. Η συμμετοχή των Υπουργών σε αυτό το ανώτατο επίπεδο δείχνει ιστορικά ότι κρίνονται και παίρνονται αποφάσεις που επηρεάζουν το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το Κυπριακό δεν ήταν στην ατζέντα ενώ έτρεχε. Η ερώτηση μου, η οποία δεν είναι πλέον επίκαιρη, αφορά ένα επίκαιρο θέμα, την πολιτική και την εθνική στρατηγική που έχει η Κυβέρνηση για το μείζον αυτό θέμα, η οποία φαίνεται ότι συνεχίζει να έχει τη λογική της παθητικής συμπαράστασης. Βλέπουμε τα αποτελέσματα. Είναι λάθος να δραματοποιούμε την κατάσταση, αλλά είναι λάθος και να την ωραιοποιούμε.
Στο Gymnich ο κ. Γκιούλ ανακοίνωσε τι θα ζητούσε και την επομένη δήλωσε τι θα κάνει την επόμενη μέρα μετά το δημοψήφισμα. Εμείς βλέπαμε και ξέραμε πολύ καλά ότι το «ΟΧΙ» έρχεται με δρασκελιές. Η προετοιμασία της επόμενης μέρας ήταν ανεπαρκής και αυτό φάνηκε και χθές. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση είδαμε να παίρνεται απόφαση με την οποία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή -και όχι μόνη η Κυπριακή Κυβέρνηση, όπως γινόταν μέχρι τώρα- να έχει την ευθύνη της πιστοποίησης, της αναγνώρισης, της επικύρωσης πιστοποιητικών προϊόντων από τα τουρκοκυπριακά επιμελητήρια.
Φοβάμαι ότι τώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφασίζει και η Κυβέρνηση συμπαρίσταται πάλι, για αυτό και θεωρούμε απολύτως επείγουσα την ανάγκη ενός σχεδίου δράσης της Κυβέρνησης, όχι μιας εθνικής στρατηγικής η οποία δεν γίνεται σε μία μέρα και δεν ζητούμε παράλογα πράγματα, αλλά ενός σχεδίου δράσης και διαχείρισης αυτής τουλάχιστον της εβδομάδας για όσα τρέχουν στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στο Συμβούλιο Ασφαλείας, στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σωτήρης Χατζηγάκης): Ευχαριστώ, κυρία Διαμαντοπούλου.
Το λόγο έχει ο κύριος Υπουργός για δύο λεπτά.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ (Υφυπουργός Εξωτερικών): Κυρία Διαμαντοπούλου, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι από πλευράς της Κυβέρνησης έγιναν όλα εκείνα τα απαραίτητα που έπρεπε να γίνουν και θα γίνουν. Όπως είπε, νομίζω προσφυώς, ο Υπουργός Εξωτερικών ο κ. Μολυβιάτης, «τετραγωνίσαμε τον κύκλο», καταφέραμε δηλαδή -και νομίζω ότι δεν είναι λίγο αυτό- να προστατεύσουμε την επιλογή των Κυπρίων να αποφασίσουν χωρίς πιέσεις από το εξωτερικό αυτό το οποίο εκείνοι επιθυμούσαν.
Καταφέραμε να διαχειριστούμε σωστά, με υπευθυνότητα και νηφαλιότητα τις διεθνείς σχέσεις της χώρας μας. Ενώ είχαμε τη δυνατότητα να προβάλουμε βέτο δεν το προβάλαμε, αλλά φτάσαμε σε πολύ ικανοποιητικές αποφάσεις τόσο στο Λουξεμβούργο προχθές όσο και εχθές το βράδυ στο COREPER και ξέρετε ότι αυτό απέσπασε και τα συγχαρητήρια των Κυπρίων αδελφών μας- και ταυτόχρονα διαφυλάξαμε την πολύ καλή εικόνα που πρέπει να έχει η χώρα μας στο εξωτερικό. Είπαμε από την αρχή ότι μπορούμε να διαχειριστούμε και το «ΝΑΙ» και το «ΟΧΙ» και το εννοούσαμε. Θα συνεχίσουμε να συμπαριστάμεθα στους Κυπρίους.
Νομίζω ότι απλώς το κόμμα σας έχει εγκλωβιστεί στις μονομερείς επιλογές που με τόση ωμότητα έκανε πριν από τις εκλογές. Οι εξελίξεις σας έχουν ξεπεράσει και δεν νομίζω ότι μπορείτε να τις διαχειριστείτε.
Εν πάση περιπτώσει, είστε πλέον στην Αντιπολίτευση και καλό είναι να καταλάβετε αυτόν τον καινούργιο ρόλο σας. Και αυτός ο ρόλος πρέπει να είναι εποικοδομητικός. Και μπορώ να πω προσωπικά σε σας ότι όταν απευθυνθήκατε σε μένα για να συνεργαστούμε στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων τότε της Επιτροπής, βεβαίως και αποδεχθήκαμε τη συνδρομή σας. Και σε αυτές τις περιπτώσεις πάντα μπορούμε να λειτουργούμε θετικά για την επίτευξη εθνικής συναίνεσης και το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα που θα προστατεύει τους Κυπρίους. Αλλά σε ορισμένες άλλες περιπτώσεις που ακούγονται διάφορες θα έλεγα -επιτρέψτε μου την έκφραση- «μπιζιμποντικές» δηλώσεις και τηλεφωνήματα δεξιά και αριστερά άνευ στρατηγικής και ουσιαστικού αποτελέσματος, αυτά νομίζω δεν βοηθούν στην εθνική προσπάθεια.
Ευχαριστώ πολύ.
